Όλες οι πληροφορίες και τα επιστημονικά δεδομένα σχετικά με τον εμβολιασμό έναντι της COVID-19 στους καρδιαγγειακούς ασθενείς, μέσα από 11 ερωτήσεις και απαντήσεις της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας (ΕΚΕ).
- Συνιστάται σε όλους τους καρδιαγγειακούς ασθενείς να λάβουν το εμβόλιο ή υπάρχουν συγκεκριμένα κριτήρια αποκλεισμού;
Είναι σημαντικό όλοι οι ασθενείς με καρδιαγγειακές παθήσεις να λαμβάνουν το εμβόλιο έναντι της COVID-19. Το εμβόλιο δεν εμποδίζει πλήρως τη λοίμωξη COVID-19, αλλά μειώνει την πιθανότητα σοβαρής ασθένειας που μπορεί να απαιτεί εισαγωγή στο νοσοκομείο και θα μπορούσε να οδηγήσει σε θάνατο. Τα άτομα με καρδιαγγειακή νόσο ενδέχεται να διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο θανάτου από την COVID-19 επειδή η λοίμωξη καταπονεί την καρδιά μέσω πολλών μηχανισμών, συμπεριλαμβανομένης της άμεσης φλεγμονής της καρδιάς. Επομένως, είναι σημαντικό όλοι οι ασθενείς με καρδιαγγειακές παθήσεις να δέχονται τον εμβολιασμό όταν τους προσφέρεται.
Στους ασθενείς με καρδιαγγειακές παθήσεις περιλαμβάνονται εκείνοι με κολπική μαρμαρυγή, στηθάγχη, μυοκαρδιοπάθεια, συγγενή καρδιοπάθεια, σακχαρώδη διαβήτη, καρδιακή προσβολή, καρδιακή ανεπάρκεια, μεταμόσχευση καρδιάς, πνευμονική εμβολή (θρόμβος αίματος στους πνεύμονες), περιφερική αγγειακή νόσο (σκλήρυνση των αρτηριών), ιδιοπαθή πνευμονική υπέρταση, εγκεφαλικό επεισόδιο ή παροδικό ισχαιμικό επεισόδιο (μικρό εγκεφαλικό επεισόδιο).
- Ποια είναι η επίδραση του εμβολίου σε εκείνους που έχουν υποκείμενη καρδιαγγειακή πάθηση (τόσο σε οξεία κατάσταση όσο και όταν αυτή η κατάσταση είναι υπό έλεγχο λόγω φαρμακευτικής αγωγής);
Οι μελέτες του εμβολίου έναντι της COVID-19 περιελάμβαναν ασθενείς με καρδιαγγειακές παθήσεις και δεν έδειξαν σοβαρές επιδράσεις από το εμβόλιο σε αυτούς τους ασθενείς. Τα πιο συνηθισμένα παράπονα σε όλους τους ασθενείς περιελάμβαναν πόνο στο σημείο της ένεσης, κόπωση, πονοκέφαλο, μυαλγίες ή ρίγη. Ο βραχίονας μπορεί να είναι σκληρός και επώδυνος για μερικές ημέρες. Η κόπωση και τα ρίγη είναι δευτερεύοντα αποτελέσματα του ανοσοποιητικού συστήματος που αναγνωρίζει τις πρωτεΐνες του ιού ως ξένες. Αυτό δεν σημαίνει ότι το εμβόλιο είχε ως αποτέλεσμα μόλυνση με τη νόσο COVID-19. Είναι πιθανό, κατά τη διάρκεια του δεύτερου εμβολίου, όταν η ανοσοαπόκριση του οργανισμού στο εμβόλιο είναι εντονότερη, οι ασθενείς που έχουν σοβαρή καρδιαγγειακή νόσο και έχουν δύσπνοια σε κατάσταση ηρεμίας, να αισθάνονται ελαφρώς πιο έντονη αδιαθεσία λόγω ήπιου πυρετού και συμπτωμάτων που μοιάζουν με γρίπη. Αυτά τα αποτελέσματα, όμως, είναι προσωρινά και έχουν μικρή διάρκεια.
H πιθανότητα σοβαρής αλλεργικής αντίδρασης είναι πολύ σπάνια, περίπου ένα άτομο στα 2 εκατομμύρια. Τα οφέλη του εμβολιασμού υπερτερούν κατά πολύ του κινδύνου σοβαρής αλλεργικής αντίδρασης και, ως εκ τούτου, ο κίνδυνος δεν πρέπει να αποθαρρύνει τους ανθρώπους να λάβουν το εμβόλιο.
