Η μία μετά την άλλη οι έρευνες δείχνουν ότι η γονεϊκή σύγκρουση αποτελεί ισχυρό διαγνωστικό παράγοντα για το πώς θα τα πάνε τα παιδιά μετά το χωρισμό των γονιών τους. Η ικανότητα των γονέων να συνεργάζονται ομαλά στην ανατροφή του παιδιού, χωρίς να το εκθέτουν σε μία διαρκή σύγκρουση μεταξύ τους, παρέχει μία πολύ σημαντική βάση για την υγιή προσαρμογή του. Αντιθέτως, γονείς που παραμένουν εχθρικοί μεταξύ τους και συνεχίζουν να αντιμάχονται, στρώνουν το έδαφος για αδυναμία προσαρμογής του παιδιού.
Αυτό είναι λογικό. Τα παιδιά που αναγκάζονται να αντιμετωπίζουν μία διαρκή διαμάχη ανάμεσα στους γονείς τους, ενώ ταυτόχρονα υφίστανται και όλες τις αλλαγές που συνεπάγεται ο χωρισμός τους, πιέζονται πολύ και εμφανίζουν πολύ περισσότερο άγχος, αγωνία ή κατάθλιψη απ’ ότι παιδιά που επίσης περνούν ένα διαζύγιο, αλλά αυτό προχωρά χωρίς συγκρούσεις και με μία καλή συνεργασία των γονιών τους για την ανατροφή τους.
Μέχρι εδώ όλα είναι εύκολα κατανοητά. Εάν βρίσκεστε όμως μπροστά σε μία διαδικασία διαζυγίου, ίσως αναρωτιέστε, «ναι, αλλά πως θα μπορέσω να συνεχίσω να μεγαλώνω το παιδί μου ειρηνικά μαζί με τον άλλο του γονέα, τη στιγμή που οι λόγοι που μας οδηγούν στο διαζύγιο είναι ακόμα εδώ και πονάνε τόσο πολύ, ενώ και αυτός/αυτή συνεχίζει να φέρεται (εδώ βάζετε τις δικές σας λέξεις…);»
Η απάντηση είναι: Μείνετε συγκεντρωμένοι. Και λίγο πιο κάτω θα το εξηγήσουμε αυτό πιο λεπτομερώς, αφού κάνουμε μία μικρή παρένθεση: Σίγουρα, υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες κάποιες από τις προτάσεις που ακολουθούν, δε θα είναι δυνατόν να εφαρμοστούν. Το θέμα πάντα είναι να γίνει ό,τι δυνατόν καλύτερο για το παιδί.
1. Αναζήτησε στήριξη για τον εαυτό σου. Η σχέση σου με τον άλλο γονιό του παιδιού πήρε μία άσχημη ή δραματική τροπή. Ποτέ, κανένας δε βγαίνει «άθικτος» από τον τερματισμό μιας στενής σχέσης. Οπότε, είτε απευθυνθείς σε έναν ψυχοθεραπευτή, την οικογένεια, τους φίλους, τον πνευματικό σου, έναν συνδυασμό όλων των προαναφερόμενων ή κάτι εντελώς διαφορετικό που θα σε βοηθήσει να βρεις το δρόμο σου, είναι ζωτικής σημασίας να ζητήσεις βοήθεια και να επιτρέψεις να λάβεις υποστήριξη σε αυτή την πολύ δύσκολη φάση. Το να είσαι σε θέση να προχωρήσεις με μεγαλύτερη εσωτερική ηρεμία, θα είναι καλό για το παιδί, ενώ μπορεί να βοηθήσει να επιτύχεις καλύτερη συνεννόηση και με τον άλλο γονέα.
2. Απευθυνθείτε σε έναν διαμεσολαβητή (οικογενειακό σύμβουλο ίσως) να σχεδιάσει και να σας βοηθήσει να συμφωνήσετε σε ένα σχέδιο κοινής ανατροφής του παιδιού. Κάντε ό,τι είναι δυνατόν για να αποφύγετε δικαστικές μάχες. Αυτού του είδους οι διαδικασίες συνήθως διατηρούν σε μια έντονη συγκρουσιακή κατάσταση τους δύο γονείς και αυτό περνάει στα παιδιά.
3. Αναζήτησε ενδείξεις δυσφορίας. Εάν πιστεύετε ότι το παιδί τα πηγαίνει καλά εν μέσω της έντασής σας με τον άλλο του γονιό, αλλά αρχίζετε να παρατηρείτε κάποιες διαφορές στη συμπεριφορά του, το συναίσθημα (ή έλλειψη συναισθηματικής έκφρασης), σωματικές ενοχλήσεις που μπορεί να δείχνουν στρες (πονοκέφαλοι, πόνος ή σφίξιμο στο στομάχι ή το στέρνο, δυσκολίες στον ύπνο), ή άλλες αλλαγές, ίσως είναι καιρός να επανεξετάσετε το επίπεδο της έντασης και τη διαμάχη σας. Εννοείται ότι το παιδί θα αισθάνεται πιεσμένο περνώντας τη διαδικασία του χωρισμού των γονιών του και θα έχει σκαμπανεβάσματα. Αλλά η συνολική δυσφορία του θα πρέπει να αμβλύνεται σταδιακά. Εάν αντ’ αυτού επιδεινώνεται, τότε πρέπει οπωσδήποτε να δώσετε άμεση προσοχή στο θέμα και να φροντίσετε να λάβει υποστήριξη.
4. Διατήρησε καλά όρια στη σχέση σου με τον άλλο γονέα. Ενώ είναι σημαντικό να μπορέσετε να συμφωνήσετε για τα σοβαρά ζητήματα, όπως το σχολείο και η υγεία, δε χρειάζεται να συμφωνείτε και σε όλες τις λεπτομέρειες. Ο καθένας σας χρειάζεται χώρο για να είναι γονιός με τον τρόπο που ο ίδιος αισθάνεται, χωρίς την ανάμειξη του άλλου. Επίσης, κατά τις συνδιαλλαγές που θα έχετε για την κοινή ανατροφή του παιδιού, είναι σημαντικό να τηρείτε όρια όπως να χτυπάτε το κουδούνι πριν μπείτε ο ένας στο σπίτι του άλλου, ή να περιμένετε στο αυτοκίνητο το παιδί όταν πάτε να το πάρετε, εάν αυτό σας έχει ζητηθεί. Όρια σημαίνει επίσης ότι δε θα βομβαρδίζετε το παιδί με ερωτήσεις για τον άλλο γονιό, αλλά και ότι όταν χρειάζεται να επιλύσετε κάτι ή διαφωνείτε οι γονείς μεταξύ σας, θα μιλάτε χωρίς το παιδί να είναι μπροστά, κρατώντας τη συζήτηση στο επίπεδο που ανήκει –μεταξύ ενηλίκων.
5. Δείξε σεβασμό στον άλλο γονέα. Αυτό σημαίνει να μιλάς με σεβασμό για και προς αυτόν/αυτή –και πολύ περισσότερο όταν κάπου τριγύρω βρίσκεται το παιδί. Να θυμάσαι ότι ο άλλος γονιός είναι και αυτός μέρος του παιδιού σου. Με το να τον/την σέβεσαι, σημαίνει ότι σέβεσαι το ίδιο σου το παιδί και δεν το βάζεις σε μία εσωτερική σύγκρουση, αναγκάζοντας το να επιλέξει ανάμεσα στους δύο πιο δικούς του ανθρώπους στον κόσμο -που είναι βαθιά τραυματικό.