Μεγαλύτερη ευελιξία και χρόνο στις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να προσαρμόζονται δημοσιονομικά στους ορισθέντες στόχους που αφορούν το έλλειμμα (κάτω από 3% του ΑΕΠ) αλλά και το χρέος, δίνει το νέο δημοσιονομικό πλαίσιο που προτείνει η Κομισιόν. Αυτή είναι η μία όψη του νομίσματος αναφορικά με το σχέδιο της Επιτροπής. Η άλλη προβλέπει πιο εύκολη ενεργοποίηση των κυρώσεων για τους «απείθαρχους», για τις χώρες που δεν πιάνουν στους δημοσιονομικούς στόχους και αυστηροποίηση των «εργαλείων»… τιμωρίας τους. Μεταξύ άλλων προβλέπεται η αναστολή της χρηματοδότησης της ΕΕ προς τις χώρες που δεν έχουν διορθώσει το υπερβολικό έλλειμμά τους.
Το νέο πλαίσιο δημοσιονομικών κανόνων της Κομισιόν, όπως αυτό παρουσιάστηκε σήμερα, προβλέπει ότι τα κράτη μέλη θα έχουν μεγαλύτερο περιθώριο για τον καθορισμό της πορείας τους στη δημοσιονομική προσαρμογή, ενισχύοντας έτσι την εθνική ιδιοκτησία των δημοσιονομικών τους τροχιών. Αυτό που δεν αλλάζει είναι οι τιμές αναφοράς που κατοχυρώνονται στο Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης και αφορούν το 3% του ΑΕΠ για το δημόσιο έλλειμμα και το 60% του ΑΕΠ για το δημόσιο χρέος. Οι πληροφορίες των περασμένων ημερών ότι η τιμή αναφοράς για το χρέος θα ανέβαινε στο 90%, δεν επιβεβαιώθηκαν.
Τα εθνικά σχέδια και η αξιολόγηση από τις Βρυξέλλες
Τα κράτη μέλη θα υποβάλουν σχέδια στα οποία θα παρουσιάζουν τη μεσοπρόθεσμη δημοσιονομική πορεία, τις προτεραιότητες στις μεταρρυθμίσεις και τις δεσμεύσεις τους στις δημόσιες επενδύσεις. Τα κράτη μέλη θα μπορούσαν να προτείνουν μεγαλύτερη περίοδο προσαρμογής, επεκτείνοντας την πορεία της δημοσιονομικής προσαρμογής έως και τρία χρόνια, όταν η πορεία υποστηρίζεται από μια σειρά δεσμεύσεων μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων που υποστηρίζουν τη βιωσιμότητα του χρέους και ανταποκρίνονται σε κοινές προτεραιότητες και στόχους της Ε.Ε.
Σε κάθε περίπτωση η αξιολόγηση θα γίνεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία θα κρίνει εάν το χρέος της χώρας-βάσει το σχεδίου που παραδόθηκε- μπαίνει σε καθοδική πορεία ή παραμείνει σε συνεπή επίπεδα και το δημοσιονομικό έλλειμμα παραμείνει αξιόπιστα κάτω από την τιμή αναφοράς του 3% του ΑΕΠ μεσοπρόθεσμα. Κατόπιν το Συμβούλιο θα εγκρίνει τα σχέδια μετά από θετική αξιολόγηση από την Επιτροπή.
Παράλληλα εισάγεται ένας ενιαίος επιχειρησιακός δείκτης που αφορά τις καθαρές πρωτογενείς δαπάνες, αυτές που ελέγχονται από την κυβέρνηση και θα λειτουργούν ως βάση για τον καθορισμό της δημοσιονομικής προσαρμογής και την εκτέλεση της ετήσιας δημοσιονομικής εποπτείας, απλοποιώντας έτσι σημαντικά το πλαίσιο.
Αυστηρές κυρώσεις - Αναστέλλεται η χρηματοδότηση
Όταν ένα κράτος, μετά την εν λόγω αξιολόγηση, διαπιστωθεί ότι δεν συμμορφώνεται με τις δημοσιονομικές υποδείξεις που αφορούν το έλλειμμα και το χρέος, τότε θα υπόκειται σε κυρώσεις που ενεργοποιούνται άμεσα, όπως αυτή της Διαδικασίας Υπερβολικού Ελλείμματος.
Οι μηχανισμοί επιβολής θα ενισχυθούν και η χρήση οικονομικών κυρώσεων θα γίνει πιο αποτελεσματική, αναφέρει το σχέδιο της Κομισιόν. Οι μακροοικονομικοί όροι για τα διαρθρωτικά ταμεία και το Ταμείο Ανάκαμψης θα εφαρμοστούν με παρόμοιο πνεύμα, δηλαδή η χρηματοδότηση της ΕΕ θα μπορούσε επίσης να ανασταλεί όταν τα κράτη μέλη δεν έχουν λάβει αποτελεσματικά μέτρα για τη διόρθωση του υπερβολικού τους ελλείμματος.
Επί όλων αυτών και συνολικά του σχεδίου τα κράτη μέλη και η Επιτροπή θα πρέπει να καταλήξουν σε συναίνεση ενόψει των δημοσιονομικών διαδικασιών των κρατών μελών για το 2024.
