Κλιμακώνεται ο πόλεμος επιχειρηματικών συμφερόντων στην αγορά ηλεκτρικού ρεύματος, όπου οι ιδιώτες παραγωγοί και πάροχοι προσπαθούν να αποσπάσουν κομμάτια της «πίττας» από τη ΔΕΗ, ενώ η ΕΕ και οι Θεσμοί των δανειστών εντείνουν τις πιέσεις για περαιτέρω ιδιωτικοποίηση, κατάτμηση και μεταβίβαση μέρους των δραστηριοτήτων της σε ανταγωνιστές της. Στην εν εξελίξει διαμάχη παρεμβαίνει τώρα ανοιχτά η Κομισιόν, παίρνοντας ουσιαστικά θέση υπέρ των ιδιωτικών επιχειρήσεων.
Σε μια πρωτοφανή ενέργεια που προκαλεί πολλά ερωτηματικά, κλιμάκια ελεγκτών της Γενικής Διεύθυνσης Ανταγωνισμού (DG Comp) και της Γενικής Διεύθυνσης Ενέργειας (DG Energy) της Κομισιόν πραγματοποίησαν σήμερα «έφοδο» δίκην… ΣΔΟΕ στα κεντρικά γραφεία της ΔΕΗ, όπου πραγματοποιούν εξονυχιστικούς ελέγχους.
Οι ελεγκτές των δύο ευρωπαϊκών υπηρεσιών έχουν κάνει «φύλλο και φτερό» έγγραφα και φακέλους που αφορούν τη διαμόρφωση των χονδρικών τιμών ηλεκτρικού ρεύματος (των τιμών στις οποίες η ΔΕΗ αναγκάζεται να δίνει ρεύμα στους ανταγωνιστές της).
Καταγγελίες από τους... καταγγελλόμενους
Η «επιδρομή» έγινε μετά από καταγγελίες ιδιωτικών εταιρειών κατά της ΔΕΗ, για κατάχρηση της δεσπόζουσας θέσης της στην αγορά. Οι καταγγελίες που έγιναν στις Βρυξέλλες, στην έδρα της DG Comp, αφορούν τον τρόπο καθορισμού της Οριακής Τιμής Συστήματος (χονδρική τιμή ρεύματος) και τη δυνατότητα της ΔΕΗ να την επηρεάζει, χρησιμοποιώντας την ισχύ των υδροηλεκτρικών και λιγνιτικών μονάδων της.
Οι αιτιάσεις αυτές, όπως και η άμεση αντίδραση των ευρωπαϊκών εποπτικών αρχών, προκαλούν εύλογες υπόνοιες, καθώς είχαν προηγηθεί ανάλογες διαμαρτυρίες-επικρίσεις από πλευράς ΔΕΗ.
Επισημαίνεται ότι πριν από λίγες μέρες ο πρόεδρος-διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας Μανώλης Παναγιωτάκης είχε καταγγείλει δημόσια ότι οι ιδιώτες ηλεκτροπαραγωγοί-πάροχοι χειραγωγούν τις χονδρικές τιμές ρεύματος, αποκομίζοντας κέρδη σε βάρος της ΔΕΗ, η οποία εν πάση περιπτώσει είναι υποχρεωμένη να καλύπτει τις ανάγκες του συστήματος ακόμη και πουλώντας κάτω του κόστους.
Οι καταγγελίες διατυπώθηκαν και εγγράφως προς τις αρμόδιες εποπτικές αρχές και όπως είχε πει ο κ. Παναγιωτάκης, η ΔΕΗ ανέμενε την παρέμβαση τους.
Αντ’ αυτού, οι ευρωπαϊκές αρχές κινήθηκαν κατά της ΔΕΗ, αγνοώντας τις δικές της καταγγελίες και λαμβάνοντας υπόψη εκείνες των ανταγωνιστών της, οι οποίοι αντέστρεψαν ουσιαστικά τις κατηγορίες.
Το άνοιγμα της αγοράς
Στις Βρυξέλλες υποστηρίζουν ότι η σημερινή «έφοδος» δεν είναι αποτέλεσμα των πρόσφατων καταγγελιών από ιδιώτες ηλεκτροπαραγωγούς, αλλά εντάσσεται στη γενικότερη έρευνα που διενεργούν οι Διευθύνσεις Ανταγωνισμού και Ενέργειας (DG Comp, DG Energy), για τη λήψη δομικών μέτρων που θα ανοίξουν την ελληνική αγορά ηλεκτρισμού, περιορίζοντας το ρόλο της.
Στα μέτρα αυτά περιλαμβάνονται η περαιτέρω αποκρατικοποίηση της εταιρείας, η πώληση μονάδων της, η μείωση του μεριδίου αγοράς που κατέχει, η εκχώρηση λιγνιτικών κοιτασμάτων σε ανεξάρτητους ηλεκτροπαραγωγούς και η αλλαγή του τρόπου διάθεσης ρεύματος από τη ΔΕΗ σε ανταγωνιστές της.
