Νέα σενάρια και σχεδιασμούς για την οικονομία φέρνει η συνεχής αναθεώρηση προς το χειρότερο των εκτιμήσεων για την πορεία της παγκόσμιας οικονομίας και της ευρωζώνης, εν μέσω κλιμάκωσης των παρενεργειών της επιδημίας του κοροναϊού, καθώς, σε αντίθεση με το πλάνο της κυβέρνησης, το 2020 φαίνεται ότι δεν θα είναι έτος απότομης εκτίναξης του ΑΕΠ, αλλά είναι πιθανό να σημειωθεί ακόμη και επιβράδυνση, σε σχέση με το 1,9% του προηγούμενου χρόνου.
Είναι χαρακτηριστικό ότι στη χθεσινή τηλεδιάσκεψη του Eurogroup η Κομισιόν παρουσίασε τις αναθεωρημένες εκτιμήσεις της για την ανάπτυξη στην ευρωζώνη, που κάνoυν λόγο για υποχώρηση του ρυθμού ανάπτυξης φέτος κάτω και από το 1,2% που είχε προβλεφθεί μόλις πριν λίγες εβδομάδες, χωρίς προς το παρόν να δίνεται συγκεκριμένη αναθεωρημένη πρόβλεψη, λόγω της μεγάλης αβεβαιότητας. Επίσης, η Κομισιόν εκτιμά πλέον ότι, μετά την εκτόνωση της επιδημίας, που αναμένεται ως το τέλος του πρώτου εξαμήνου, η ανάκαμψη της οικονομίας δεν θα είναι δυναμική (ανάκαμψη σε σχήμα V), αλλά αργή, σε σχήμα U.
Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, εξάλλου, ανακοίνωσε χθες ότι η σοβαρότητα και η παγκόσμια επέκταση της επιδημίας, στο 1/3 των κρατών – μελών του, οδηγούν πλέον στην εξέταση των χειρότερων σεναρίων για την παγκόσμια ανάπτυξη, καθώς η πρόσφατη δυσμενής αναθεώρηση, που έκανε λόγο για αρνητική επίδραση 0,4% στο ΑΕΠ της Κίνας και 0,1% στο παγκόσμιο ΑΕΠ, έχει ξεπερασθεί από τις εξελίξεις. Το Ταμείο αναμένεται να δημοσιοποιήσει τις αναθεωρημένες, δυσμενείς προβλέψεις του για την παγκόσμια οικονομία και για την Ελλάδα στο πλαίσιο της εαρινής συνόδου του, που φέτος, λόγω της επιδημίας του κοροναϊού, θα γίνει μέσω τηλεδιάσκεψης.
Αβεβαιότητα για τις ελαφρύνσεις
Σε αυτό το πλαίσιο, ο αρχικός σχεδιασμός της κυβέρνησης για αναπτυξιακό άλμα το 2020, που θα έφερνε και μεγάλα δημοσιονομικά περιθώρια για την εφαρμογή της πολιτικής της, οδηγείται σε ανατροπή. Ο στόχος για αύξηση του ΑΕΠ κατά 2,8% φέτος, που εξαρχής είχε χαρακτηρισθεί φιλόδοξος, τώρα φαίνεται εντελώς εξωπραγματικός, καθώς οι νεότερες εκτιμήσεις «προσγειώνουν» τον εκτιμώμενο ρυθμό ακόμη και κάτω από το 2%, σε επίπεδο δηλαδή όπου θα μιλάμε για στασιμότητα, ή και για επιβράδυνση, σε σχέση με το 1,9% του προηγούμενου χρόνου.
Το Ελληνικό Δημοσιονομικό Συμβούλιο δημοσιοποίησε δύο σενάρια κάμψης του ΑΕΠ φέτος, εκ των οποίων το δυσμενέστερο φαίνεται πλέον πιο ρεαλιστικό, μετά τις αναθεωρήσεις που γίνονται σε διεθνές επίπεδο. Με βάση αυτό το σενάριο, ο ρυθμός ανάπτυξης θα υποχωρήσει στο 1,88%, δηλαδή ακριβώς στο ίδιο επίπεδο με το 2019 και σχεδόν μία μονάδα χαμηλότερα από την πρόβλεψη, στην οποία έχει στηριχθεί ο προϋπολογισμός του 2020.
