Το φαινόμενο της οπαδικής βίας, με αφορμή τον θανάσιμο τραυματισμό του 35χρονου οπαδού Μιχάλη Κατσούρη στα γεγονότα της Νέας Φιλαδέλφειας τον περασμένο Αύγουστο και τα κλειστά γήπεδα ποδοσφαίρου λόγω του θανάτου του 31 ετών αστυνομικού Γιώργου Λυγγερίδη, που χτυπήθηκε από ναυτική φωτοβολίδα κατά τη διάρκεια επεισοδίων έξω από το κλειστό γυμναστήριο στου Ρέντη, αποτέλεσαν αντικείμενο πολύμηνης έρευνας, από την οποία προέκυψε το ηχητικό ντοκιμαντέρ με τίτλο «Χούλιγκαν Εξπρές».
Το podcast του μη κερδοσκοπικού δημοσιογραφικού οργανισμού iMEdD, δημιούργησαν οι Κώστας Κουκουμάκας (δημοσιογράφος, iMEdD ), Παναγιώτης Μένεγος (δημοσιογράφος, iMEdD podcasts content & production manager) και Γιώργος Σχοινάς (δημοσιογράφος, iMEdD), ενώ παρουσιάστηκε σε ειδική ακρόαση στο Πράσινο Δωμάτιο, στο πλαίσιο του 26ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης.
«Σε αυτό το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ μάς έχουν απασχολήσει πάρα πολύ οι εκφράσεις και οι εκφάνσεις της βίας. Άλλωστε, η βία βρίσκεται παντού γύρω μας, στις ταινίες των δημιουργών που παίζουμε στο Φεστιβάλ και οι οποίοι προσπαθούν να την αποκρυπτογραφήσουν κάτω από εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες. Προσπαθούν, επίσης, να προβάλλουν τα πολλά πρόσωπά της και να αναδείξουν τις αιτίες της», δήλωσε η υπεύθυνη επικοινωνίας του Φεστιβάλ, Δήμητρα Νικολοπούλου.
«Φτιάξαμε μια σειρά podcast τριών επεισοδίων, προσπαθώντας να δούμε πόσο έχει αλλάξει ο χουλιγκανισμός, από την εποχή που απαντήθηκε πρώτη φορά, τόσο ως λέξη, όσο και ως φαινόμενο στην ελληνική κοινωνία, από τη δεκαετία του '80 μέχρι το 2024. Νέα Φιλαδέλφεια, Ζάγκρεμπ, Θεσσαλονίκη… Ταξιδεύουμε στο χρόνο και το χώρο, πάμε πίσω και μπροστά για να μιλήσουμε γι' αυτό το φαινόμενο», δήλωσε ο Παναγιώτης Μένεγος.
Μετά την ακρόαση των τριών επεισοδίων, οι δημιουργοί σε συζήτηση με το κοινό είπαν ότι δεν μιλάμε για οπαδική βία, αλλά για κοινωνική βία με οπαδικά χαρακτηριστικά. «Ακούσατε πολλούς στο podcast, οι οποίοι ήθελαν να διατηρήσουν την ανωνυμία τους ή να αλλοιώσουμε τις φωνές τους. Δεν είναι εύκολο να μιλήσει κανείς για αυτά τα θέματα. Ούτε είναι εύκολο να τους κατηγοριοποιήσει κανείς. Αυτά τα υποκείμενα της βίας έχουν διφορούμενες και αντικρουόμενες ταυτότητες», είπε ο κ. Μένεγος.
«Οι δυσκολίες υπήρχαν όπως σε κάθε τι χειροποίητο. Χρειάστηκε να κερδίσουμε την εμπιστοσύνη, συναντήσαμε και πολλές αρνήσεις. Το πραγματικά εντυπωσιακό είναι ότι οι ultras (σ.σ. φανατικοί οργανωμένοι οπαδοί) έχουν έντονες διαμάχες, αλλά ακολουθούν κοινό κώδικα και έχουν ίδιο υπόβαθρο», σημείωσε ο Κώστας Κουκουμάκας.
Τέλος, από την πλευρά του ο Γιώργος Σχοινάς, τόνισε τη σημασία των δημοσιογραφικά αξιοποιήσιμων πληροφοριών, αλλά και το πόσο απαραίτητο είναι να μην ηρωοποιεί ή να ποινικοποιεί εκ προοιμίου ένας δημοσιογράφος τα αντικείμενα της έρευνάς του.
Τη συζήτηση συντόνισε ο δημοσιογράφος Γιώργος Τούλας.
Το «Χούλιγκαν Εξπρές» θα είναι διαθέσιμο στις πλατφόρμες podcast και στο lab.imedd.org από τις 28 Μαρτίου.