Ενα ερώτημα είχαν κατά νου οι περισσότεροι πολίτες, παρακολουθώντας τις φετινές ομιλίες του πρωθυπουργού και του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης από το βήμα της ΔΕΘ: Εχουν ένα σοβαρό σχέδιο για να επιτύχει η οικονομία υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης και να ξεφύγουμε οριστικά από τον κύκλο της κρίσης;
Παγιδευμένος ανάμεσα στις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει προς τους Ευρωπαίους δανειστές και στην αγωνία του να παρουσιάσει κάποιες παροχές και ελαφρύνσεις, ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας περιέγραψε τους βασικούς άξονες μιάς πολιτικής που φιλοδοξεί να δημιουργήσει τη βάση εκκίνησης μιας δυναμικής αναπτυξιακής πορείας της ελληνικής οικονομίας.
Του ΓΡΗΓΟΡΗ ΣΑΜΠΑΝΗ*
Όμως οι αναλυτές βλέπουν ότι η Ελλάδα οδηγείται σε μακρά περίοδο μέτριας ανάπτυξης και κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου. Σε πρόσφατη ανάλυσή της, η Deutsche Bank σημείωνε ότι η Ελλάδα εξήλθε επιτυχημένα από το πρόγραμμα και η οικονομία λογικά θα κλείσει το παραγωγικό κενό.
Οι πιθανότητες θετικής έκπληξης όσον αφορά τους ρυθμούς ανάπτυξης είναι περιορισμένες, λόγω της απουσίας ισχυρού πιστωτικού ή δημοσιονομικού καταλύτη. Η Ελλάδα ενδέχεται να μην έχει την πιστωτική, δημοσιονομική ή εξωγενή ώθηση, που επέτρεψε στην Ιρλανδία και την Ιβηρική να καταγράψουν εντυπωσιακούς ρυθμούς ανάπτυξης τα τελευταία χρόνια.
Η χώρα βρίσκεται μπροστά σε δύσκολες αποφάσεις: Καλούμαστε να επιλέξουμε αν θα παραμείνουμε στην ίδια κατεύθυνση οικονομικής πολιτικής, για να συνεχίσουμε την πορεία μας με «μίζερους» ρυθμούς ανάπτυξης πέριξ του 2%, ή αν θα αλλάξουμε πορεία, για να διπλασιάσουμε το ρυθμό ανάπτυξης.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης παρουσίασε από το βήμα της ΔΕΘ ένα φιλόδοξο σχέδιο επανεκκίνησης της αναπτυξιακής διαδικασίας, με καταλύτη μια δημοσιονομική πολιτική που θα αφαιρέσει βάρη από τις παραγωγικές δυνάμεις και θα απελευθερώσει τη δημιουργικότητα για την παραγωγή νέου πλούτου. Πρότεινε ένα συνολικό σχέδιο μεταρρυθμίσεων, οικονομικών και θεσμικών, με φιλελεύθερο παρονομαστή, για να γίνει η Ελλάδα μια «κανονική» χώρα της Ευρώπης.
Στα δημοσιονομικά, βασικός άξονας είναι ο τερματισμός της πολιτικής παραγωγής «υπερπλεονασμάτων», που γονατίζουν τον ιδιωτικό τομέα για να παρέχουν την ευχέρεια στην κυβέρνηση να μοιράζει φιλοδωρήματα στους ασθενέστερους.
Πίσω από την πολιτική των «υπερπλεονασμάτων» κρύβεται μια ιδεοληψία της Αριστεράς. Πιστεύουν ότι το κράτος αξιοποιεί καλύτερα τους πόρους της οικονομίας από τον ιδιωτικό τομέα, άρα νομιμοποιείται να προχωρεί σε φορολογικές αφαιμάξεις και αναδιανομή των πόρων κατά το δοκούν.
Στο σχέδιο Μητσοτάκη προβλέπεται ότι το κράτος θα αντλεί μόνο όσα χρειάζονται για να επιτυγχάνονται οι δημοσιονομικοί στόχοι. Οι οικονομικά ασθενέστεροι πολίτες θα υποστηρίζονται μέσα από το θεσμικό μηχανισμό του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος, όχι με έκτακτα «μερίσματα» που ισοδυναμούν με αναδιανομή της φτώχειας.
Προτεραιότητα δίνεται στην ανάπτυξη, όχι στην αναδιανομή πλούτου που δεν υπάρχει. Τίθεται αναπτυξιακός στόχος 4% για την επόμενη δεκαετία και επιδιώκεται δημιουργία 700.000 θέσεων εργασίας μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια.