- Υπάρχουν γνωστές αλληλεπιδράσεις του εμβολίου με καρδιαγγειακά φάρμακα;
Δεν υπάρχουν αναφερόμενες αλληλεπιδράσεις μεταξύ του εμβολίου και των καρδιαγγειακών φαρμάκων. Είναι σημαντικό τα καρδιακά φάρμακα να μην παραλείπονται πριν ή μετά το εμβόλιο. Μερικοί ασθενείς που λαμβάνουν αντιθρομβωτικά φάρμακα (φάρμακα αραίωσης του αίματος) μπορεί να αναπτύξουν ευαισθησία, πρήξιμο και μώλωπες γύρω από το σημείο της ένεσης.
- Παίρνω ανοσοκατασταλτικά φάρμακα λόγω μεταμόσχευσης καρδιάς. Θα μπορούσαν τα ανοσοκατασταλτικά φάρμακα να αλληλεπιδρούν με το εμβόλιο COVID-19;
Τα εμβόλια που έχουν εγκριθεί για χρήση δεν περιέχουν ζωντανό ιό, επομένως δεν υπάρχει κίνδυνος πρόκλησης μόλυνσης σε ασθενείς με αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα, συμπεριλαμβανομένων αυτών που λαμβάνουν ανοσοκατασταλτικά φάρμακα. Τα τρέχοντα εμβόλια αποτελούνται από γενετικό υλικό που εισέρχεται στα κύτταρα και προωθεί τη σύνθεση μίας ακίδας πρωτεΐνης του ιού. Η ακίδα πρωτεΐνη από μόνη της είναι ακίνδυνη, αρκεί να αναγνωριστεί ως ξένη και να προκαλέσει αμυντική αντίδραση από το ανοσοποιητικό σύστημα. Σε περίπτωση αντιμετώπισης του πραγματικού ιού στο σώμα, η μνήμη του ανοσοποιητικού συστήματος οδηγεί σε μία ισχυρή απόκριση στην ακίδα πρωτεΐνη για την καταστροφή του ιού.
Οι ασθενείς με μειωμένη ανοσολογική αντίδραση ενδέχεται να μην ανταποκρίνονται τόσο έντονα στο εμβόλιο και θα πρέπει να συνεχίσουν να λαμβάνουν επιπλέον προφυλάξεις ακόμη και μετά τον εμβολιασμό.
- Λαμβάνω αντιθρομβωτική αγωγή και συνήθως παίρνω εμβόλια, όπως το εμβόλιο της γρίπης, μόνο υποδόρια, όχι στον μυ λόγω του κινδύνου αιμορραγίας. Έχω ακούσει ότι τα εμβόλια έναντι της COVID-19 πρέπει να χορηγούνται στον μυ. Τι πρέπει να κάνω για να μειώσω τον κίνδυνο αιμορραγίας;
Πολλοί ασθενείς με καρδιαγγειακές παθήσεις λαμβάνουν αντιπηκτικά φάρμακα, όπως η βαρφαρίνη (ή άλλα λεγόμενα ανταγωνιστές της βιταμίνης Κ) ή τα νέα αντιπηκτικά από το στόμα (DOACS). Μερικοί ασθενείς λαμβάνουν, επίσης, συνδυασμένα φάρμακα κατά των αιμοπεταλίων, όπως ασπιρίνη, κλοπιδογρέλη, τικαγρελόρη ή πρασουγκρέλη. Σε αυτούς τους ασθενείς μπορεί να εμφανιστεί μικρός μώλωπας ή ήπιο οίδημα γύρω από το σημείο της ένεσης. Μία λεπτή βελόνα (23 ή 25 gauge) πρέπει να χρησιμοποιηθεί για τον εμβολιασμό, ακολουθούμενη από σταθερή πίεση που να ασκείται στην περιοχή χωρίς τρίψιμο για τουλάχιστον δύο λεπτά. Ο ασθενής πρέπει να ενημερώνεται για τον κίνδυνο αιματώματος από την ένεση. Ασθενείς που λαμβάνουν βαρφαρίνη είναι ενημερωμένοι να έχουν το INR τους κάτω από το ανώτερο επίπεδο του θεραπευτικού εύρους ώστε να μπορούν να λάβουν ενδομυϊκό εμβολιασμό. Σε αντίθεση με το εμβόλιο της γρίπης, το εμβόλιο COVID-19 μπορεί να χορηγηθεί μόνο ως ενδομυϊκή ένεση.
