Τη διαδικασία με την οποία επεκτείνεται και στα νοικοκυριά, η δυνατότητα κήρυξής τους σε πτώχευση καθορίζει εγκύκλιος του διοικητή της ΑΑΑΔΕ, Γιώργου Πιτσιλή.
Πλέον με τον νόμο 4738/2020, ο δανειολήπτης ή οφειλέτης της εφορίας και του ΕΦΚΑ, για ποσό 30.000 ευρώ, μπορεί να χάσει το σπίτι του ή την επιχείρησή του ή και τα δύο ταυτόχρονα.
Παράλληλα, εκτός από τη ρευστοποίηση ολόκληρης της περιουσίας του, έναντι των χρεών, εάν δεν φτάσει το εισπραττόμενο τίμημα, να ξεπληρώσει το χρέος του, τότε θα του δεσμεύεται και τμήμα του εισοδήματος που αποκτά, το οποίο θα υπερβαίνει τις εύλογες δαπάνες διαβίωσής του.
Σε αντίθεση με το προϊσχύον πτωχευτικό δίκαιο, κατά το οποίο δυνατότητα κήρυξης σε πτώχευση φυσικού προσώπου υφίστατο μόνο αν αυτό είχε την ιδιότητα του εμπόρου, πλέον νομοθετήθηκε από το 2020, η δυνατότητα υπαγωγής στη διαδικασία πτώχευσης όλων ανεξαιρέτως των φυσικών προσώπων.
Αίτηση για κήρυξη σε πτώχευση φυσικού προσώπου-μη εμπόρου μπορεί να υποβληθεί από 1/6/2021 και εφεξής. Προϋπόθεση για την κήρυξη ενός οφειλέτη σε πτώχευση, όταν την αίτηση πτώχευσης ασκεί πιστωτής ή πιστωτές αυτού (ή ο εισαγγελέας πρωτοδικών), είναι να βρίσκεται ο οφειλέτης σε «παύση πληρωμών», δηλαδή σε αδυναμία εκπλήρωσης των ληξιπρόθεσμων χρηματικών υποχρεώσεών του κατά τρόπο γενικό και μόνιμο.
Η επιλεκτική εκπλήρωση ληξιπρόθεσμων χρηματικών υποχρεώσεων δεν αίρει την παύση πληρωμών, η οποία μπορεί να συνίσταται και στην αδυναμία εκπλήρωσης ακόμα και μίας σημαντικής ληξιπρόθεσμης χρηματικής οφειλής. Ωστόσο, εισάγεται μαχητό τεκμήριο νόμου για τη διευκόλυνση απόδειξης από τον αιτούντα, ότι ο οφειλέτης έχει περιέλθει σε κατάσταση «παύσης πληρωμών».
Ειδικότερα, ο οφειλέτης τεκμαίρεται ότι βρίσκεται σε παύση πληρωμών, όταν δεν καταβάλει ληξιπρόθεσμες χρηματικές υποχρεώσεις του προς το Δημόσιο, τους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης ή πιστωτικά ή χρηματοδοτικά ιδρύματα, σε ύψος τουλάχιστον 40% των συνολικών ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεών του για περίοδο τουλάχιστον έξι (6) μηνών, εφόσον η μη εξυπηρετούμενη υποχρέωσή του υπερβαίνει το ποσό των 30.000 ευρώ.
Σε περίπτωση που την αίτηση πτώχευσης υποβάλλει ο ίδιος ο οφειλέτης, για την κήρυξη αυτού σε πτώχευση αρκεί, αντί της ήδη συντελεσθείσας «παύσης πληρωμών», κατά τα ανωτέρω, να αποδείξει ότι βρίσκεται σε «επαπειλούμενη αδυναμία εκπλήρωσης» των ληξιπρόθεσμων χρηματικών υποχρεώσεών του κατά τρόπο γενικό και μόνιμο.
Εκούσια πτώχευση
Προβλέπεται η υποχρέωση του οφειλέτη, όταν υποβάλλει ο ίδιος στο δικαστήριο αίτηση πτώχευσης, να καταθέτει με αυτήν, επί ποινή απαραδέκτου της αίτησης, βεβαίωση της αρμόδιας οικονομικής υπηρεσίας για τα χρέη του προς το Δημόσιο.
Στη βεβαίωση πρέπει να περιλαμβάνονται όχι μόνο οι βεβαιωμένες οφειλές του αιτούντος, ατομικές και από συνυπευθυνότητα εκ του νόμου, αλλά και οι τυχόν φορολογικές εκκρεμότητες αυτού.
Απαραίτητο στοιχείο της αίτησης πτώχευσης, όταν αυτή υποβάλλεται από πιστωτή ή πιστωτές, είναι πλέον και η αναφορά προτεινόμενου συνδίκου. Η αίτηση πρέπει επίσης να συνοδεύεται από έγγραφη δήλωση του συνδίκου περί αποδοχής του διορισμού και μη ύπαρξης κωλύματος.
