Ένας νέος αλγόριθμος, που σχεδιάστηκε για να εντοπίζει δυνητικά επικίνδυνους αστεροειδείς σε τηλεσκοπικές εικόνες, μόλις βρήκε τον πρώτο του απειλητικό διαστημικό βράχο. Μάλιστα, το εύρημα βρισκόταν σε δεδομένα που ένας άλλος αλγόριθμος της NASA είχε ήδη αναλύσει και καθαρίσει.
Οι αστεροειδείς είναι βραχώδη σώματα που έχουν απομείνει μετά το σχηματισμό του ηλιακού μας συστήματος. Υπάρχουν τουλάχιστον 1,3 εκατομμύρια από αυτά και εάν ένα μεγάλο συγκρουόταν με τη Γη, θα μπορούσε να ισοπεδώσει μια πόλη - ή χειρότερα.
Για να αποφευχθεί αυτό το σενάριο Αρμαγεδώνα, η NASA εντοπίζει και παρακολουθεί «δυνητικά επικίνδυνους αστεροειδείς», που ορίζονται ως βράχοι που έχουν πλάτος τουλάχιστον 460 πόδια και έχουν τροχιές που τους φέρνουν σε απόσταση 4,6 εκατομμυρίων μιλίων από τη Γη.
Η ιδέα είναι, ότι αυτό θα μας δώσει την ευκαιρία να προστατεύσουμε τον πλανήτη μας από μια πρόσκρουση, ίσως καταστρέφοντας τον αστεροειδή ή ρίχνοντας ένα διαστημόπλοιο επάνω του ενώ είναι ακόμα μακριά, αλλάζοντας έτσι την τροχιά του.
Για να βρει δυνητικά επικίνδυνους αστεροειδείς, η NASA διεξάγει τακτικές έρευνες στον νυχτερινό ουρανό. Στη συνέχεια, αλγόριθμοι υπολογιστών "κυνηγούν" μέσα από τις εικόνες του τηλεσκοπίου, αναζητώντας αντικείμενα που φαίνεται να κινούνται. Το λογισμικό μπορεί στη συνέχεια να προβλέψει τις τροχιές οποιωνδήποτε αστεροειδών που εντοπίστηκαν πρόσφατα, για να καθορίσει εάν είναι ή όχι δυνητικά επικίνδυνοι για τη Γη.
Αν και αυτό επέτρεψε στη NASA να εντοπίσει περισσότερους από 2.300 δυνητικά επικίνδυνους αστεροειδείς, οι αλγόριθμοι δεν τους εντοπίζουν πάντα όσο είναι μακριά. Το 2019, η NASA δεν εντόπισε έναν αστεροειδή μεγέθους «δολοφόνου πόλης» παρά μια μέρα πριν περάσει κοντά στη Γη.
Αστοχίες όπως αυτές έχουν αποδοθεί στην αδυναμία των υπαρχόντων αλγορίθμων της NASA να ανιχνεύσουν ιδιαίτερα αργούς ή σχετικά μικρούς αστεροειδείς ή αυτούς που εμφανίζονται σε λιγότερες από τέσσερις εικόνες που τραβήχτηκαν την ίδια νύχτα.
«Δεν αποτελεί έκπληξη που ένα αντικείμενο σαν αυτό θα μας ξάφνιαζε», είχε πει ο πλανητικός επιστήμονας του MIT Richard Binzel στο BuzzFeed News, μετά την ανακάλυψη του αστεροειδούς του 2019. «Οι τρέχουσες δυνατότητες αναζήτησης [αστεροειδή] μας δεν είναι στο επίπεδο που θα έπρεπε».
Το 2025, η NASA σχεδιάζει να ξεκινήσει μια νέα έρευνα αστεροειδών διάρκειας 10 ετών χρησιμοποιώντας το υπό κατασκευή Παρατηρητήριο Vera C. Rubin στη Χιλή. Το τηλεσκόπιό του θα ερευνήσει τον ουρανό με πρωτοφανή ταχύτητα χρησιμοποιώντας τη μεγαλύτερη ψηφιακή κάμερα που κατασκευάστηκε ποτέ.
Στο πλαίσιο της προετοιμασίας για τη μεγάλη νέα έρευνα αστεροειδών, ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, το Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον και το Πανεπιστήμιο του Ιλινόις στο Urbana-Champaign έχουν αναπτύξει έναν νέο αλγόριθμο, τον HelioLinc3D, για να κυνηγήσουν τις εικόνες που συλλέγονται από το τηλεσκόπιο της Vera.
Για να το δοκιμάσουν, έβαλαν τον αλγόριθμο να αναλύσει δεδομένα που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια της έρευνας ATLAS που χρηματοδοτήθηκε από τη NASA - και βρήκε έναν δυνητικά επικίνδυνο αστεροειδή στα δεδομένα που οι παλιοί αλγόριθμοι είχαν χάσει.
Ανίχνευση αστεροειδών επόμενης γενιάς
Σύμφωνα με τους ερευνητές, το ATLAS απεικόνισε τον πρόσφατα εντοπισμένο αστεροειδή, 2022 SF289, τρεις φορές τη νύχτα σε τέσσερις διαφορετικές νύχτες, αλλά ποτέ τέσσερις φορές σε μία νύχτα, επομένως δεν τον επισήμανε ως αστεροειδή.
Το HelioLinc3D μπόρεσε να συνδυάσει δεδομένα από πολλές νύχτες στην ανάλυσή του, οδηγώντας στην ανακάλυψη του αστεροειδούς πλάτους 600 ποδιών, ο οποίος, ευτυχώς, δεν αναμένεται να πλησιάσει 140.000 μίλια από τη Γη σε οποιοδήποτε σημείο στο άμεσο μέλλον .
«Αυτή είναι μόνο μια μικρή γεύση του τι να περιμένουμε με το Παρατηρητήριο Rubin σε λιγότερο από δύο χρόνια, όταν το HelioLinc3D θα ανακαλύπτει ένα αντικείμενο σαν αυτό κάθε βράδυ», δήλωσε ο Mario Jurić, επικεφαλής της ομάδας HelioLinc3D.
«Αλλά γενικότερα», συνέχισε, «είναι μια προεπισκόπηση της επερχόμενης εποχής της αστρονομίας με ένταση δεδομένων. Από το HelioLinc3D έως τους υποβοηθούμενους από τεχνητή νοημοσύνη κώδικες, η επόμενη δεκαετία ανακαλύψεων θα είναι μια ιστορία προόδου στους αλγόριθμους, όσο και στα νέα, μεγάλα τηλεσκόπια».
