Αλλαγή του παλιού status quo στον κλάδο κατασκευών και μιά νέα κατανομή της τεράστιας πίτας των δημοσίων έργων έχουν δρομολογήσει οι μεγάλες κατασκευαστικές εταιρείες, με την ανοχή - αν όχι τη συναίνεση - του κυβερνητικού επιτελείου, που θέλει να προχωρήσουν γρήγορα και παντί τρόπω όλα τα κατασκευαστικά projects, προκειμένου να απορροφηθούν ευρωπαϊκά κονδύλια και να τονωθεί η ανάπτυξη
Ένα «αόρατο» κεντρικό επιτελείο μοιράζει ουσιαστικά τα μεγάλα και τα μεσαία έργα, εξαφανίζοντας κάθε ίχνος πραγματικού ανταγωνισμού. Είναι χαρακτηριστικό ότι τους τελευταίους μήνες έχουν εκλείψει οι συνήθεις ενστάσεις και προσφυγές, με τις οποίες οι κατασκευαστικές εταιρείες προσπαθούσαν να αποτρέψουν την κατακύρωση διαγωνισμών σε ανταγωνιστές.
Τώρα οι διαγωνισμοί γίνονται με διαδικασίες... ρουτίνας, καθώς τα αποτελέσματά τους δεν αμφισβητούνται με προσφυγές και ενστάσεις. Παράλληλα παρατηρείται το φαινόμενο οι εκπτώσεις που προσφέρουν οι κατασκευαστές να έχουν προσγειωθεί σε συμβολικά μονοψήφια επίπεδα. Αποτέλεσμα; Πληρώνουν περισσότερα το κράτος και οι φορολογούμενοι.
Στο βωμό της γρήγορης ανάκαμψης;
Προφανώς η κυβερνητική προτεραιότητα είναι να «προχωρήσουν τα έργα» ταχύτατα, ώστε «να αξιοποιηθούν τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης», όπως επαναλαμβάνουν σε όλους τους τόνους οι αρμόδιοι υπουργοί. Το ότι έτσι κοστίζουν μερικά δισ. περισσότερο, το αντιπαρέρχονται...
Σημειώνεται ότι την λειτουργία καρτέλ κατασκευαστικών εταιρειών είχε εντοπίσει στο παρελθόν η Επιτροπή Ανταγωνισμού, επιβάλλοντας υψηλά πρόστιμα. Είχε καταλήξει τότε στην απόφαση ότι η παράβαση αφορούσε το κοινό σχέδιο κατανομής και χειραγώγησης διαγωνισμών δημοσίων έργων, ιδίως έργων Μετρό της περιόδου 2005-2006 και έργων υποδομής της περιόδου 2011-2012. Τότε ο κυρίαρχος του παιχνιδιού ήταν ο Γ. Μπόμπολας, με δεξί χέρι τον Δ. Κούτρα που είναι τώρα μέτοχος της Ιντρακάτ.
Σήμερα τα πρόσωπα και οι ρόλοι έχουν αλλάξει. Κυριαρχεί πλέον η υπερδύναμη του κλάδου ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, ενώ ο πάλαι ποτέ κραταιός όμιλος Ελλάκτωρ έχει περιοριστεί σε ρόλο "δευτεραγωνιστή". Το ενδιαφέρον είναι ότι η Reggeborgh που ελέγχει πλήρως την Ελλάκτωρ, παραμένει ακόμα μέτοχος της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ με καθόλου αμελητέο ποσοστό περίπου 3%.
Κλειστός κύκλος συμφερόντων
Η προσπάθεια να περιοριστεί οι ανταγωνισμός των εταιρειών ώστε να γίνει αθόρυβα η διανομή, προκάλεσε αντιδράσεις και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Γαλλικές κατασκευαστικές εταιρείες όπως η Suez, η Saur κι άλλες διαμαρτυρήθηκαν ότι εξοβελίζονται με διάφορα προσχήματα και ότι εκτός από γραφειοκρατικά εμπόδια, αντιμετωπίζουν δυσκολίες να βρουν ελληνικές κατασκευαστικές εταιρείες πρόθυμες να συνεργαστούν μαζί τους.
Ο προβληματισμός αυτός είχε εκφραστεί σε ανάλυση του Euroactiv που προκάλεσε ένταση στην Αθήνα, καθώς τόνιζε ότι «η ελληνική κυβέρνηση είναι θύμα της πίεσης που ασκεί μια κλειστή ομάδα εγχώριων επιχειρηματιών», που θέλουν να ελέγξουν τους πόρους του ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης , οι οποίοι θα είναι της τάξεως εκατοντάδων δισ. τα επόμενα χρόνια.
Το ευρωπαϊκό δίκτυο ενημέρωσης, που έχει έδρα τις Βρυξέλλες, θεωρεί ότι πρόκειται για ένα κλειστό κύκλο που δεν επιτρέπει το άνοιγμα της ελληνικής οικονομίας σε Ευρωπαίους και ξένους επενδυτές. Πιθανότατα οι βολές αυτές στηρίζονται και στην κατάσταση των δημοσίων έργων, που εκτιμάται ότι θα απορροφήσουν σημαντικό μέρος της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης.
Ανάμεσα στις ενστάσεις που έρχονται από τις Βρυξέλλες είναι και η υποψία ότι η ελληνική κυβέρνηση θα καταφύγει στην εύκολη λύση: Θα δώσει προτεραιότητα στη χρηματοδότηση επενδύσεων στον κατασκευαστικό τομέα - που ούτως ή άλλως θα μπορούσαν να χρηματοδοτηθούν από τράπεζες - αφήνοντας στο περιθώριο τομείς που θεωρούνται «υψηλότερου ρίσκου», όπως οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις.