Αυτοκίνητα που όχι μόνο παίρνουν αποφάσεις, αλλά τις εξηγούν κιόλας, κάνοντας συζήτηση. Ακούγεται σαν επιστημονική φαντασία, αλλά... είναι πραγματικότητα!
Η startup αυτόνομων οχημάτων (AV) Wayve, που υποστηρίζεται από τη Microsoft, έδωσε στα αυτοκίνητά της τη δυνατότητα να εξηγούν τις αποφάσεις τους σε γλώσσα συνομιλίας — μια κίνηση που θα μπορούσε να επιταχύνει την ανάπτυξή τους και να αυξήσει την εμπιστοσύνη του κοινού στα αυτόνομα αυτοκίνητα.
Το "μαύρο κουτί" της τεχνητής νοημοσύνης: Με επαρκή δεδομένα εκπαίδευσης, τα προγράμματα τεχνητής νοημοσύνης μπορούν να μάθουν να δημιουργούν τέχνη, να ανιχνεύουν ασθένειες, ακόμη και να διαβάζουν το μυαλό μας, αλλά η εξήγηση του πώς κάνουν οποιοδήποτε από αυτά τα πράγματα είναι συχνά πέρα από την αντίληψή τους. Μερικές φορές, ακόμη και οι άνθρωποι που δημιούργησαν μία τεχνητή νοημοσύνη δεν μπορούν να εξηγήσουν γιατί αυτή πήρε μια απόφαση.
Αυτό είναι γνωστό ως το «πρόβλημα του μαύρου κουτιού» της τεχνητής νοημοσύνης και μπορεί να εμποδίσει τους προγραμματιστές να κατανοήσουν γιατί τα AI προγράμματά τους έκαναν λάθη, γεγονός που καθιστά πιο δύσκολη τη διόρθωσή τους. Οι χρήστες μπορεί επίσης να διστάζουν να εμπιστευτούν μια τεχνητή νοημοσύνη, εάν δεν καταλαβαίνουν πώς λειτουργεί.
Η έλλειψη εμπιστοσύνης στην τεχνητή νοημοσύνη είναι ένα ιδιαίτερα μεγάλο πρόβλημα για τη βιομηχανία αυτόνομων οχημάτων - μόλις το 9% των ερωτηθέντων σε μια έρευνα της AAA του 2023 δήλωσε ότι εμπιστεύεται αυτοκίνητα αυτόνομης οδήγησης, σε σύγκριση με το 68% που δήλωσε ότι τα φοβάται.
Επειδή τα αυτόνομα οχήματα αφαιρούν το ανθρώπινο λάθος από την εξίσωση, έχουν τη δυνατότητα να μειώσουν δραματικά τον αριθμό των ατυχημάτων στους δρόμους μας, αλλά αν η βιομηχανία δεν μπορεί να αλλάξει την αντίληψη του κοινού για αυτά, μπορεί να μην έχει την ευκαιρία να κάνει ασφαλέστερους τους δρόμους μας.
Ομιλούντα αυτοκίνητα
Σε μια προσπάθεια να κάνει περισσότερους ανθρώπους να αισθάνονται άνετα με τα αυτόνομα οχήματα και να βελτιώσει την απόδοσή τους, η Wayve κυκλοφόρησε το LINGO-1, μία τεχνητή νοημοσύνη αυτόνομης οδήγησης που μπορεί να εξηγήσει τη «διαδικασία σκέψης» της σε εύκολα κατανοητή γλώσσα.
«Το LINGO-1 ανοίγει πολλές δυνατότητες για αυτοοδήγηση, βελτιώνοντας την ευφυΐα του προγράμματος οδήγησης τεχνητής νοημοσύνης από άκρο σε άκρο και γεφυρώνοντας το χάσμα της εμπιστοσύνης του κοινού — και αυτή είναι μόνο η αρχή για τη μεγιστοποίηση των δυνατοτήτων του», δήλωσε ο Διευθύνων Σύμβουλος Άλεξ Κένταλ.
