«Η Ελλάδα αναγνωρίζεται ως πυλώνας σταθερότητας και περιφερειακός ηγέτης», ανέφερε ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών Αλέξανδρος Παπαϊωάννου κατά την ενημέρωση των διπλωματικών συντακτών, αναφερόμενος στη σημασία της επιστολή του Αμερικανού ΥΠΕΞ προς τον πρωθυπουργό, η οποία συνόδευε την ανανεωμένη αμυντική συμφωνία μεταξύ Ελλάδος και ΗΠΑ.
«Η εν λόγω επιστολή αποτελεί μονομερή πολιτική δέσμευση των ΗΠΑ προς τη χώρα μας και άρα έχει ιδιαίτερο βάρος», σημείωσε, ενώ προσέθεσε πως επιβεβαιώνει τις άριστες διμερείς σχέσεις, οι οποίες «φτάνουν σε νέα ύψη».
«Η επιστολή υπογραμμίζει τη δέσμευση των ΗΠΑ για την αμοιβαία προστασία της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας της Ελλάδας από απειλές ή ένοπλη επίθεση», τόνισε χαρακτηριστικά. «Η σχετική αναφορά, η οποία περιλαμβάνεται επίσης στη Συμφωνία Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας, επαναλαμβάνεται, αυτή τη φορά, σε μονομερές πολιτικό κείμενο που δεσμεύει αποκλειστικά τις ΗΠΑ».
Ακόμη επισήμανε πως γίνεται ρητή αναφορά στη δυνατότητα ανάπτυξης αμερικανικών δυνάμεων σε ελληνικά νησιά πέραν της Κρήτης, είτε για επιχειρήσεις, είτε για εκπαίδευση.
«Για πρώτη φορά, οι ΗΠΑ κάνουν ρητή αναφορά στην ανάγκη σεβασμού της κυριαρχίας και εδαφικής ακεραιότητας, καθώς και των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας στη βάση του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας. Η αναφορά σε κυριαρχικά δικαιώματα αποτελεί ένα εξαιρετικά σημαντικό νέο στοιχείο».
Γίνεται ακόμη αναφορά, όπως υπενθύμισε, στην κοινή αφοσίωση Ελλάδας και ΗΠΑ στις αρχές της ελευθερίας, της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της κοινωνικής προόδου, την οποία αντικατοπτρίζει η ανανεωμένη MDCA.
Αναφερόμενος αναλυτικά στο τι καινούργιο κομίζει η ανανέωση της MDCA, ο κ. Παπαϊωάννου επισήμανε πως επιβεβαιώνεται, από τις ΗΠΑ, ο στρατηγικός και σταθεροποιητικός ρόλος της Ελλάδας στην περιοχή των Βαλκανίων και της Μέσης Ανατολής.
«Οι διμερείς σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών έχουν περάσει σε ένα, μοναδικό στα χρονικά, επίπεδο», τόνισε χαρακτηριστικά ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών, ενώ υπενθύμισε πως οι ΗΠΑ επιλέγουν την Ελλάδα, ως μια από τις ελάχιστες πλέον ευρωπαϊκές χώρες, στις οποίες επενδύουν, ενισχύοντας το γεωπολιτικό και στρατηγικό τους αποτύπωμα, επιλέγοντας μάλιστα νέες τοποθεσίες, όχι απλώς την διατήρηση των υφισταμένων.
Επίσης, σημείωσε πως «η συμβατική δέσμευση είναι, καταρχήν, πενταετούς διάρκειας, κάτι που σημαίνει ότι δεσμεύει τόσο την παρούσα, όσο και την επόμενη Διοίκηση».
Ο κ. Παπαϊωάννου ανέφερε πως οι ΗΠΑ αποφάσισαν να επενδύσουν σε εγκαταστάσεις των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων, οι οποίες θα χρησιμοποιούνται από τις ένοπλες δυνάμεις και των δύο χωρών και θα παραμείνουν υπό ελληνική διοίκηση, σε στρατηγικά σημεία, όπως η Θράκη και η Κρήτη. Αυτό μάλιστα μετά την μεταναστευτική κρίση του Μαρτίου 2020, αλλά και την σχεδόν συνεχιζόμενη ένταση στην Ανατολική Μεσόγειο.
«Η κυριαρχία και εδαφική ακεραιότητα της χώρας θωρακίζεται περαιτέρω, ενώ γίνεται ρητή αναφορά στην απειλή επίθεσης», σημείωσε.
Η συμφωνία με τις ΗΠΑ, καθώς και αυτές με τη Γαλλία και τα ΗΑΕ δημιουργούν μια ασπίδα προστασίας για την Ελλάδα, «η οποία υπερβαίνει δεσμεύσεις σε πολυμερή σχήματα», προσέθεσε. «Είναι εμφανές ότι ο στρατηγικοί σύμμαχοι της Ελλάδας επενδύουν διμερώς στη χώρα μας, ενισχύοντας υπάρχουσες δεσμεύσεις στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ, υποδηλώνοντας έτσι την ιδιαίτερη σημασία που αποδίδουν στην προστασία και ευημερία της χώρας μας».
Επισήμανε δε πως οι συμφωνίες με ΗΠΑ και Γαλλία αλληλοσυμπληρώνονται και δεν είναι ανταγωνιστικές, ενώ «αποτελούν σημεία σταθμούς στις προσπάθειες που καταβάλλει η Ελλάδα για την Ευρωπαϊκή, καθώς και για την Ευρω-Ατλαντική ασφάλεια».
