Για τις αρχές του Ιουλίου, και συγκεκριμένα στις 5 του μηνός, ορίστηκε η διεξαγωγή δημοψηφίσματος στην Ελβετία, στο οποίο οι Ελβετοί πολίτες θα κληθούν να αποφασίσουν εάν εγκρίνουν την πρόταση για καταβολή ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος ύψους 2.500 ελβετικών φράγκων (2.253 ευρώ) τον μήνα σε κάθε πολίτη της χώρας ασχέτως του αν αυτός εργάζεται ή όχι.
Στην περίπτωση που κάτι τέτοιο εγκριθεί, το μέτρο υπολογίζεται ότι θα κοστίζει στο ελβετικό Δημόσιο περίπου 187 δισ. ευρώ τον χρόνο, ενώ την πρόταση δεν υποστηρίζει ούτε η κυβέρνηση ούτε το ελβετικό Κοινοβούλιο.
Παράλληλα, η έγκριση της πρότασης θα κάνει την Ελβετία την πρώτη χώρα στον κόσμο που θα εφαρμόσει τέτοιου είδους μέτρο.
Είναι η πρώτη φορά που η χώρα θέτει ένα τέτοιο μέτρο σε δημοψήφισμα. Η καταβολή ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος είναι μια πρόταση την οποία προωθεί ομάδα διανοουμένων στην Ελβετία. Η πρόταση βασίζεται στην ιδέα ότι στις ανεπτυγμένες (οικονομικά) κοινωνίες θα πρέπει να καταβάλλεται οικονομικό βοήθημα σε κάθε πολίτη όχι με βάση την απασχόληση ή την οικογενειακή του κατάσταση, αλλά απλώς και μόνο με βάση την υπηκοότητά του.
Σύμφωνα με το μέτρο, τα 2.500 ελβετικά φράγκα θα καταβάλλονται σε κάθε πολίτη της χώρας χωρίς καμία άλλη προϋπόθεση ή όρο. Για κάθε παιδί που έχει κάθε οικογένεια το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα θα αυξάνεται κατά 625 ευρώ. Η ελβετική ομοσπονδιακή κυβέρνηση έχει υπολογίσει ότι το μέτρο κοστίζει στο Δημόσιο περίπου 187 δισ. ευρώ τον χρόνο, εκ των οποίων τα 137 δισ. ευρώ θα πρέπει να βρεθούν μέσω της φορολογίας και τα υπόλοιπα 50 δισ. ευρώ θα προέλθουν από μεταφορά πόρων που διατίθενται για κοινωνική ασφάλιση.
Οι υποστηρικτές της πρότασης θεωρούν ότι η καταβολή ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος είναι ο απλούστερος τρόπος ώστε να αντιμετωπιστούν κοινωνικά προβλήματα στις ανεπτυγμένες οικονομικά χώρες. Με την άποψη αυτή δεν συμφωνεί ούτε ένα από τα ελβετικά πολιτικά κόμματα, και είναι ενδεικτικό το γεγονός ότι τον περασμένο Σεπτέμβριο το Εθνικό Κοινοβούλιο (Κάτω Βουλή και ομοσπονδιακό Κοινοβούλιο) κάλεσε τους πολίτες να καταψηφίσουν την πρόταση στο δημοψήφισμα. Στη σχετική ψηφοφορία 146 βουλευτές στήριξαν ψήφισμα με το οποίο καλούν τους πολίτες να απορρίψουν το μέτρο, ενώ μόλις 14 υποστήριξαν την πρόταση (υπήρξαν και 12 απόντες).
Φυσικά δεν εκλείπουν εκείνοι που διαφωνούν με την έγκριση του μέτρου.
Τη σκληρότερη κριτική είχαν ασκήσει τα κεντρώα και δεξιά κόμματα, με τον βουλευτή Σεμπάστιαν Φρένερ να δηλώνει τότε ότι η πρόταση για τη διενέργεια δημοψηφίσματος «είναι η πλέον επικίνδυνη και επιβλαβής που έχει κατατεθεί ποτέ», υποστηρίζοντας ότι, αν εγκριθεί, τότε θα αποτελέσει κίνητρο για μετανάστες, αντικίνητρο για την εργασία, ενώ δεν θα μπορεί να χρηματοδοτηθεί από την κυβέρνηση. Ο εκπρόσωπος Τύπου του Φιλελεύθερου Κόμματος είχε δηλώσει τον Σεπτέμβριο ότι η πρόταση είναι «ενδιαφέρουσα», αλλά ότι θα διαλύσει ολόκληρο το ελβετικό σύστημα πρόνοιας. Οι «Πράσινοι» και οι Σοσιαλιστές είχαν απορρίψει την πρόταση, υποστηρίζοντας ότι, όπως έχει κατατεθεί, θα θέσει σε κίνδυνο το κοινωνικό σύστημα και ότι θα μπορούσε να αποτελέσει πρόσχημα για την υποβάθμιση του συστήματος κοινωνικής πρόνοιας και για τη μείωση των μισθών. Σύμφωνα με δημοσκόπηση που δημοσιεύθηκε στις 27 Ιανουαρίου, μόλις το 2% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι θα σταματούσε να εργάζεται μετά τη θέσπιση του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος. Σε διαδικτυακή δημοσκόπηση που είχε διενεργηθεί τον Σεπτέμβριο του 2015 για την εφημερίδα Tagesanzeiger, το 49% των συμμετεχόντων είχε υποστηρίξει την πρόταση, το 43% είχε ταχθεί κατά και το 8% είχε δηλώσει ότι η υποστήριξή του εξαρτάται από το ύψος του εισοδήματος.
