Στους Δήμους και τις Περιφέρειες περνά η δυνατότητα του καθορισμού των κατηγοριών χρήσεων γης, σύμφωνα με τις προβλέψεις του σχεδίου νόμου «Χωρικός Σχεδιασμός - Βιώσιμη Ανάπτυξη» του υπουργείο Περιβάλλοντος.
Παράλληλα, σύμφωνα με το Έθνος, με την προτεινόμενη ρύθμιση που θα παραμείνει σε δημόσια διαβούλευση έως τις 18 Νοεμβρίου αυστηροποιείται το πολεοδομικό πλαίσιο και στις περιοχές προστασίας εντάσσονται πλέον ο αιγιαλός, η παραλία, οι ποταμοί, οι λίμνες και τα ρέματα.
Το νομοσχέδιο, το οποίο αναμένεται να ανοίξει τον δρόμο για την εκπόνηση σχεδίων χρήσεων γης σε τοπικό επίπεδο, θέτει στην κορυφή της πυραμίδας την Εθνική Χωροταξική Στρατηγική και καθορίζει ότι ο χωρικός σχεδιασμός διαχωρίζεται σε στρατηγικό και ρυθμιστικό. Στην πρώτη κατηγορία υπάγονται τα Ειδικά Χωροταξικά Πλαίσια (π.χ. Τουρισμού) και τα Περιφερειακά Χωροταξικά Πλαίσια, ενώ στη δεύτερη υπάγονται τα πολεοδομικά σχέδια που εκπονούνται σε τοπική κλίμακα και χωρίζονται σε Τοπικά Χωρικά Σχέδια στην έκταση ενός δήμου και Ειδικά Χωρικά Σχέδια που αφορούν κυρίως σε επενδυτικά σχέδια και παραγωγικές δραστηριότητες ανεξαρτήτως διοικητικών ορίων.
Βάσει των ρυθμίσεων ορίζεται ότι τα Τοπικά Χωρικά Σχέδια (Τ.Χ.Σ) αντικαθιστούν τα Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια με δυνατότητα εκπόνησης σχεδίων χρήσεων γης. Προϋπόθεση γι' αυτό είναι η εναρμόνιση και η συμβατότητα των τοπικών χωρικών σχεδίων με τα περιφερειακά χωροταξικά πλαίσια και τις γενικές κατευθύνσεις τους ανά δήμο αλλά και τα αντίστοιχα σχέδια όμορων δήμων.
Στη συνέχεια για την πολεοδόμηση ορισμένης περιοχής απαιτείται η σύνταξη και έγκριση Πολεοδομικού Σχεδίου, το οποίο θα εξειδικεύει τις ρυθμίσεις για τις χρήσεις γης, τους όρους δόμησης, καθορίζοντας επακριβώς τους κοινόχρηστους, κοινωφελείς και οικοδομήσιμους χώρους, καθώς και τα διαγράμματα των δικτύων υποδομής.
Κατά τη διαδικασία εκπόνησης των τοπικών σχεδίων, μάλιστα, ο υπουργός Περιβάλλοντος μπορεί υπό προϋποθέσεις να αναστείλει τη χορήγηση οικοδομικών αδειών ή και εργασιών στην περιοχή ή να απαγορεύσει κατατμήσεις ιδιοκτησιών για διάστημα έως τριών ετών.
Οι περιορισμοί
Παράλληλα ο καθορισμός ειδικών περιορισμών στις χρήσεις γης και στους όρους δόμησης παύει να έχει δυνητικό χαρακτήρα, ενώ αναφέρεται ρητά ότι πρέπει να αποφεύγεται η ανεξέλεγκτη κατανάλωση φυσικών πόρων. Επίσης καταργείται ο δυνητικός χαρακτήρας και σε ό,τι αφορά την πρόβλεψη για οριοθέτηση υδατορεμάτων.