Ως σύνδικος πτώχευσης μπορεί να οριστεί, με την απόφαση πτώχευσης, πρόσωπο που διαθέτει άδεια διαχειριστή αφερεγγυότητας, είτε πρόκειται για φυσικό πρόσωπο, στο οποίο έχει παρασχεθεί σχετική πιστοποίηση.
Δημοσιοποίηση
H δημοσίευση των πράξεων που διενεργούνται και των αποφάσεων/διατάξεων που εκδίδονται στο πλαίσιο της διαδικασίας πτώχευσης του ν. 4738/2020 γίνεται μέσω του Ηλεκτρονικού Μητρώου Φερεγγυότητας (Η.Μ.Φ.) και θα είναι δημόσια διαθέσιμα.
Σημειώνεται, δε, ότι οι πλειστηριασμοί των περιουσιακών στοιχείων των πτωχών, θα γίνονται μόνο ηλεκτρονικά.
Οι κατασχέσεις
Από την κήρυξη της πτώχευσης αναστέλλονται αυτοδικαίως όλα τα ατομικά καταδιωκτικά μέτρα των πτωχευτικών πιστωτών κατά του οφειλέτη προς ικανοποίηση ή εκπλήρωση πτωχευτικών απαιτήσεών τους. Στην απαγόρευση ρητά περιλαμβάνονται τα μέτρα διοικητικής εκτέλεσης καθώς και τα μέτρα διασφάλισης οφειλών, που μπορεί να λάβει η Εφορία, στα οποία εμπίπτουν η υποθήκη και η συντηρητική κατάσχεση.
Προβλέπεται επίσης, η αναστολή λήψης ασφαλιστικών μέτρων (που αφορούν την είσπραξη πτωχευτικών χρεών) καθ' όλη τη διάρκεια της πτώχευσης, ήτοι από την κήρυξη της πτώχευσης μέχρι την ανάκληση ή περάτωση αυτής.
Επισημαίνεται ότι για την είσπραξη πτωχευτικών χρεών δεν είναι επίσης δυνατή, η λήψη μέτρων σε βάρος της μεταπτωχευτικής περιουσίας του πτωχού, δηλαδή της περιουσίας που τυχόν απέκτησε μετά την κήρυξη της πτώχευσης και δεν περιλαμβάνεται στην πτωχευτική περιουσία.
Σε περίπτωση πτώχευσης οφειλέτη του, το Δημόσιο δεν έχει δυνατότητα λήψης μέτρων αναγκαστικής εκτέλεσης σε βάρος της πτωχευτικής και μεταπτωχευτικής περιουσίας του πτωχεύσαντα για την είσπραξη πτωχευτικών χρεών. Σε περίπτωση, όμως, που το Δημόσιο έχει εγγράψει πριν από την πτώχευση υποθήκη σε ακίνητο του πτωχού, είναι δηλαδή ενυπόθηκος πιστωτής, μπορεί να επισπεύσει ή να συνεχίσει αναγκαστική εκτέλεση για την ικανοποίησή του από το υπέγγυο ακίνητο της πτωχευτικής περιουσίας.
Τέλος, ο νόμος προβλέπει ότι σε περίπτωση κατάσχεσης εις χείρας τρίτου πριν από την κήρυξη της πτώχευσης, η πτώχευση δεν επηρεάζει τα δικαιώματα του κατασχόντος επί μελλοντικών απαιτήσεων του οφειλέτη που εκχωρήθηκαν αναγκαστικά με την κατάσχεση, αλλά δεν έχουν ακόμα γεννηθεί.
Επομένως, η κήρυξη σε πτώχευση δεν συνεπάγεται υποχρέωση άρσης ούτε αναστολή των ανωτέρω κατασχέσεων αναφορικά με τυχόν μελλοντικές απαιτήσεις του καθ' ου που έχουν κατασχεθεί. Αντίθετα, ο τρίτος οφείλει και μετά την κήρυξη της πτώχευσης να αποδίδει/αποδώσει στο κατασχόν Δημόσιο τα ποσά των μελλοντικών απαιτήσεων που αποτέλεσαν αντικείμενο της επιβληθείσας κατάσχεσης και γεννιούνται/καθίστανται απαιτητές μετά την κήρυξη της πτώχευσης, δεδομένου ότι με την κατάσχεση έχει επέλθει ήδη πριν από την πτώχευση η αναγκαστική εκχώρηση αυτών στον κατασχόντα.
Επίσης, σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 210 του ν. 4738/2020, η πτώχευση δεν επηρεάζει τα δικαιώματα του εκδοχέα επί μελλοντικών απαιτήσεων του οφειλέτη που εκχωρήθησαν πριν την κήρυξη της πτώχευσης, αλλά δεν έχουν ακόμα γεννηθεί.