Πώς λειτουργεί: Για την εκπαίδευση ενός προγράμματος αυτόνομης οδήγησης οι προγραμματιστές συνήθως τροφοδοτούν τα συστήματα με τόνους δεδομένων οδήγησης, που συλλέγονται από κάμερες και αισθητήρες. Η τεχνητή νοημοσύνη μαθαίνει τις σωστές ενέργειες που πρέπει να κάνει με βάση αυτά που βλέπει στα δεδομένα. Ωστόσο, δεν μπορεί εύκολα να εξηγήσει γιατί παίρνει τις αποφάσεις που παίρνει - έτσι η Wayve πρόσθεσε ένα άλλο είδος δεδομένων στην εκπαίδευσή του: τον προφορικό σχολιασμό.
Αυτός ο σχολιασμός παρασχέθηκε από ειδικούς οδηγούς, καθώς περιηγούνταν σε δρόμους στο Ηνωμένο Βασίλειο και εξηγούσαν γιατί έκαναν ορισμένες ενέργειες. Για παράδειγμα, ένας οδηγός θα μπορούσε να πει ότι επιβράδυνε, επειδή ένα αυτοκίνητο μπήκε στη λωρίδα του. Οι οδηγοί κλήθηκαν να ακολουθήσουν ορισμένα πρωτόκολλα καθώς σχολίαζαν, για να γίνει όσο το δυνατόν πιο ομοιόμορφο και εύκολο στη συγκέντρωση.
Στη συνέχεια, η Wayve συνδύασε το λογισμικό αυτόνομης οδήγησης με ένα μεγάλο μοντέλο γλώσσας (LLM) - έναν τύπο τεχνητής νοημοσύνης που μπορεί να κατανοήσει και να ανταποκριθεί σε προτροπές σε γλώσσα συνομιλίας - για να δημιουργήσει το LINGO-1, μία τεχνητή νοημοσύνη αυτόνομης οδήγησης που μπορεί να εξηγεί τις αποφάσεις της με τον ίδιο τρόπο που το κάνει ένας άνθρωπος οδηγός.
«Το LINGO-1 μπορεί να δημιουργήσει έναν συνεχή σχολιασμό, που εξηγεί το σκεπτικό πίσω από τις ενέργειες οδήγησης», γράφει η Wayve. «Αυτό μπορεί να μας βοηθήσει να καταλάβουμε σε φυσική γλώσσα σε τί δίνει προσοχή το μοντέλο και τι κάνει».
Αυτές οι πληροφορίες μπορούν να βοηθήσουν τη Wayve να βελτιώσει το σύστημα, αλλά και τους επιβάτες να αισθάνονται πιο άνετα στα αυτόνομα οχήματά της. Αντί να αναρωτιέται και να ανησυχεί για τις ενέργειες του αυτοκινήτου, ένα άτομο θα μπορούσε απλώς να ζητήσει μια εξήγηση.
«Αυτός ο μοναδικός διάλογος μεταξύ επιβατών και αυτόνομων οχημάτων θα μπορούσε να αυξήσει τη διαφάνεια, καθιστώντας ευκολότερο για τους ανθρώπους να κατανοήσουν και να εμπιστευτούν αυτά τα συστήματα», γράφει η Wayve.
Τί γίνεται τώρα;
Ενώ η Cruise και η Waymo μεταφέρουν ήδη επιβάτες σε πλήρως αυτόνομα αυτοκίνητα, η Wayve εξακολουθεί να δοκιμάζει τα αυτόνομα οχήματά της με οδηγούς ασφαλείας πίσω από το τιμόνι στο Ηνωμένο Βασίλειο. Ωστόσο, είναι αισιόδοξο ότι το LINGO-1 θα της επιτρέψει να κερδίσει κάποιο έδαφος από τους πρωτοπόρους του κλάδου - και να κερδίσει την εμπιστοσύνη των μελλοντικών πελατών.
«Η προσθήκη φυσικής γλώσσας ως τρόπου λειτουργίας θα επιταχύνει την ανάπτυξη αυτής της τεχνολογίας, ενώ θα οικοδομήσει εμπιστοσύνη στη λήψη αποφάσεων από την τεχνητή νοημοσύνη και αυτό είναι ζωτικής σημασίας για την ευρεία υιοθέτησή της», γράφει η Wayve.