Η ανάκαμψη της οικονομίας ισχυροποιείται καθώς το ΑΕΠ αυξάνεται για έκτο διαδοχικό τρίμηνο, ενώ η αξιοπιστία της χώρας έχει ενισχυθεί τόσο μετά την απόφαση του Eurogroup της 21ης Ιουνίου και την απομείωση του χρέους, την έξοδο από το μνημόνιο, αλλά και τις δημοσιονομικές επιδόσεις με τα υπερπλεονάσματα των τριών τελευταίων ετών.
Αυτό επισημαίνει ανάλυση του Ινστιτούτου Εναλλακτικών Πολιτικών ΕΝΑ, που δημοσιεύεται στο τελευταίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων, στην οποία πάντως εντοπίζονται και κίνδυνοι οι οποίοι μπορούν να απειλήσουν την αναπτυξιακή πορεία της ελληνικής οικονομίας.
Όπως τονίζεται στην ανάλυση, η εδραίωση της ανάκαμψης επιβεβαιώνεται από την άνοδο του πραγματικού ΑΕΠ, το οποίο αυξήθηκε κατά 1,8% το β’ τρίμηνο του 2018, σε ετήσια βάση, ενώ σε σχέση με το α’ τρίμηνο του 2018 η αύξηση ανήλθε σε 0,2%. Βασικός μοχλός ανάπτυξης αναδείχθηκαν οι εξαγωγές με αύξηση 9,4% σε ετήσια βάση και η ιδιωτική κατανάλωση με αύξηση 1,0%. Στον αντίποδα, οι επενδύσεις (Ακαθάριστος Σχηματισμός Παγίου Κεφαλαίου) μειώθηκαν (συγκυριακά), σε ετήσια βάση κατά 5,4%, η κατανάλωση Γενικής Κυβέρνησης κατά 2,0% ενώ οι εισαγωγές αγαθών και υπηρεσιών αυξήθηκαν κατά 4,3%.
Ειδικότερα σε ότι αφορά στις επενδύσεις, στα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ φαίνεται ότι ο Ακαθάριστος Σχηματισμός Παγίου Κεφαλαίου σε ετήσια βάση μειώθηκε κατά 5,4% συμβάλλοντας αρνητικά στη μεγέθυνση του πραγματικού ΑΕΠ κατά 0,6 ποσοστιαίες μονάδες.
Ωστόσο, η εξέλιξη του Ακαθάριστου Σχηματισμού Παγίου Κεφαλαίου κατά το β’ τρίμηνο προσδιορίζεται σε μεγάλο βαθμό από τον τομέα Μεταφορικός Εξοπλισμός και Οπλικά Συστήματα (-48,76%). Η μείωση αυτή έχει ως αποτέλεσμα την υπερκάλυψη των αυξήσεων στους άλλους τομείς όπως των κατοικιών (+5,12%), των Άλλων κατασκευών (+6,90%), του Εξοπλισμού Τεχνολογίας Πληροφορικής και Επικοινωνίας (+15,36%) και του Μηχανολογικού Εξοπλισμού και οπλικών συστημάτων (+19,30%).
Επομένως, σημειώνει το ΕΝΑ, χωρίς την επίδραση του τομέα του μεταφορικού εξοπλισμού, ο ρυθμός μεγέθυνσης του Ακαθάριστου Σχηματισμού Παγίου Κεφαλαίου θα ανερχόταν στο 9,35%.
Αξίζει να σημειωθεί ότι και ο Σύνδεσμος Ελληνικών Βιομηχανιών (ΣΕΒ) διευκρίνισε σε πρόσφατη ανάλυσή του ότι η εμφανιζόμενη μείωση των επενδύσεων στο α’ εξάμηνο είναι συγκυριακή και οφείλεται στις μειωμένες φέτος, αγορές πλοίων, οι οποίες ήταν αυξημένες στο β τρίμηνο του 2017. Όπως σημειώνει χαρακτηριστικά ο ΣΕΒ, «οι επενδύσεις ανακάμπτουν με υπερδιπλάσιους, μάλιστα, ρυθμούς (+11,9% χωρίς πλοία), σε σχέση με το 2017, και δεν μειώνονται κατά -5% όπως δείχνουν τα στοιχεία που ανακοινώθηκαν στο α’ εξάμηνο του 2018, χωρίς προσαρμογές για τα πλοία.
Σημειώνεται ότι όλες οι κατηγορίες επενδύσεων αυξάνονται με ικανοποιητικούς ρυθμούς, με τις επενδύσεις σε μηχανολογικό εξοπλισμό και εξοπλισμό τηλεπικοινωνιών, πληροφορικής και επικοινωνιών, να αυξάνονται κατά 19% περίπου στο α’ εξάμηνο του 2018».
