Στον έλεγχο των φορολογικών υποθέσεων από το 2003 μέχρι και το 2013, οι οποίες παραγράφονται στο τέλος του 2019 έχουν ρίξει το βάρος οι φορολογικές αρχές.
Στόχος είναι να προληφθεί η παραγραφή και να βεβαιωθούν έγκαιρα τυχόν πρόστιμα, εάν διαπιστωθούν φορολογικές παραβάσεις.
Βασικό εργαλείο των φορολογικών ελέγχων αποτελεί πλέον «Ειδικό Λογισμικό Ελέγχου Προσαύξησης Περιουσίας», το οποίο αντλεί στοιχεία από τις εγχώριες τράπεζες. Τα στοιχεία αυτά αφορούν στο σύνολο των χρηματοοικονομικών προϊόντων (καταθέσεις, ομόλογα, αμοιβαία κ.λπ.), καθώς και των διενεργηθέντων σε αυτά αναλυτικών κινήσεων.
Στη συνέχεια, από το taxisnet αντλούνται τα δηλωθέντα εισοδήματα του εκάστοτε ελεγχόμενου και συγκρίνονται με τις κινήσεις των λογαριασμών των χρηματοοικονομικών προϊόντων για κάθε φορολογικό έτος χωριστά. Όλη η διαδικασία αυτή και η επεξεργασία των δεδομένων (τραπεζικών και φορολογικών) γίνεται αυτόματα, με την εκτίμηση πρωτογενών καταθέσεων, μέσω της χρήσης μηχανογραφικών ελεγκτικών εντολών, για κάθε φορολογικό έτος και προκύπτει το άθροισμα του συνόλου των δηλωθέντων πραγματικών εισοδημάτων/εσόδων (φορολογητέων, αυτοτελώς φορολογημένων και αφορολόγητων) στα υπό έρευνα έτη.
Όμως, εάν προκύπτουν πρόσθετα στοιχεία, μόνο από τραπεζικές καταθέσεις, ο έλεγχος, δεν μπορεί να πάει πίσω περισσότερο από 5 χρόνια. Αυτό ισχύει πλέον, είτε τα ευρήματα αφορούν σε καταθέσεις σε ελληνικές τράπεζες είτε σε τράπεζες του εξωτερικού.
Γενικότερα οι αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας, του Νομικού συμβουλίου του Κράτους και οι εγκύκλιοι της ΑΑΔΕ έχουν δημιουργήσει ένα νέο τοπίο στους χρόνους παραγραφής των φορολογικών υποθέσεων.
Ποιές υποθέσεις παραγράφονται στις 31-12-2019 και ελέγχονται
Με βάση τις αποφάσεις των δικαστηρίων και της ΑΑΔΕ, στο τέλος του 2019, οι υποθέσεις που παραγράφονται είναι οι ακόλουθες:
- Οι φορολογικές υποθέσεις της χρήσης 2013 (φορολογίας εισοδήματος και ΦΠΑ), για τις οποίες έχουν υποβληθεί αρχικές εμπρόθεσμες δηλώσεις ή για τις οποίες έχουν υποβληθεί αρχικές εκπρόθεσμες δηλώσεις το αργότερο μέχρι τις 31-12-2018. Οι συγκεκριμένες υποθέσεις υπάγονται στον κανόνα της 5ετούς παραγραφής. Στην ουσία είναι 5+1 έτη, δεδομένου ότι η πενταετής προθεσμία αρχίζει να μετράει, ένα έτος μετά από την εν λόγω φορολογική χρήση. Δηλαδή, για τη χρήση του 2013, η φορολογική δήλωση έπρεπε να υποβληθεί μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2014 και η προθεσμία που έχουν οι φορολογικές αρχές για τη διενέργεια ελέγχου ξεκίνησε να «τρέχει» από την 1-1-2015 και εκπνέει στις 31 Δεκεμβρίου 2019. Όποια επιχείρηση δεν ελεγχθεί για τη χρήση του 2013 μέχρι τις 31η Δεκεμβρίου 2019, δεν θα μπορεί να ελεγχθεί από την 1-1-2020. Σημειώνεται ότι έχουν ήδη παραγραφεί οι υποθέσεις για το έτος 2012 και τα προγενέστερα, εκτός και αν υπάρχουν «συμπληρωματικά στοιχεία».
