Η έλλειψη προσωπικού και όχι χρηματοδότησης αποτελεί πλέον το σοβαρότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι ελληνικές μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Στις αρχές του 2024, οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις της χώρας δεν είχαν κενό εξωτερικής χρηματοδότησης, για πρώτη φορά από το 2009, που άρχισε να διενεργεί το Ευρωσύστημα των κεντρικών τραπεζών την τακτική έρευνα για την πρόσβαση των επιχειρήσεων σε χρηματοδότηση (Survey on Access to Finance of Enterprises - SAFE).
Όπως σημειώνει η Τράπεζα της Ελλάδος, το έλλειμμα εξωτερικής χρηματοδότησης που αντιμετωπίζουν οι ΜμΕ, δηλαδή η διαφορά μεταξύ της μεταβολής των χρηματοδοτικών αναγκών των επιχειρήσεων και της μεταβολής της διαθεσιμότητας εξωτερικής χρηματοδότησης, ήταν αρνητικό το 1ο τρίμηνο του 2024, για πρώτη φορά από την έναρξη της έρευνας. Ειδικότερα,
- Οι ελληνικές ΜΜΕ ανέφεραν ότι κατά την περίοδο Οκτωβρίου 2023 - Μαρτίου 2024, η έλλειψη εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού εξακολούθησε να αποτελεί την κύρια ανησυχία τους. Σε αυτόν τον γύρο της έρευνας, η πρόσβαση στη χρηματοδότηση κατατάσσεται ως το δεύτερο σημαντικότερο πρόβλημα, ακολουθούμενη από την αύξηση του κόστους παραγωγής, τον ανταγωνισμό, τους ρυθμιστικούς κανόνες και την εξεύρεση πελατών.
- Η διαθεσιμότητα (προσφορά) τραπεζικών δανείων και πιστωτικών ορίων φάνηκε να έχει αυξηθεί, αλλά σε μικρότερο βαθμό σε σύγκριση με τον προηγούμενο εξαμηνιαίο γύρο (καθαρό ποσοστό αύξησης: 1% από 7% το τελευταίο εξάμηνο και 5% το πρώτο τρίμηνο 2024). Ταυτόχρονα, οι ανάγκες (ζήτηση) των ΜμΕ για τραπεζικές πιστώσεις αυξήθηκαν, αλλά διαμορφώθηκαν σε κάπως χαμηλότερα καθαρά ποσοστά, σε σύγκριση με τα προηγούμενα εξαμηνιαία αποτελέσματα (σε 10% από 13%, πρώτο τρίμηνο 2024 6%).
- Μεταξύ των παραγόντων που επηρεάζουν την παροχή εξωτερικής χρηματοδότησης, η επίδραση των γενικών οικονομικών προοπτικών παρέμεινε σε αρνητικό έδαφος κατά το τελευταίο εξάμηνο, ενώ οι ΜΜΕ συνέχισαν να αναφέρουν, για τρίτο συνεχόμενο γύρο, ενίσχυση της θετικής επίδρασης των περισσότερων παραγόντων που σχετίζονται με τη δική τους πιστοληπτική ικανότητα (δηλαδή τις προοπτικές της επιχείρησης, το κεφάλαιο και το πιστωτικό ιστορικό). Η προθυμία των τραπεζών να παρέχουν πιστώσεις θεωρήθηκε ότι βελτιώθηκε περαιτέρω. Οι ΜμΕ ανέφεραν, για τέταρτη συνεχόμενη φορά, ότι η πρόσβασή τους σε προγράμματα δημόσιας χρηματοδοτικής στήριξης επιδεινώθηκε μετά το τέλος των προγραμμάτων δημόσιας στήριξης που σχετίζονται με την πανδημία.
- Το ποσοστό των επιχειρήσεων που υπέβαλαν αίτηση για τραπεζικό δάνειο, κατά το τελευταίο εξάμηνο, μειώθηκε περαιτέρω σε σύγκριση με τον προηγούμενο γύρο έρευνας (14% από 19%), διαμορφούμενο στο χαμηλότερο επίπεδο που έχει καταγραφεί από την έναρξη της έρευνας το 2009 (1ο τρίμηνο του 2024: 15%). Ο κύριος λόγος για τον οποίο δεν υποβλήθηκε αίτηση για τραπεζικό δάνειο ήταν η επάρκεια των εσωτερικών κεφαλαίων, ενώ η αποθάρρυνση των επιχειρήσεων από φόβο απόρριψης από την τράπεζα παρέμεινε χαμηλή με βάση τα ιστορικά πρότυπα. Σε άλλη σχετική ερώτηση σχετικά με τους λόγους για τους οποίους τα τραπεζικά δάνεια δεν ενδιαφέρουν την επιχείρηση, το 54% των ερωτηθέντων δηλώνει ότι δεν υπάρχει ανάγκη για αυτό το είδος χρηματοδότησης, ενώ το 29% ανέφερε το υψηλό κόστος επιτοκίου των τραπεζικών δανείων.
- Όσον αφορά την έκβαση των αιτήσεων τραπεζικών προθεσμιακών δανείων, κατά το τελευταίο εξάμηνο, το ποσοστό απόρριψης αυξήθηκε (σε 19% από 10%, 1ο τρίμηνο 2024: 12%), ενώ το ποσοστό έγκρισης (ποσοστό αιτήσεων που ικανοποιήθηκαν ως επί το πλείστον ή πλήρως) μειώθηκε (σε 52% από 59%, 1ο τρίμηνο 2024: 35%). Όσον αφορά τα τραπεζικά πιστωτικά όρια, το ποσοστό έγκρισης μειώθηκε (σε 60% από 76%, 2024:Q1: 41%), ενώ το ποσοστό απόρριψης αυξήθηκε (σε 10% από 0%, 2024:Q1: 10%).
- Οι όροι και οι προϋποθέσεις τραπεζικής χρηματοδότησης, κατά το τελευταίο εξάμηνο, θεωρήθηκαν λιγότερο αποθαρρυντικοί όσον αφορά το επίπεδο των επιτοκίων, καθώς οι ΜμΕ ανέφεραν σημαντικά χαμηλότερη καθαρή αύξηση των επιτοκίων τραπεζικών δανείων (καθαρό ποσοστό: 33% από 84%, 1ο τρίμηνο 2024: 20%). Ταυτόχρονα, οι ΜμΕ ανέφεραν σημαντικά χαμηλότερη καθαρή αύξηση των χρεώσεων, αμοιβών και προμηθειών (καθαρό ποσοστό: 46% από 64%, 1ο τρίμηνο 2024: 43%) σε συνδυασμό με βελτιώσεις στο διαθέσιμο μέγεθος και τη διάρκεια των δανείων, ενώ δήλωσαν ότι υπήρξε υψηλότερη καθαρή αύξηση στις απαιτήσεις για εξασφαλίσεις.