Απογείωση εξαγωγών
Οι Εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών συνέχισαν τη θετική πορεία οκτώ διαδοχικών τριμήνων, αντανακλώντας τη σημαντική βελτίωση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας της χώρας, και το β’ τρίμηνο η συμβολή τους στη μεγέθυνση του ΑΕΠ διαμορφώθηκε σε 3,0 ποσοστιαίες μονάδες. Η αύξηση στις Εξαγωγές αγαθών ανήλθε σε 7,23% και στις Εξαγωγές υπηρεσιών σε 12,23%. Από την άλλη, οι Εισαγωγές αγαθών και υπηρεσιών ενισχύθηκαν κατά 4,26% (αύξηση 1,73% στα αγαθά και 16,2% στις υπηρεσίες) επιφέροντας αρνητική συμβολή στη διαμόρφωση του ρυθμού μεγέθυνσης του ΑΕΠ κατά 1,5 ποσοστιαίες μονάδες. Ωστόσο, η ισχυρότερη αύξηση των εξαγωγών είχε ως αποτέλεσμα οι καθαρές εξαγωγές να συμβάλουν κατά 1,5 ποσοστιαίες μονάδες στη μεγέθυνση του ΑΕΠ.
Η αύξηση της Ιδιωτικής Κατανάλωσης κατά 1,0% συνέβαλε στην αύξηση του ΑΕΠ κατά 0,7 ποσοστιαίες μονάδες. Η αύξηση αυτή αντανακλά τις θετικές εξελίξεις στην απασχόληση και τη γενικότερη βελτίωση του οικονομικού κλίματος. Σημειώνεται ότι σε τριμηνιαία βάση η ιδιωτική κατανάλωση αυξήθηκε κατά 0,6%. Από την άλλη, η Κατανάλωση της Γενικής Κυβέρνησης μειώθηκε κατά 2,0% (αρνητική συμβολή στη μεγέθυνση του πραγματικού ΑΕΠ κατά 0,4 ποσοστιαίες μονάδες), με αποτέλεσμα η Συνολική Καταναλωτική Δαπάνη να αυξηθεί κατά 0,8%.
Παράλληλα, από την πλευρά της παραγωγής, σχεδόν το σύνολο των κλάδων παρουσίασε αυξήσεις σε ετήσια βάση. Οι πιο δυναμικοί κλάδοι που στήριξαν την αύξηση του ΑΕΠ ήταν οι κλάδοι του Εμπορίου-Μεταφορών-Τουρισμού (+3,5% και συμβολή στη μεγέθυνση του ΑΕΠ με 0,7 ποσοστιαίες μονάδες), των Υπηρεσιών εκτός Εμπορίου κ.α. (+1,1% και συμβολή στη μεγέθυνση κατά 0,6 ποσοστιαίες μονάδες), της Βιομηχανίας (+4,1% και συμβολή 0,5 ποσοστιαίων μονάδων) και των Κατασκευών (+10,3% και συμβολή 0,3 ποσοστιαίων μονάδων).
Θετικές εξελίξεις και κίνδυνοι
O ρυθμός μεγέθυνσης της οικονομίας κατά το πρώτο εξάμηνο είναι ο υψηλότερος από την έναρξη της κρίσης και η εμπιστοσύνη στην οικονομία ενισχύεται ως αποτέλεσμα των θετικών αξιολογήσεων του προγράμματος του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας. Απόρροια των θετικών αυτών εξελίξεων αποτελούν οι διαδοχικές αναβαθμίσεις του αξιόχρεου της χώρας που ξεκίνησαν κατά τη διάρκεια του α’ τριμήνου (Standard & Poor’s (Β, 19/1/2018), Fitch (B, 16/2/2018) και Moody’s (Β3, 21/2/2018), και ακολούθησαν την επομένη της απόφασης του Eurogroup της 21ης Ιουνίου (Standard & Poor’s (Β+, 25/6/2018), DBRS (Β-high, 29/6/2018) και Fitch (BB-, 10/8/2018)). Η ενίσχυση της εμπιστοσύνης αναμένεται σταδιακά να οδηγήσει σε υψηλότερους ρυθμούς αύξησης των επενδύσεων, δεδομένου ότι ήδη σε κάποιους παραγωγικούς κλάδους ο βαθμός αξιοποίησης του εργοστασιακού δυναμικού προσεγγίζει τα προ κρίσης επίπεδα, αλλά και της κατανάλωσης δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για μια περιεκτική και ολιστική ανάπτυξη.
Στο εσωτερικό πεδίο οι προκλήσεις της μετα-μνημονιακής περιόδου συνίστανται στην αντιμετώπιση των κοινωνικών και οικονομικών συνεπειών της κρίσης αλλά και των παθογενειών του παρελθόντος. Η περαιτέρω αποκλιμάκωση της υψηλής ανεργίας, του ελλείμματος επενδύσεων και, κατά συνέπεια, της ανταγωνιστικότητας απαιτεί την υιοθέτηση ενός ισορροπημένου μίγματος πολιτικών που να αποκαθιστά τις κοινωνικές αδικίες και ταυτόχρονα να έχει αναπτυξιακό χαρακτήρα εντός των ορίων που θέτουν οι δημοσιονομικοί στόχοι. Προς αυτή την κατεύθυνση φαίνεται να κινείται η αξιοποίηση του δημοσιονομικού χώρου που προκύπτει από την υπεραπόδοση των πλεονασμάτων της Γενικής Κυβέρνησης αλλά και η πρώτη μετα-μνημονιακή Υπουργική Απόφαση που επεκτείνει τις κλαδικές συλλογικές συμβάσεις εργασίας.