- Οι καρδιαγγειακές νόσοι συνδυάζονται με αυξημένη ευπάθεια στις αντενδείξεις (ειδικά αναφυλακτικό σοκ);
Επί του παρόντος δεν υπάρχουν στοιχεία που να υποδηλώνουν ότι οι καρδιαγγειακές παθήσεις αυξάνουν την ευπάθεια σε αντενδείξεις για το εμβόλιο. Όπως συμβαίνει με όλες τις περιπτώσεις, οι ασθενείς με καρδιαγγειακή νόσο θα πρέπει να ενημερώνουν τους επαγγελματίες του τομέα της υγείας εάν είχαν ποτέ σοβαρή αναφυλακτική αντίδραση σε ένα ενέσιμο εμβόλιο και δεν πρέπει να εμβολιαστούν. Άτομα που είχαν σοβαρές αντιδράσεις σε άλλες ουσίες (που δεν σχετίζονται με εμβόλια), π.χ. από του στόματος φάρμακα ή οστρακοειδή κ.λπ., ενδέχεται να μπορούν να λάβουν το εμβόλιο, αλλά θα πρέπει να παρακολουθούνται στην κλινική για έως και 30 λεπτά μετά. Οι ασθενείς πρέπει να αποφεύγουν το εμβόλιο εάν έχουν πυρετό.
- Μετά την πρώτη ένεση, μπορώ να επιστρέψω στην κανονική συμπεριφορά, π.χ. μπορώ να αναμιχθώ με ανθρώπους, πρέπει να φοράω μάσκα, πρέπει να συνεχίσω να πλένω τα χέρια μου, μπορώ να αγκαλιάσω τους δικούς μου ανθρώπους;
Το εμβόλιο, που είναι αποτελεσματικό στο 75-95% των περιπτώσεων, δεν εμποδίζει πλήρως τους ανθρώπους να μολυνθούν και να αρρωστήσουν, αν και μειώνει σημαντικά τη σοβαρότητα της ασθένειας σε περίπτωση μόλυνσης. Προς το παρόν, δεν είναι, επίσης, σαφές εάν ένα ανοσοποιημένο άτομο μπορεί να μεταδώσει τον ιό σε άλλους. Ωστόσο, με βάση ό,τι είναι γνωστό για το εμβόλιο της γρίπης και πληροφορίες που αποκτήθηκαν από άτομα που είχαν ήδη μολυνθεί από την COVID-19, οι ερευνητές ελπίζουν ότι το εμβόλιο θα αποτρέψει τη μετάδοση.
Για όλους αυτούς τους λόγους, οι άνθρωποι πρέπει να παραμείνουν επιμελείς σχετικά με την κάλυψη του προσώπου σε δημόσιους χώρους, την κοινωνική απόσταση και το σχολαστικό πλύσιμο των χεριών ακόμη και μετά τον εμβολιασμό.
Είναι, επίσης, σημαντικό να τονιστεί ότι η ανοσοαπόκριση δεν θα είναι ικανή να αποτρέψει τη μόλυνση έως και 10 ημέρες μετά τον εμβολιασμό.
- Κατανοώ ότι πρέπει να πάρω το εμβόλιο δύο φορές. Πρέπει να είναι ο ίδιος τύπος εμβολίου COVID-19 ή μπορείτε να αναμίξετε διάφορους τύπους εμβολίων από τον πρώτο έως τον δεύτερο εμβολιασμό;
Στην ιδανική περίπτωση, η πρώτη και η δεύτερη δόση πρέπει να είναι του ίδιου εμβολίου. Μπορεί να λάβετε ένα διαφορετικό εμβόλιο για κάθε δόση σε εξαιρετικές περιπτώσεις, για παράδειγμα, εάν το ίδιο εμβόλιο δεν είναι πλέον διαθέσιμο ή δεν υπάρχει καταγραφή του εμβολίου για το οποίο δόθηκε η πρώτη δόση. Όλα τα διαθέσιμα εμβόλια βασίζονται στην ακίδα πρωτεΐνη, επομένως είναι πιθανό η δεύτερη δόση να βοηθήσει στην ενίσχυση της απόκρισης της πρώτης δόσης, ακόμα κι αν είναι ένα διαφορετικό εμβόλιο.
