Η Scope Ratings έδωσε στην Ελλάδα την επενδυτική βαθμίδα στις 4 Αυγούστου, εξέλιξη που αποτελεί προοίμιο για την αναβάθμιση της εγχώριας οικονομίας από τους αναγνωρισμένους οίκους αξιολόγησης (Standard & Poor’s, Fitch, Μoody’s) από την ΕΚΤ. Ο γερμανικός οίκος δημοσίευσε μια εσωτερική ανάλυση για την ελληνική αναβάθμιση, όπου πέραν των κολακευτικών σχολίων για το εντυπωσιακό turnaround της Αθήνας, επισημαίνει μια σειρά από «αγκάθια» και εμπόδια που έχει μπροστά της η χώρα μας.
Ενόψει, κυρίως, των αξιολογήσεων από τους αναγνωρισμένους οίκους, ο senior αναλυτής της Scope Dennis Shen, υποστηρίζει ότι η Ελλάδα πρέπει να αντιμετωπίσει σημαντικές προκλήσεις, με κυριότερη τη συνέχεια των μεταρρυθμίσεων, που αποτελούν… προαπαιτούμενο για την επανάκτηση και επισήμως της επενδυτικής βαθμίδας.
Για τον επικεφαλής αναλυτή της Scope, η ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας είναι ένα πολύ σημαντικό επίτευγμα και στην πραγματικότητα συνέβη κάτω από πολύ γρήγορες συνθήκες για την Ελλάδα από ιστορική σκοπιά. Όπως σημειώνει χαρακτηριστικά «τα περισσότερα κρατικά κράτη που αντιμετωπίζουν χρεοκοπία δεν πλησιάζουν ποτέ τον επενδυτικό βαθμό μετά από αυτό, πόσο μάλλον να επιτύχουν αυτό το καθεστώς 11 χρόνια μετά την αθέτηση υποχρεώσεων, όπως ήταν το 2012 στην περίπτωση της Ελλάδας».
Η επενδυτική βαθμίδα έχει ανεπισήμως κατακτηθεί, ενώ και οι αγορές τιμολογούν τα ελληνικά ομόλογα ως να ανήκουν σ’ αυτή. Για την Scope, όμως, η ελληνική οικονομία πρέπει να αντιμετωπίσει επαρκώς σημαντικές προκλήσεις, για να πείσει και τους μεγάλους οίκους αξιολόγησης και να συνεχίσει την ανοδική της πορεία.
Συγκεκριμένα ο Dennis Shen τονίζει ότι «το αυξημένο επίπεδο του δημόσιου χρέους παραμένει μια βασική πρόκληση. Το υψηλό χρέος εκθέτει την Ελλάδα σε συνεχή κίνδυνο κάθε φορά που υπάρχει στροφή του κλίματος της αγοράς προς την αμφισβήτηση της βιωσιμότητας του χρέους των πιο υπερχρεωμένων κρατικών δανειοληπτών της ζώνης του ευρώ. Η περαιτέρω μείωση αυτού του χρέους θα μπορούσε να κάνει την Ελλάδα πιο ανθεκτική».
Επιπλέον επισημαίνει ότι «οι κίνδυνοι πολιτικής επικρατούν καθώς η Ελλάδα μεταβαίνει από την εξάρτηση από την υπό όρους πίστωση του επίσημου τομέα προς την εύνοια της χρηματοδότησης με βάση την αγορά λιγότερο υπό όρους. Τρίτον, οι τράπεζες και ο εξωτερικός τομέας εμφανίζουν αδυναμίες.
Μια άλλη πρόκληση είναι η μέτρια μακροπρόθεσμη δυνητική ανάπτυξη της τάξης του 1%. Οι περιβαλλοντικές προκλήσεις είναι σημαντικές εδώ, καθώς ο κλιματικός κίνδυνος περιορίζει τη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη εάν οι καύσωνες και οι πυρκαγιές βλάψουν τους κρίσιμους τομείς του τουρισμού και της γεωργίας της Ελλάδας. Μια ανάλυση που ανατέθηκε από την Τράπεζα της Ελλάδος από το 2011 κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η κλιματική αλλαγή μπορεί να κοστίσει στην
ελληνική οικονομία από 577 δισ. έως 701 δισ. ευρώ έως το 2100. Αυτό είναι τριπλάσιο από το μέγεθος της ελληνικής οικονομίας σήμερα. Ο κλιματικός κίνδυνος αντιπροσωπεύει έναν σημαντικό μακροπρόθεσμο κίνδυνο που σχετίζεται με την αξιολόγηση της Ελλάδας ως της πιο εκτεθειμένης οικονομίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης».
Ποια είναι η εικόνα για τις τράπεζες
Στην ανάλυσή του, ο επικεφαλής αναλυτής του γερμανικού οίκου κάνει ιδιαίτερη αναφορά στις ελληνικές τράπεζες. Επισημαίνει πως έχουν προχωρήσει σε σημαντική εκκαθάριση των κόκκινων ανοιγμάτων, ωστόσο υπάρχει ακόμα αρκετή… δουλειά που πρέπει να γίνει.
«Οι πολιτικές διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων έχουν επιφέρει μείωση του υψηλού δείκτη μη εξυπηρετούμενων δανείων (NPL) και ενίσχυσαν τη σταθερότητα του τραπεζικού συστήματος. Το πρόγραμμα Hercules πρωτοστάτησε σε αυτήν την προσπάθεια και τα ΜΕΔ (Μη Εξυπηρετούμενα Δάνεια) σε όλο το σύστημα μειώθηκαν εντυπωσιακά στο 8% έως το πρώτο τρίμηνο του 2023, έχοντας κορυφωθεί στο 49% τον Ιούνιο του 2017. Ωστόσο, αναγνωρίζουμε ότι η αφαίρεση των ΜΕΔ από τους τραπεζικούς ισολογισμούς δεν σημαίνει αφ' εαυτής μη εξυπηρετούμενα τα δάνεια έχουν εξαφανιστεί.
Ο ελληνικός τραπεζικός τομέας εξακολουθεί να επιβαρύνεται από τα υψηλότερα ΜΕΔ στη ζώνη του ευρώ. Η κεφαλαιοποίηση των τραπεζών είναι μέτρια, ακόμη κι αν έχει βελτιωθεί σημαντικά. Η υψηλή εξάρτηση για κεφάλαιο από αναβαλλόμενες φορολογικές πιστώσεις αποτελεί πρόκληση και η σχέση κρατικής τράπεζας είναι μια πιο σημαντική ενδεχόμενη υποχρέωση από ό,τι στο παρελθόν.