Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα κράτη μέλη της ΕΕ συμφώνησαν σήμερα σε νομοθεσία που έχει σκοπό να ενισχύσει τα δικαιώματα εκατομμυρίων εργαζομένων σε ψηφιακές πλατφόρμες όπως η Uber ή η Deliveroo.
Η συμφωνία προβλέπει τον επαναπροσδιορισμό ως μισθωτών πολλών ανθρώπων που θεωρούνται σήμερα ανεξάρτητοι εργαζόμενοι προκειμένου να ενισχύσει κυρίως την κοινωνική προστασία τους.
Ενώ οι ρυθμίσεις γα τις πλατφόρμες σήμερα διαφέρουν πολύ μεταξύ των 27, η νέα νομοθεσία φιλοδοξεί να ορίσει ταυτόσημους κανόνες στην κλίμακα της ΕΕ προκειμένου να καθοριστεί αν οι διανομείς γευμάτων ή οι οδηγοί οχημάτων προς ενοικίαση VTC (Voiture de transport avec chauffeur) που εργάζονται στις μεγάλες ψηφιακές πλατφόρμες θα πρέπει να θεωρούνται μισθωτοί.
Η ΕΕ εκτιμά σε "τουλάχιστον 5,5 εκατομμύρια" τον αριθμό των εργαζομένων στις πλατφόρμες σήμερα που θεωρούνται αδίκως ανεξάρτητοι εργαζόμενοι.
"Οι οδηγοί και οι διανομείς θα αποκτήσουν τα κοινωνικά δικαιώματα που δικαιούνται" ενώ "οι πλατφόρμες θα αποκομίσουν νομική ασφάλεια", δήλωσε ο Ευρωπαίος Επίτροπος Νίκολας Σμιτ, από τον οποίο προήλθε το σχέδιο ρύθμισης που παρουσιάστηκε τον Δεκέμβριο του 2021.
Από τότε, το κείμενο αποτέλεσε αντικείμενο διαπραγματεύσεων μεταξύ της Επιτροπής και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που ανακοίνωσαν σήμερα μια πολιτική συμφωνία. Θα πρέπει στη συνέχεια να εγκριθεί επίσημα από τους ευρωβουλευτές στην ολομέλεια και από το Συμβούλιο της ΕΕ που εκπροσωπεί τα κράτη μέλη.
Τεκμήριο μισθωτής εργασίας
"Πρόκειται για μια 'επαναστατική' συμφωνία και για το πρώτο νομοθετικό πλαίσιο για τους εργαζόμενους στις ψηφιακές πλατφόρμες", δήλωσε η Ιταλίδα ευρωβουλευτής των Σοσιαλδημοκρατών Ελιζαμπέτα Γκουαλμίνι, εισηγήτρια του κειμένου.
Προκειμένου να εναρμονιστεί το καθεστώς των εργαζομένων στις πλατφόρμες, η νέα νομοθεσία θεσπίζει πέντε κριτήρια: η πλατφόρμα να καθορίζει τα επίπεδα των αποδοχών, να επιβλέπει από απόσταση τις παροχές προς αυτούς, να μην επιτρέπει στους υπαλλήλους της να επιλέξουν τα ωράριά τους ή να αρνηθούν αποστολές, να επιβάλλει στους εργαζόμενους να φοράνε στολή, ή ακόμη να απαγορεύει σε αυτούς να εργάζονται σε άλλες επιχειρήσεις.
Αν πληρούνται τουλάχιστον δύο απ' αυτά τα κριτήρια, η πλατφόρμα θα "θεωρείται" εργοδότης και θα υπόκειται στις υποχρεώσεις που απορρέουν από το εργατικό δίκαιο (ελάχιστος μισθός, χρόνος εργασίας, αποζημίωση ασθενείας, πρότυπα ασφάλειας...) και υπαγορεύονται από τη νομοθεσία της χώρας.
Τα κράτη μέλη θα έχουν τη δυνατότητα να διευρύνουν αυτόν τον κατάλογο των κριτηρίων.
Το τεκμήριο της μισθωτής εργασίας μπορεί να ζητηθεί από τον εργαζόμενο, από τους εκπροσώπους του και από τις αρμόδιες αρχές με δική τους πρωτοβουλία.
Σε περίπτωση αμφισβήτησης από την πλατφόρμα, είναι εκείνη που οφείλει να παράσχει αποδείξεις ότι το καθεστώς ανεξάρτητου εργαζόμενου αιτιολογείται προκειμένου να ανατρέψει την απόφαση.
Διαφάνεια αλγορίθμων
Οι επιχειρήσεις του τομέα δηλώνουν πως οι εργαζόμενοι τάσσονται στην πλειονότητά τους υπέρ του ανεξάρτητου καθεστώτος. Εξέφρασαν την ανησυχία τους για τα επιπλέον κόστη που αναμένεται να υποστούν, λέγοντας πως φοβούνται αρνητικές συνέπειες στην απασχόληση.
"Παραμένουμε δεσμευμένοι στην Ευρώπη και θα συνεχίσουμε να τασσόμαστε υπέρ ενός μοντέλου που δίνει στους εργαζομένους των πλατφορμών αυτό που λένε πως θέλουν: την ανεξαρτησία, πλεονεκτήματα και την ευελιξία", δήλωσε σήμερα εκπρόσωπος του αμερικανικού κολοσσού Uber. Εξέφρασε την ελπίδα πως το κείμενο θα επιφέρει "νομική σαφήνεια".
Οι επιχειρήσεις αυτές, οι οποίες διαχειρίζονται εφαρμογές που φέρνουν σε επαφή πελάτες με παρόχους υπηρεσιών, βρέθηκαν αντιμέτωπες με πολλές δίκες στην Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο κυρίως για την κοινωνική ασφάλιση των εργαζομένων τους. Οι τελευταίοι έχουν κινητοποιηθεί επίσης για καλύτερες αμοιβές και συνθήκες εργασίας.
Το κείμενο που εγκρίθηκε σήμερα προβλέπει επίσης περισσότερη διαφάνεια σε ό,τι αφορά τη λειτουργία των αλγορίθμων των εφαρμογών, ενημερώνοντας τους εργαζομένους για τον τρόπο με τον οποίο επιτηρούνται και αξιολογούνται (κατανομή αποστολών, απόδοση πριμ...)
Θα απαγορεύεται επίσης η λήψη ορισμένων σημαντικών αποφάσεων, όπως οι απολύσεις και οι κατασχέσεις λογαριασμών, χωρίς ανθρώπινο έλεγχο. Οι πλατφόρμες θα πρέπει ακόμη να αποτιμούν τον αντίκτυπο των αποφάσεων που λαμβάνονται από αυτοματοποιημένες πλατφόρμες για τις συνθήκες εργασίας, την υγεία και τα θεμελιώδη δικαιώματα.
Η επεξεργασία ορισμένων προσωπικών δεδομένων θα απαγορευθεί, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τις πεποιθήσεις ή τις ιδιωτικές ανταλλαγές με συναδέλφους.
Οι πλατφόρμες θα έχουν την υποχρέωση να διαβιβάζουν πληροφορίες για τους ανεξάρτητους εργαζομένους που απασχολούν στις αρμόδιες εθνικές αρχές και στα συνδικάτα που εκπροσωπούν αυτούς τους εργαζόμενους.