- Τι θα συμβεί εάν δεν έχετε τη δεύτερη δόση εμβολίου εντός του συνιστώμενου διαστήματος;
Αν και η ανοσία αποκτάται μετά από 12 ημέρες από την πρώτη δόση του εμβολίου, απαιτούνται δύο δόσεις για την ενίσχυση της ανοσολογικής απόκρισης. Δεδομένα μελετών από το εμβόλιο Pfizer BioNTech υποδηλώνουν ότι 95% αποτελεσματικότητα επιτυγχάνεται εάν το δεύτερο εμβόλιο δοθεί μετά από 21 ημέρες. Δεν υπάρχουν στοιχεία που να υποδηλώνουν ότι η προστασία μετά από 21 ημέρες διατηρείται σε εκείνους που δεν λαμβάνουν δεύτερο εμβόλιο σε αυτό το σημείο, αν και είναι πιθανό ότι θα υπάρξει κάποια ανοσία μέχρι τη δεύτερη δόση. Οι πληροφορίες που συλλέχθηκαν από τους ερευνητές του εμβολίου Astra Zeneca υποδηλώνουν ότι η απόσταση από τη δόση έως 8-12 εβδομάδες μπορεί να αυξήσει την αποτελεσματικότητά του. Οι περισσότερες χώρες στοχεύουν να εμβολιάσουν όσο το δυνατόν περισσότερα άτομα με την πρώτη δόση το συντομότερο δυνατό και να καθυστερήσουν τη δεύτερη δόση έως αλλά όχι περισσότερο από 12 εβδομάδες.
- Πώς αντιμετωπίζονται ευάλωτα παιδιά με υπάρχουσες καρδιαγγειακές ή αναπνευστικές παθήσεις;
Η έρευνα για τα εμβόλια έναντι της COVID-19 μόλις ξεκίνησε σε παιδιά και ως εκ τούτου υπάρχουν πολύ περιορισμένα δεδομένα σχετικά με την ασφάλεια και τις ανοσολογικές αντιδράσεις σε αυτήν την ομάδα. Τα εμβόλια έναντι της COVID-19 που έχουν εγκριθεί μέχρι στιγμής δεν έχουν δοκιμαστεί σε παιδιά, αλλά αρκετές εταιρείες τώρα αρχίζουν να εγγράφουν παιδιά σε μελέτες. Επιπλέον, τα στοιχεία δείχνουν ότι τα παιδιά κάτω των 18 ετών αντιπροσωπεύουν μόνο ένα πολύ μικρό ποσοστό όλων των αναφερόμενων περιπτώσεων COVID-19 (σε ορισμένες χώρες χαμηλότερο του 1%), με σχετικά λίγους θανάτους σε σύγκριση με άλλες ηλικιακές ομάδες και συνήθως ήπια ασθένεια. Επομένως, τα περισσότερα παιδιά δεν θεωρούνται επιλέξιμα για το εμβόλιο στο παρόν στάδιο.
Τα παιδιά που διατρέχουν υψηλό κίνδυνο να νοσήσουν από τον ιό (ανοσοανεπάρκεια ή εκείνα με σοβαρή νευρολογική αναπηρία) ή που αυτά που νοσούν σοβαρά από αυτόν (με σοβαρή καρδιακή και πνευμονική νόσο) θεωρούνται υψηλού κινδύνου και θα δοθεί προτεραιότητα σύμφωνα με τα πρότυπα της χώρα αφού εγκριθούν τα εμβόλια για χρήση σε παιδιά. Εν τω μεταξύ, επειδή σε ορισμένες χώρες έχει προταθεί εμβολιασμός των ατόμων που φροντίζουν άτομα υψηλού κινδύνου, αυτή η ευκαιρία θα μπορούσε να προσφερθεί στους γονείς πολύ ευάλωτων παιδιών.
- Είμαι καρδιαγγειακός ασθενής και έχω παιδιά κάτω των 18 ετών. Έχω διαβάσει ότι δεν είναι επιλέξιμα για το εμβόλιο. Τι σημαίνει αυτό για μένα; Ακόμα κι αν πάρω το εμβόλιο μόνος μου, θα διατρέχω υψηλότερο κίνδυνο να πάρω τον ιό από τα παιδιά μου;
Η λήψη του εμβολίου μειώνει τον κίνδυνο σοβαρής ασθένειας ή θανάτου από μόλυνση από την COVD-19 εάν μολυνθείτε. Σοβαρή λοίμωξη και θάνατος από COVID-19 είναι πολύ ασυνήθιστο σε παιδιά κάτω των 18 ετών. Ως εκ τούτου, είναι δύσκολο να δικαιολογηθεί το εμβόλιο σε αυτήν την ηλικιακή ομάδα σε μια στιγμή που ο εφοδιασμός εμβολίου αγωνίζεται να προσεγγίσει άτομα στα εβδομήντα και τα ογδόντα τους. Πρέπει να παραμείνετε επιμελής και να ενθαρρύνετε τα παιδιά να διατηρήσουν τις ασφαλείς συνήθειες για να μειώσουν τον κίνδυνο προσβολής από τον ιό. Θα πρέπει να αισθανθείτε πιο ασφαλείς, καθώς το εμβόλιο θα σας προστατεύσει από σοβαρές συνέπειες σε περίπτωση μόλυνσης από COVID-19.
