Τα βουνά της Βόρειας Ελλάδας μεταμορφώνονται σε μια «μωβ θάλασσα» από ανθισμένες λεβάντες.Θεωρείται η βασίλισσα των βοτάνων, κυρίως για τις θεραπευτικές της ιδιότητες, αλλά και για το χρώμα και την υπέροχη ομορφιά της.
Nτύθηκαν στα «μωβ», εκτάσεις της Βόρειας Ελλάδας και ειδικότερα της Κοζάνης, με το υπέροχο άρωμα αναζωογόνησης και χαλάρωσης της λεβάντας να κυριαρχεί. Πρόκειται για ένα αειθαλή θάμνο που φτάνει μέχρι 80 εκατοστά με στενά γκριζοπράσινα φύλλα και με ανθοφόρους βλαστούς να καταλήγουν σε ταξιανθία τύπου στάχεος με λιλά ανθάκια.
Υπάρχουν τρία είδη λεβάντας που καλλιεργούνται περισσότερο, με πιο διαδεδομένη τη στενόφυλλη λεβάντα (Lavandula angustifolia),είναι η πιο μυρωδάτη ποικιλία και παράγει το καλύτερο αιθέριο έλαιο. Ειδικότερα,το λάδι αυτό έχει αντισηπτικές και επουλωτικές ιδιότητες. Η ονομασία της προέρχεται από το λατινικό ρήμα lavare που σημαίνει πλένω, επειδή οι Ρωμαίοι χρησιμοποιούσαν άνθη λεβάντας για την ταρίχευση, για τον αρωματισμό των νερών των λουτρών τους και των χώρων τους. Τη συνήθεια αυτή λέγεται ότι την πήραν από τους αρχαίους Έλληνες.
Μία τέτοια ποικιλία καλλιεργείται στη Λούβρη Βοΐου Κοζάνης, σε υψόμετρο 700 μέτρων από την Άννα Τζήμτσου. Ο γιος της Βασίλης Τζήμτσος μας εξηγεί ότι «η λεβάντα, είναι ανθεκτική σε «βαρείς» χειμώνες. Η καλλιέργεια γίνεται κυρίως για την παραγωγή του αιθέριου ελαίου της. Για την καλύτερη ποιότητα, εξαρτάται το υψόμετρο που βρίσκεται. Ειδικότερα για την ποικιλία της στενόφυλλης λεβάντας (Lavandula angustifolia) που θεωρείται η καλύτερη ποικιλία, χρειάζεται μεγάλο υψόμετρο. Γι αυτό και τα βουνά της Βόρειας Ελλάδας μπορούν να «φιλοξενήσουν» την λεβάντα. Και συνεχίζει, «το φυτό δεν έχει μεγάλες απαιτήσεις για την παραγωγή του. Η σύσταση του εδάφους πρέπει να έχει κάποια συγκεκριμένα συστατικά όπως το ασβέστιο. Είναι ευαίσθητο στην υγρασία, δεν χρειάζεται πολύ πότισμα,ενώ οι υψηλές θερμοκρασίες του καλοκαιριού επηρεάζουν την ποιότητα του παραγόμενου ελαίου».
Το ξεχτάριασμα γίνεται την άνοιξη, ο θερισμός με δρεπάνια των μωβ ανθών και η απόσταξη τους, στην αρχή του καλοκαιριού. Χρειάζεται καλή ηλιοφάνεια, ειδικά για το αιθέριο έλαιο όπου τα χημικά συστατικά του πρέπει να είναι στο άνθος.
«Ακολουθεί αγώνας δρόμου», αναφέρει ο κ.Τζήμτσος, «ώστε τα κομμένα άνθη λεβάντας να φτάσουν το συντομότερο δυνατό, στο αποστακτήριο για να γίνει η απόσταξη με ατμό ώστε να παραχθεί το θαυματουργό αιθέριο έλαιο. Μέσα σε λίγες ώρες, τόνοι ανθών θα μετατραπούν,είτε σε συμπυκνωμένες σταγόνες αιθέριου ελαίου ή ανθόνερου ή απλά θα αποξηραθούν».
«Όλη η ποσότητα της λεβάντας μπορεί σε μία ημέρα να εξαχθεί στο εξωτερικό» τονίζει ο Β. Τζήμτσος «και ειδικότερα στην Βουλγαρία. Θεωρείται από τις χώρες με την μεγαλύτερη παραγωγή λεβάντας και αρωματικών φυτών γενικότερα. Επειδή βρίσκεται σε κοντινή απόσταση από την Ελλάδα η εξαγωγή γίνεται με πολύ μικρό κόστος και γρήγορα».
Με πάνω από 150 δραστικά συστατικά, η λεβάντα αποδεικνύει τις θεραπευτικές της ιδιότητες στην αντιμετώπιση της αϋπνίας, των πονοκεφάλων, του πονόδοντου της κατάθλιψης, του εκνευρισμού και της μείωση του άγχους.Επίσης,θεωρείται ότι ενεργεί κατά του βήχα, του άσθματος, του κοκίτη, της γρίπης και της λαρυγγίτιδας.
Το αιθέριο έλαιο έχει αντισηπτικές και επουλωτικές ιδιότητες. Είναι από τα ελάχιστα αιθέρια έλαια που μπορούν να χρησιμοποιηθούν άφοβα αδιάλυτα πάνω στο δέρμα. Ιδανικό σε κοψίματα, σε τσιμπήματα κουνουπιών, σε δερματίτιδα και φλεγμονές του δέρματος. Ακόμα έχει αναπλαστικές ιδιότητες και σε συνδυασμό με άλλα αιθέρια έλαια και καλλυντικά, μπορεί να βοηθήσει στην αισθητική περιποίηση του προσώπου και του σώματος.Χρησιμοποιείται ακόμα στην αρωματοποιία, στη σαπωνοποιία και την φαρμακοποιία.