Αβεβαιότητες ωστόσο προκύπτουν σε ό,τι αφορά το διεθνές γεωπολιτικό και οικονομικό περιβάλλον. Οι αρνητικές εξελίξεις στην εξ ανατολών γείτονα χώρα συνεχίζονται, ενώ και η Ιταλία εξακολουθεί να ενισχύει την πολιτική αβεβαιότητα στην Ευρώπη. Από την άλλη, οι τάσεις προστατευτισμού κλιμακώνονται και το κλίμα εσωστρέφειας πλήττει το διεθνές εμπόριο και τις προοπτικές ανάπτυξης τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και διεθνές επίπεδο όπως φαίνεται από τις εξελίξεις κυρίως στις αναδυόμενες αγορές.
Οι σημαντικότερες εξελίξεις στην Ελληνική Οικονομία
- Ο ρυθμός μεγέθυνσης του πραγματικού ΑΕΠ συνεχίζει την αυξητική του πορεία το β’ τρίμηνο του 2018 καταγράφοντας ρυθμό μεγέθυνσης 1,8% σε ετήσια βάση, ενώ σε εποχικά διορθωμένη τριμηνιαία βάση, το πραγματικό ΑΕΠ μεγεθύνθηκε κατά 0,2% σε σχέση με το α’ τρίμηνο του 2018.
- Οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών συνέχισαν τη θετική πορεία οκτώ διαδοχικών τριμήνων αντανακλώντας τη σταδιακή βελτίωση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας της χώρας και το β’ τρίμηνο η συμβολή τους στη μεγέθυνση του ΑΕΠ διαμορφώθηκε σε 3,0 ποσοστιαίες μονάδες. Η αύξηση στις εξαγωγές αγαθών ανήλθε σε 7,23% και στις εξαγωγές υπηρεσιών σε 12,23%.
- Η ακαθάριστη προστιθέμενη αξία του βιομηχανικού κλάδου ενισχύεται για δωδέκατο συνεχές τρίμηνο. Το β’ τρίμηνο του 2018 ο κλάδος της βιομηχανίας ενισχύθηκε κατά 4,1% σε ετήσια βάση.
- Τον Ιούνιο του 2018 το εποχικά διορθωμένο ποσοστό ανεργίας διαμορφώθηκε στο 19,1% έναντι 21,3% τον Ιούνιο του 2017.
- Το α’ εξάμηνο του 2018 η εισερχόμενη ταξιδιωτική κίνηση διαμορφώθηκε στις 9.456,0 χιλ. ταξιδιώτες (+19,1%).
- Ο Γενικός Δείκτης του Κύκλου Εργασιών στη Βιομηχανία τον Ιούνιο του 2018 αυξήθηκε σε ετήσια βάση κατά 17,4%, έναντι αύξησης 9,8% κατά την αντίστοιχη σύγκριση του προηγούμενου έτους.
- Ο εποχικά προσαρμοσμένος Δείκτης Υπευθύνων Προμηθειών της IHS Markit για τον τομέα της μεταποίησης ενισχύθηκε στις 53,9 μονάδες τον Αύγουστο του 2018 παραμένοντας πάνω από τις 50 μονάδες για 15ο συνεχή μήνα.
- Ο Γενικός Δείκτης Βιομηχανικής Παραγωγής τον Ιούνιο του 2018 αυξήθηκε για τέταρτο συνεχή μήνα κατά 1,2% σε ετήσια βάση.
- Ο Γενικός Δείκτης Κύκλου Εργασιών στο Λιανικό Εμπόριο τον Ιούνιο του 2018 ενισχύθηκε σε ετήσια βάση κατά 3,3%.
- Το διάστημα Μάιος-Ιούλιος 2018 οι συνολικές καταθέσεις στην οικονομία αυξήθηκαν κατά 3,6 δισεκ. ευρώ κυρίως λόγω της αύξησης των καταθέσεων των νοικοκυριών κατά 2,1 δισεκ. ευρώ και των μη χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων κατά 1,5 δισεκ. ευρώ.
- Το 2017 ο πληθυσμός της χώρας που βρισκόταν σε κίνδυνο φτώχειας μετά τις κοινωνικές μεταβιβάσεις διαμορφώθηκε στο χαμηλότερο ποσοστό από την έναρξη της κρίσης (20,2%) καταγράφοντας πτώση 1,0 ποσοστιαίας μονάδας σε σύγκριση με το 2016.
- Η παιδική φτώχεια κατέγραψε τη μεγαλύτερη μείωση κατά 1,8 ποσοστιαίες μονάδες (από 26,3% το 2016 σε 24,5% το 2017) πλησιάζοντας τα προ κρίσης επίπεδα.
- Το 2017 το ποσοστό του πληθυσμού που αντιμετωπίζει υλικές στερήσεις μειώθηκε για πρώτη φορά από την έναρξη της κρίσης υποχωρώντας κατά 1,3 ποσοστιαίες μονάδες (από 22,4% το 2016 σε 21,1% το 2017).