Με τις προτεινόμενες ρυθμίσεις δεν επέρχονται αλλαγές στον συντελεστή δόμησης στις οικιστικές περιοχές. Ωστόσο καθορίζονται ανώτατα όρια συντελεστή δόμησης στις περιοχές παραγωγικών δραστηριοτήτων, τα οποία όμως θα ισχύσουν μετά την πολεοδόμηση των περιοχών αυτών.
Στις προτεινόμενες προς πολεοδόμηση περιοχές παραγωγικών δραστηριοτήτων που θα προταθούν από τα Τοπικά ή τα Ειδικά Χωρικά Σχέδια τα ανώτατα όρια συντελεστή που καθορίζονται είναι:
Για τις περιοχές που προορίζονται για χρήση χονδρεμπορίου, ο συντελεστής δεν μπορεί να υπερβαίνει το 1,2.
Για τις περιοχές που προορίζονται για λοιπές χρήσεις παραγωγικών δραστηριοτήτων ο συντελεστής δεν μπορεί να υπερβαίνει το 1,6.
Το σχέδιο νόμου ενισχύει το περιεχόμενο των Περιφερειακών Χωροταξικών Πλαισίων, τα οποία είναι υποχρεωτικά για όλες τις περιφέρειες πλην της Αττικής, για την οποία θα ισχύει το Ρυθμιστικό Σχέδιο Αθήνας.
Ειδικά Χωρικά Σχέδια
Για την προώθηση των επενδύσεων, σχέδια, έργα και προγράμματα υπερτοπικής κλίμακας ή στρατηγικής σημασίας αλλά και για προγράμματα αστικής ανάπλασης, περιβαλλοντικής σημασίας ή αντιμετώπισης των συνεπειών από φυσικές καταστροφές θεσμοθετούνται τα Ειδικά Χωρικά Σχέδια.
Στόχος είναι αυτά να καλύψουν περιπτώσεις, στις οποίες απαιτείται ειδική ρύθμιση των χρήσεων γης και των όρων ανάπτυξής τους. Στην κατηγορία αυτή υπάγονται τα εμπορευματικά κέντρα, τα επιχειρηματικά πάρκα, οι περιοχές ολοκληρωμένης τουριστικής ανάπτυξης για τη δημιουργία νέων ξενοδοχειακών μονάδων και γενικότερα όλες οι δραστηριότητες με επενδυτική αιχμή.
Με τα Ειδικά Χωρικά Σχέδια μπορεί να τροποποιούνται προγενέστερες πολεοδομικές ρυθμίσεις ιδίως όσον αφορά τις επιτρεπόμενες χρήσεις γης και όρους και περιορισμούς δόμησης κατόπιν προέγκρισης, με απόφαση του Κεντρικού Συμβουλίου Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων.
«Η απόφαση του Συμβουλίου τεκμηριώνει την αναγκαιότητα τροποποίησης εν όψει του ειδικού χαρακτήρα της επιδιωκόμενης ανάπτυξης, της κάλυψης αναγκών παραγωγικής ή επιχειρηματικής ανάπτυξης και ανασυγκρότησης εντός της περιοχής του σχεδίου», όπως αναφέρεται. Ωστόσο διευκρινίζεται ότι αυτό δεν θα πρέπει να ανατρέπει την πολεοδομική και χωροταξική λειτουργία της ευρύτερης περιοχής, όπως αυτή προσδιορίζεται στα Ειδικά και τα Περιφερειακά Χωροταξικά Πλαίσια.
Κατά τη διαδικασία εκπόνησης των σχεδίων, πάντως, μπορεί να επιβάλλεται υπό προϋποθέσεις αναστολή χορήγησης αδειών δόμησης για ορισμένες χρήσεις.
Επισημαίνεται μάλιστα ότι με την έγκριση των Ειδικών Σχεδίων δεν καταργούνται οι ζώνες οικιστικού ελέγχου στο σύνολό τους, αλλά το τμήμα τους που ενσωματώνεται σε αυτά.