- Οι υποθέσεις φορολογίας εισοδήματος που αφορούν στη χρήση του 2010, αλλά οι επιτηδευματίες «ξέχασαν» να υποβάλουν έγκαιρα φορολογικές δηλώσεις και τις υπέβαλαν εντός του 2016. Για τις συγκεκριμένες υποθέσεις η βασική προθεσμία παραγραφής, που είναι 5 χρόνια, έληξε κανονικά στις 31-12-2016 (5+1 έτος από το τη φορολογική χρήση), εφόσον υποβάλλονταν εμπρόθεσμη φορολογική δήλωση. Ωστόσο επειδή υποβλήθηκε εκπρόθεσμη δήλωση το 2016, η προθεσμία παραγραφής επεκτείνεται για μια τριετία ακόμη και συγκεκριμένα στα 8 έτη.
- Οι υποθέσεις φορολογίας εισοδήματος και ΦΠΑ της χρήσης του 2008, για τις οποίες προέκυψαν «συμπληρωματικά» στοιχεία. Εφόσον οι φοροελεγκτικές αρχές εντοπίζουν, μετά τη λήξη της κανονικής πενταετούς περιόδου παραγραφής, «συμπληρωματικά» στοιχεία, (π.χ. εικονικά τιμολόγια) από τα οποία προκύπτει ότι υπήρξε απόκρυψη εισοδήματος και φοροδιαφυγή, ο χρόνος της μη παραγραφής επεκτείνεται στη δεκαετία. Σημειώνεται ότι από τα συμπληρωματικά στοιχεία εξαιρούνται οι καταθέσεις σε τράπεζες του εσωτερικού και του εξωτερικού.
- Οι υποθέσεις ΦΠΑ της φορολογικής χρήσης του έτους 2008 για τις οποίες δεν υποβλήθηκε εκκαθαριστική δήλωση ΦΠΑ. Για τις υποθέσεις αυτές ισχύει 10ετής περίοδος παραγραφής που άρχισε να «τρέχει» από την 1η-1-2010 -δηλαδή μετά τη λήξη του έτους 2008 στο οποίο έπρεπε να υποβληθεί η εκκαθαριστική δήλωση- και λήγει την 31η-12-2019.
- Στις περιπτώσεις που για κάποιο έτος δεν υποβλήθηκε δήλωση φορολογίας εισοδήματος ή υποβλήθηκε εκπρόθεσμη αρχική δήλωση φορολογίας εισοδήματος, η προθεσμία παραγραφής είναι 15ετής. Αυτό σημαίνει ότι η εφορία έχει το δικαίωμα να διενεργήσει ελέγχους και να επιβάλει πρόστιμα και προσαυξήσεις, μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2019, για τις υποθέσεις της φορολογικής χρήσης του έτους 2003. Για τις συγκεκριμένες υποθέσεις πρέπει να διευκρινιστεί, ότι με βάση τη νέα απόφαση του ΣτΕ, η 15ετία είναι το μέγιστο χρονικό όριο παραγραφής, ακόμη και αν υποβληθεί εκπρόθεσμη δήλωση στο 13, 14, ή 15 έτος, από το έτος υποχρέωσης. Δηλαδή, ενώ μέχρι τώρα, η προθεσμία παραγραφής επεκτεινόταν για μια τριετία στην περίπτωση υποβολής εκπρόθεσμης δήλωσης, το ΣτΕ αποφάσισε ότι η επέκταση της τριετίας δεν μπορεί να εκτείνει τον χρόνο πέραν της 15ετίας.