To «πάγωμα» της παραγωγής βασικών τροφίμων στην εμπόλεμη ζώνη της Ουκρανίας, όπως είναι τα σιτηρά και το ηλιέλαιο, δημιουργεί διπλό πονοκέφαλο στο οικονομικό επιτελείο και προφανώς στους καταναλωτές, που είναι και οι τελικοί αποδέκτες της κρίσης. Πρώτον εκτινάσσει στα ύψη τις τιμές των εν λόγω προϊόντων και δεύτερον είναι εξαιρετικά πιθανόν να «εγείρει» και ζήτημα ελλείψεων στα εν λόγω αγαθά.
Το οικονομικό επιτελείο βρίσκεται σε συναγερμό για να αντιμετωπίσει το δυσυπόστατο ζήτημα, ενώ και οι αλυσίδες τροφίμων έχουν ενεργοποιηθεί και επεξεργάζονται συγκεκριμένες λύσεις για την επίλυση, έστω και προσωρινή, του προβλήματος. Οι τιμές σε σιτηρά, άλευρα και ηλιέλαιο έχουν υποστεί σημαντική κλιμάκωση, σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, διότι Ρωσία είναι ο Νο1 εξαγωγέας σιταριού στον πλανήτη και μαζί με την Ουκρανία κατέχουν το 1/4 των παγκόσμιων εξαγωγών σιταριού, όπως επίσης το 19% της προσφοράς καλαμποκιού και το 80% της προσφοράς ηλιέλαιου.
Στην Ελλάδα, όμως, το πρόβλημα αναφορικά με τις τιμές αυτών των προϊόντων είναι πιο οξύ. Αυτό συμβαίνει διότι η χώρα μας έχει υψηλούς συντελεστές στα τρόφιμα πρώτης ανάγκης (13%), σε σχέση με άλλα ευρωπαϊκά κράτη που έχουν τοποθετήσει τον πήχη πολύ πιο χαμηλά (4% έως 7). Η σκέψη των ιθυνόντων του οικονομικού επιτελείου, προκειμένου να θέσουν φραγμό στο «τσουνάμι» των ανατιμήσεων σε άλευρα, ηλιέλαιο, ίσως και στο ψωμί, είναι να μειώσουν τον ΦΠΑ 13% σ’ αυτά τα προϊόντα στο 6% (υπερμειωμένος συντελεστής). Η «μετάταξη» αυτή του ΦΠΑ, θα διαρκέσει για κάποιους μήνες, έως ότου επιστρέψει η κανονικότητα στην αγορά.
Παράλληλα το πλάνο που επεξεργάζεται το οικονομικό επιτελείο, προβλέπει την επαναφορά του σύστηματος ηλεκτρονικής καταγραφής των αποθεμάτων σε επιχειρήσεις, με στόχευση στα είδη διατροφής που έχουν άμεση «εξάρτηση» από τον πόλεμο στην Ουκρανία. Μ’ αυτόν τον τρόπο εκτιμάται ότι θα ελεγχθούν αποτελεσματικότερα περιπτώσεις αισχροκέρδειας και ακραίων ανατιμήσεων.
Μείζον ζήτημα είναι ασφαλώς και αυτό της επάρκειας των εν λόγω προϊόντων, καθώς εκφράζονται φόβοι ότι το επόμενο διάστημα θα προκύψουν ελλείψεις σε προϊόντα όπως τα σιτηρά, το ηλιέλαιο και η ζάχαρη. Αρκετά σούπερ μάρκετ, που σημειωτέον έχουν προτείνει τη μείωση του ΦΠΑ σε βασικά είδη διατροφής, προσανατολίζονται να βάλουν πλαφόν στις πωλήσεις αλεύρων και λοιπών προϊόντων.
Τεράστιες ανατιμήσεις στις πρώτες ύλες για την παρασκευή άρτου
Μιλώντας στο Sin, ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Αρτοποιών Ελλάδος Μιχάλης Μούσιος είχε επισημάνει τις τεράστιες ανατιμήσεις, σ' όλες τις πρώτες ύλες που απαιτούνται για την παρασκευή άρτου και αρτοποιημάτων. «Είναι χαρακτηριστικό ότι οι τιμές στα σκληρά άλευρα το καλοκαίρι άγγιξε τα 500 ευρώ/τόνο από 200-250 λίγους μήνες πριν, ενώ τώρα η αύξηση φτάνει το 40% και μιλάμε για τιμές από 280 ευρώ/τόνο στα 350 + ευρώ τον τόνο. Και βεβαίως αξίζει να σημειωθεί ότι αυτές οι καταστάσεις είναι η χαρά των κερδοσκόπων. Επίσης πρέπει να σημειωθεί ότι υπάρχει μεγάλη εξάρτηση από τα σιτηρά της Ρωσίας και της Ουκρανίας, ενώ σε πολύ μικρότερο βαθμό υπάρχει προμήθεια από άλλες χώρες όπως οι ΗΠΑ και ο Καναδάς. Ωστόσο, τώρα η επιβάρυνση από το μεταφορικό κόστος είναι ακόμη πιο μεγάλη και πλέον και με την ενεργειακή κρίση αυτή η εναλλακτική κρίνεται σχεδόν ασύμφορη», τόνισε χαρακτηριστικά.