Κατά την πρώτη συνάντηση εργασίας με τον Αμερικανό ομόλογό του Άντονι Μπλίνκεν, ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας υπογράμμισε τις αξίες και αρχές που διέπουν διαχρονικά την ελληνική εξωτερική πολιτική και τόνισε την ενίσχυση των σχέσεων με χώρες, και πέρα από την άμεση γειτονία της Ελλάδας, όπως την Ινδία και την Αυστραλία, οι οποίες, όπως και η Ελλάδα, είναι προσηλωμένες στην εφαρμογή και στον σεβασμό του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας.
«Ο κ. Δένδιας αναφέρθηκε επίσης στην ενδυνάμωση του σχήματος 3+1 (Ελλάδα, Κύπρος, Ισραήλ και ΗΠΑ), το οποίο θα μπορούσε να μετεξελιχθεί σε τετραμερές σχήμα συνεργασίας, και ενδεχομένως σε πολυμερές με την συμπερίληψη και άλλων κρατών της περιοχής όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Αίγυπτος», σημείωσε.
Ο υπουργός Εξωτερικών ανέφερε στον κ. Μπλίνκεν πως η συμφωνία με την Γαλλία ενισχύει την ευρωπαϊκή άμυνα και ασφάλεια, και ενισχύει τον διατλαντικό δεσμό μέσω ενός μιας περισσότερο ισορροπημένης κατανομής των βαρών, ενώ τόνισε ότι η Ελλάδα σέβεται και εφαρμόζει τις δεσμεύσεις της στο ΝΑΤΟ (όπως για παράδειγμα το ύψος των αμυντικών δαπανών πάνω από 2% του ΑΕΠ).
Συζητήθηκαν ακόμη οι εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο, την Μέση Ανατολή και την Βόρεια Αφρική, καθώς και τα Δυτικά Βαλκάνια.
Ο κ. Δένδιας ενημέρωσε τον Αμερικανό ομόλογό του ενδελεχώς για την τουρκική προκλητική συμπεριφορά, δείχνοντας του και σχετικούς χάρτες, ενώ τόνισε την απειλή πολέμου που η Τουρκία επαναφέρει στο προσκήνιο όλο και συχνότερα (casus belli) καθώς και το παράνομο και ανυπόστατο "τουρκο-λιβυκό μνημόνιο".
Παρατήρησε μάλιστα, όπως μετέφερε ο κ. Παπαϊωάννου, ότι πέρα από το γεγονός ότι τα ανωτέρω παραβιάζουν θεμελιώδεις κανόνες του Διεθνούς Δικαίου, δεν εντάσσονται στο πλαίσιο της κοινής λογικής.
«Υπό τις συνθήκες αυτές, τα περιθώρια συνεννόησης με την Τουρκία, και εφόσον η τελευταία δεν μεταβάλει την στάση της, παραμένουν πολύ περιορισμένα», σημείωσε.
Αναφορικά με το Κυπριακό, ο υπουργός Εξωτερικών αναφέρθηκε στην αδιάλλακτη στάση της Τουρκίας και του ηγέτη των Τουρκοκυπρίων, η οποία δεν αφήνει πολλά περιθώρια αισιοδοξίας για την επίλυση του Κυπριακού.
Στις συναντήσεις που είχε ο υπουργός Εξωτερικών με τα μέλη του Κογκρέσου, το βασικό θέμα συζήτησης ήταν οι ιδιαίτερα ανησυχητικές εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο και ιδιαίτερα ο ρόλος της Τουρκίας.
Ο κ. υπουργός απηύθυνε επίσης επιστολή στον πρόεδρο της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας Μενέντεζ, ο οποίος εκείνες τις ημέρες βρισκόταν εκτός ΗΠΑ.
Ο κ. Παπαϊωάννου υπογράμμισε τον σημαντικό ρόλο που διαδραματίζουν τα νομοθετικά σώματα στην διαμόρφωση της εξωτερικής πολιτικής, υπενθυμίζοντας το East Med Act του 2019 και το νομοσχέδιο για την αμυντική συνεργασία Ελλάδας-ΗΠΑ, το οποίο έχει υπερψηφισθεί, με διακομματική στήριξη, από την Επιτροπή Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας, και το οποίο αυτή τη στιγμή βρίσκεται στη Βουλή των Αντιπροσώπων.
Επίσης, πρόσφατα η Βουλή των Αντιπροσώπων υπερψήφισε νομοσχέδιο για την αμερικανική πολιτική στη Λιβύη, το οποίο αναμένεται να εισαχθεί προσεχώς για ψήφιση στην Γερουσία.
Τέλος, ο κ. Παπαϊωάννου αναφέρθηκε στις συναντήσεις του υπουργού Εξωτερικών με τον Ισραηλινό ΥΠΕΞ Γαΐρ Λαπίντ και τον Εμιρατινό ΥΠΕΞ Αμπντουλάχ Μπιν Ζαγιέντ Αλ Ναχιάν, οι οποίοι βρίσκονταν στην Ουάσινγκτον με την ευκαιρία της επετείου συμπλήρωσης ενός έτους από τις συμφωνίες του Αβραάμ.
Και οι δυο συναντήσεις επιβεβαίωσαν τον στρατηγικό χαρακτήρα των σχέσεων μεταξύ της Ελλάδας και των χωρών αυτών, ενώ εξετάσθηκαν οι εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο, την Βόρειο Αφρική και τα πολυμερή σχήματα συνεργασίας.