Ενώπιον των ευρωπαϊκών Αρχών εκκρεμούν πολλά θέματα σχετικά με την ελληνική αγορά ρεύματος και τη διαμάχη ΔΕΗ-ιδιωτών, καθώς μάλιστα κατά καιρούς έχουν διατυπωθεί διάφορες καταγγελίες εκατέρωθεν.
Χάνει 300 εκατ. για να κερδίσουν οι ανταγωνιστές της
Για τη ΔΕΗ σημαντικό ζήτημα αποτελούν οι υποχρεωτικές δημοπρασίες πώλησης ρεύματος σε ιδιώτες (ΝΟΜΕ), στις οποίες αναγκάζεται να πουλάει κάτω του κόστους, επωμιζόμενη ζημίες προς όφελος των ανταγωνιστών της, προκειμένου αυτοί να είναι σε θέση να κερδίσουν μερίδια αγοράς.
Και ενώ η ΔΕΗ εκτιμά ότι θα έχει φέτος απώλειες 300 εκατ. ευρώ επειδή υποχρεώνεται να τους πουλά ρεύμα κάτω του κόστους, οι ιδιώτες υποστηρίζουν ότι οι τιμές στις δημοπρασίες διαμορφώνονται σε υψηλά επίπεδα, με αποτέλεσμα να μην έχουν τη δυνατότητα να προσφέρουν στους καταναλωτές ανταγωνιστικά τιμολόγια.
Η μάχη για τους λιγνίτες
Ένα άλλο θέμα το οποίο βρίσκεται αυτή την περίοδο στο επίκεντρο της αντιπαράθεσης είναι τα λιγνιτικά κοιτάσματα, στα οποία μέχρι τώρα έχει πρόσβαση μόνο η ΔΕΗ, Οι δανειστές πιέζουν να δοθούν λιγνιτορυχεία σε ιδιώτες και να υποχρεωθεί επιπλέον η ΔΕΗ να τους πουλήσει λιγνιτικές ηλεκτροπαραγωγικές μονάδες.
Η ΔΕΗ προτιμά συμπράξεις με ιδιώτες σε νέες μονάδες ή σε ανακαίνιση παλιών. Εχει συνάψει ήδη σχετική συμφωνία με κινεζικό γκρουπ – το μεγαλύτερο του κλάδου παγκοσμίως. Κινείται με γνώμονα ότι οι συμπράξεις αυτές πρέπει να φέρνουν επενδύσεις και όχι απλώς να διευκολύνουν την είσοδο ιδιωτών στην αγορά ηλεκτρισμού.
Η απόφαση του Ευρωδικαστηρίου που εκδόθηκε τον Δεκέμβριο, υποχρεώνει ουσιαστικά την κυβέρνηση να εφαρμόσει τις υποδείξεις της Κομισιόν και να παραχωρήσει λιγνιτωρυχεία σε ιδιώτες. Στη λίστα των προς πώληση περιλαμβάνονται τα ορυχεία-κοιτάσματα Βεύης, Ελασσόνας, Δράμας και Βεγορίτιδας.
Υπάρχουν πολλοί ενδιαφερόμενοι υποψήφιοι αγοραστές, οι οποίοι όμως δεν είναι διατεθειμένοι να επενδύσουν επιπλέον για τη δημιουργία νέων λιγνιτικών μονάδων ηλεκτροπαραγωγής. Προτιμούν να αγοράσουν έτοιμες μονάδες της ΔΕΗ. Ζητούν λοιπόν από τις Βρυξέλλες και τους Θεσμούς των δανειστών να πιέσουν την ελληνική κυβέρνηση και να υποχρεώσουν τη ΔΕΗ να πουλήσει υφιστάμενες μονάδες της .
Το κοινοπρακτικό δάνειο
Οι πιέσεις ασκούνται σε πολλά επίπεδα και με διάφορους τρόπους. Τελευταία κίνηση από πλευράς Βρυξελλών, η παρέμβαση στο θέμα δανειοδότησης της ΔΕΗ από τις ελληνικές συστημικές τράπεζες:
• Εθνική, Alpha, Eurobank και Πειραιώς συμφώνησαν να χορηγήσουν στη ΔΕΗ κοινοπρακτικό δάνειο 300 εκατ. ευρώ.
• Η Διεύθυνση Ανταγωνισμού της Κομισιόν και ο ευρωπαϊκός μηχανισμός εποπτείας των τραπεζών (SSM) «ανακάλυψαν» ξαφνικά ότι το δάνειο αυτό μπορεί να αντιβαίνει σε Κανονισμούς της ΕΕ, επειδή στις 4 τράπεζες όπως και στη ΔΕΗ είναι μέτοχος το ελληνικό Δημόσιο.
Εχουν αρχίσει λοιπόν έρευνα, για να αποφανθούν αν το δάνειο συνιστά ή όχι «παράνομη κρατική ενίσχυση». Η απάντηση θα είναι αρνητική και η έγκριση θα δοθεί τελικά. Ομως, μέχρι τότε το θέμα μπορεί να αποτελέσει εργαλείο άσκησης πιέσεων.