Οι στόχοι είναι φιλόδοξοι, αλλά μπορούν να επιτευχθούν με μέτρα οικονομικής πολιτικής που θα περιορίσουν αισθητά τις επιβαρύνσεις του ιδιωτικού τομέα και θα βελτιώσουν τις συνθήκες για νέες επενδύσεις. Ενδεικτικά:
• Μείωση συντελεστή φορολογίας εισοδήματος μισθωτών και συνταξιούχων στο 9% (από 22%) για εισοδήματα μέχρι 10.000 ευρώ
• Συντελεστής 10% για τα συλλογικά σχήματα των αγροτών, ώστε να δοθεί ισχυρό κίνητρο αναδιοργάνωσης του αγροτικού δυναμικού.
• Μείωση ΦΠΑ στην εστίαση στο 13% από 24%.
• Μείωση πραγματικού φορολογικού συντελεστή επιχειρηματικών κερδών από 40% σε 24%.
• Σταδιακή κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος.
• Μείωση του ΕΝΦΙΑ κατά 30% με όφελος και για τη μεσαία τάξη.
• Αναστολή ΦΠΑ στην οικοδομή για τρία χρόνια και έκπτωση φόρου ίση με το 40% της δαπάνης για αναβάθμιση κατοικιών.
• Κατάργηση του νόμου Κατρούγκαλου και μείωση των εισφορών από 20% σε 15%.
• Επικουρικές συντάξεις για τους νέους ασφαλισμένους με ατομικό λογαριασμό, ώστε να ενισχυθούν τα κίνητρα ασφάλισης.
Αυτά τα μέτρα θα προσφέρουν πολύ γρήγορα τους καταλύτες που χρειάζεται η οικονομία για να επιταχύνει αποφασιστικά το βηματισμό της. Το κύριο ερώτημα που γεννάται σε πολλούς είναι αν μπορεί πράγματι αυτό το πρόγραμμα να τεθεί σε εφαρμογή.
Ο Κ. Μητσοτάκης υπόσχεται ότι οι ελαφρύνσεις φόρων και εισφορών θα χρηματοδοτηθούν εν μέρει από περικοπές δημόσιας σπατάλης και εξορθολογισμό δαπανών.
Στο δημόσιο τομέα, ακόμη και μετά τις μεγάλες περικοπές δαπανών που έχουν γίνει από το 2010, εξακολουθεί να βασιλεύει ο ανορθολογισμός: για παράδειγμα, την ίδια στιγμή που τα νοσοκομεία μπορεί να μην έχουν γάζες ή τα λεωφορεία να μένουν στα αμαξοστάσια από ελλείψεις ανταλλακτικών, έχουν γίνει χιλιάδες προσλήψεις συμβασιούχων. Με ορθολογική κατανομή των δαπανών μπορεί να εξοικονομηθούν πόροι που θα χρηματοδοτήσουν την ελάφρυνση φόρων και εισφορών.
Όμως, για να αλλάξει η κατεύθυνση της οικονομικής πολιτικής θα χρειασθεί μια νέα διαπραγμάτευση με τους Ευρωπαίους εταίρους για τους υπερβολικούς στόχους πρωτογενών πλεονασμάτων που «πνίγουν» την ανάπτυξη.
Πολλοί αμφισβητούν ότι αυτή η συζήτηση μπορεί να ανοίξει και ότι θα έχει τα επιθυμητά αποτελέσματα. Ας μην βιάζονται.
Οι Ευρωπαίοι εταίροι αντιλαμβάνονται πολύ καλά ότι η υπερβολική εμμονή σε φιλόδοξους δημοσιονομικούς στόχους θα τους φέρει αργότερα μπροστά στον κίνδυνο νέου «εκτροχιασμού» της Ελλάδας. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο σταθερά υποστηρίζει ότι ελληνική οικονομία δεν μπορεί να επιτυγχάνει και να αντέχει μακροπρόθεσμα τα συμπεφωνημένα υψηλά ποσοστά πρωτογενούς πλεονάσματος.
Μιά νέα διαπραγμάτευση μπορεί να φέρει αποτέλεσμα, αν οι Ευρωπαίοι δανειστές βεβαιωθούν ότι έχουν απέναντί τους αξιόπιστο συνομιλητή.
Ο δρόμος που υποδεικνύει ο πρόεδρος της ΝΔ δεν είναι στρωμένος με ροδοπέταλα. Όμως, έχουμε τώρα την ευκαιρία να δούμε καθαρά ποια είναι η ορθολογική επιλογή για ένα καλύτερο μέλλον.
*Οικονομολόγος, πρώην στέλεχος τραπεζών.
