Η εποχή του φθηνού χρήματος φθάνει στο τέλος της. Η Fed έχει δώσει το σύνθημα, προχωρώντας σε διαδοχικές αυξήσεις επιτοκίων, τις οποίες θα ακολουθήσουν κι άλλες την το επόμενο εξάμηνο. Οι αγορές ετοιμάζονται για γενικευμένη άνοδο του κόστους δανεισμού, που θα παρασύρει τις αποδόσεις των ομολόγων και θα έχει πολλαπλές παρενέργειες στα χρηματιστήρια, στην κίνηση κεφαλαίων, στις επιχειρήσεις και στην πραγματική οικονομία.
Η ΕΚΤ δεν βιάζεται να ακολουθήσει τον δρόμο της Fed. Κόντρα στις πιέσεις του Βερολίνου και με την υποστήριξη κυβερνήσεων του ευρωπαϊκού νότου, ο Ντράγκι προσπαθεί να εξαντλήσει όλες τις δυνατότητες στήριξης της ασθμαίνουσας ευρωπαϊκής οικονομίας με φθηνό χρήμα, ώστε να επιταχυνθεί η ανάπτυξη και να τονωθεί η απασχόληση.
Το θέμα των επιτοκίων θα τεθεί επί τάπητος στη συνεδρίαση του διευθυντηρίου της ευρωπαϊκής κεντρικής τράπεζας την προσεχή Πέμπτη 13 Δεκεμβρίου. Οι επικεφαλής της έχουν διατυπώσει ανοιχτά την πρόθεσή να βάλουν τέλος στην πολιτική φθηνού χρήματος που εφαρμόστηκε τα τελευταία χρόνια ως μέτρο αντιμετώπισης της κρίσης. Αποδεικνύεται όμως ότι από τις δηλώσεις προθέσεων μέχρι την πράξη, η απόσταση είναι τεράστια.
Ανοιχτές στρόφιγγες
Στελέχη της Κομισιόν στις Βρυξέλλες εκτιμούν ότι ο Ντράγκι όχι μόνον δεν πρόκειται να συναινέσει σε αυξήσεις επιτοκίων μέσα στο επόμενο εξάμηνο, αλλά θα επιδιώξει να κρατήσει ανοιχτές τις στρόφιγγες χρηματοδότησης της ευρωπαϊκής οικονομίας. Το βασικό εργαλείο θα είναι η επανεπένδυση σε κρατικά και εταιρικά ομόλογα των εσόδων από τις λήξεις ομολόγων που αγοράστηκαν στο πλαίσιο του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης.
Το θέμα αυτό θα συζητηθεί στη συνεδρίαση της Πέμπτης, σε συνάρτηση με τις αποφάσεις που πρέπει να ληφθούν για τον οριστικό τερματισμό του προγράμματος αγοράς ομολόγων.
Αναλυτές εκτιμούν ότι για να μπορέσει να αντιπαρέλθει τις πιέσεις των Γερμανών, ο Ντράγκι θα αφήσει να αιωρείται ως ανοιχτό ενδεχόμενο η προοπτική αύξησης των επιτοκίων. Όμως, όπως επισημαίνουν, αυτό δεν σημαίνει ότι οι αγορές πρέπει να ετοιμάζονται για αυξήσεις μέσα στο επόμενο εξάμηνο – ούτε οι καταθέτες και οι επιχειρήσεις να περιμένουν άνοδο των τραπεζικών επιτοκίων στην Ευρωζώνη.
Το πιθανότερο είναι ότι πριν προχωρήσει σε οποιαδήποτε αναπροσαρμογή του βασικού επιτοκίου, ότι ο Ντράγκι θα μειώσει αρχικά το ύψος των λεγόμενων «τιμωρητικών» επιτοκίων, για τις τράπεζες που κρατούν αδιάθετα τα κεφάλαιά τους στην ΕΚΤ. Τώρα αυτό το επιτόκιο- «πέναλτι» (που πληρώνουν αντί να εισπράττουν οι τράπεζες), είναι 0,4%. Είναι η «ποινή» για να υποχρεωθούν να τα διοχετεύσουν υπό μορφή δανείων σε επιχειρήσεις και καταναλωτές.
Ελληνικά ομόλογα και δανεισμός
Οσον αφορά την πορεία των ομολόγων της Ευρωζώνης, εκτιμούν ότι οι αποδόσεις τους θα επηρεασθούν περισσότερο από την –αναμενόμενη – άνοδο των αντίστοιχων αμερικανικών, παρά από αποφάσεις της ΕΚΤ.
Για την Ελλάδα που πρέπει να βγει το επόμενο εξάμηνο στις αγορές, είναι σημαντικό να επικρατήσει τελικά η «γραμμή» Ντράγκι και η ΕΚΤ να συνεχίσει την πολιτική σχεδόν μηδενικών επιτοκίων:
- Με σταθεροποιημένες τις αγορές ομολόγων και τις αποδόσεις των ευρωπαϊκών στα τωρινά χαμηλά επίπεδα, μπορεί να συνεχισθεί η αποκλιμάκωση των ελληνικών και να καταστεί ευκολότερος ο δανεισμός της χώρας από τις αγορές με χαμηλό κόστος.
Χ. ΝΙΑΚΑΣ