Ο υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας, αν και αναγνώρισε σήμερα (μιλώντας στην ΕΡΤ) ότι δέχονται πιέσεις η ναυτιλία και ο τουρισμός, δηλαδή οι δύο βασικές πηγές συναλλάγματος της ελληνικής οικονομίας (ο τουρισμός έφερε πέρυσι αυξημένα έσοδα κατά 2 δισ. ευρώ και ήταν ο κύριος παράγοντας της ανάπτυξης), τόνισε ότι «με βάση τα σημερινά δεδομένα για την εξάπλωση της επιδημίας» δεν ανατρέπονται οι δεσμεύσεις της κυβέρνησης για τη μείωση της εισφοράς αλληλεγγύης και του ΕΝΦΙΑ.
Η προσπάθεια της κυβέρνησης να διατηρήσει σταθερό το «πηδάλιο» στην κατεύθυνση της υλοποίησης του σχεδιασμού της υπόκειται όμως σε πολύ μεγάλη αβεβαιότητα και θα εξαρτηθεί σε σημαντικό βαθμό από τις αποφάσεις που θα πάρει το Eurogroup στις 16 Μαρτίου για τη χαλάρωση της δημοσιονομικής πολιτικής, αλλά και για την παροχή περιθωρίων χαλάρωσης ειδικά στην Ελλάδα, στη βάση των αιτημάτων που έχει διατυπώσει το υπουργείο Οικονομικών.
Σύμφωνα με πληροφορίες, μετά το αίτημα για εξαίρεση των δαπανών για το προσφυγικό από τον υπολογισμό του δημοσιονομικού αποτελέσματος σε όρους ενισχυμένης εποπτείας, ένα αίτημα που εξετάζεται θετικά και αναμένεται να εγκριθεί από το Eurogroup, το υπουργείο Οικονομικών έχει ζητήσει να έχουν την ίδια μεταχείριση οι δαπάνες που ενδεχομένως θα γίνουν από την κυβέρνηση για να ενισχυθούν τομείς της οικονομίας, οι οποίοι θα πληγούν από την επιδημία του κοροναϊού.
Η διαπραγμάτευση αυτή δεν είναι απλή, καθώς υπάρχουν αντιστάσεις από τις κυβερνήσεις του Βορρά σε μια «υπερβολική» δημοσιονομική χαλάρωση και πάντως οι όποιες δαπάνες γίνουν για τη στήριξη της οικονομίας θα βρεθούν στο μικροσκόπιο των Θεσμών. Την κατάσταση διευκολύνει το γεγονός ότι η Ιταλία, που βρίσκεται στη μεγαλύτερη πίεση λόγω της έντονης εξάπλωσης της επιδημίας, ήδη υιοθέτησε μέτρα στήριξης επιχειρήσεων, ανοίγοντας το δρόμο για ανάλογες πολιτικές σε επίπεδο ευρωζώνης.
Πάντως, η δημοσιονομική διαχείριση δεν θα είναι εύκολη και ο στόχος για νέες φοροελαφρύνσεις απομακρύνεται, καθώς για κάθε μονάδα απώλειας προϊόντος της οικονομίας χάνονται δημόσια έσοδα που αντιστοιχούν περίπου σε 0,4% του ΑΕΠ. Έτσι, εκ των πραγμάτων ο δημοσιονομικός χώρος συρρικνώνεται και η υπεσχημένη μείωση της εισφοράς αλληλεγγύης μέσα στην άνοιξη αρχίζει να γίνεται μια πολύ δύσκολη άσκηση, γι' αυτό και ο κ. Σταϊκούρας κράτησε μια επιφύλαξη στις σημερινές του δηλώσεις, σημειώνοντας ότι «με βάση τα σημερινά δεδομένα» δεν θα κάνει πίσω η κυβέρνηση στην υλοποίηση αυτής της υπόσχεσης.