Στην περίπτωση των αμερικανικών εκλογών το επίθετο κρίσιμες που τις συνοδεύει, δεν είναι δημοσιογραφικό κλισέ. Είναι τόσο ουσιώδες και ενδεχομένως βαρύγδουπο κατ’ αναλογία, αφού αποτυπώνει πλήρως τα σημαντικά που διακυβεύονται από το εκλογικό αποτέλεσμα, για τις ΗΠΑ, την Ευρώπη, τις γεωπολιτικές ισορροπίες και την παγκόσμια οικονομία.
Δεν έχουν περάσει και πολλά χρόνια, από τα δραματικά συμβάντα στο Καπιτώλιο από υποστηρικτές του Τραμπ και τα σοβαρά επεισόδια που ξέσπασαν σε πολλές περιοχές της χώρας. Η Αμερική βρέθηκε για πρώτη φορά μετά από δεκαετίες στα πρόθυρα του εκτροχιασμού, αγγίζοντας τις παρυφές» του εμφυλίου. Δημιουργήθηκαν εστίες έντασης, διχασμού και ταραχών, που συντάραξαν συθέμελα τις ΗΠΑ αλλά και την παγκόσμια κοινότητα που παρακολουθούσε αμήχανη.
Σημείο αναφοράς τότε ήταν ο Τραμπ, ο οποίος επέστρεψε δριμύτερος και διεκδικεί επί ίσοις όροις την προεδρία από την Καμάλα Χάρις. Μαζί επέστρεφαν και οι φόβοι για αναζωπύρωση του εμφυλιo-πολεμικού κλίματος ιδίως στην περίπτωση που ο υποψήφιος των Ρεπουμπλικανών ηττηθεί. Οι ΗΠΑ θα εισέλθουν και πάλι σε ένα μαύρο σύννεφο πολιτικής και κοινωνικής εσωστρέφειας, όπου οι εκφάνσεις βίας και η διχαστική ρητορική θα πιέσουν την αμερικανική κοινωνία στα όριά της. Μαζί προφανώς θα πιεστεί συθέμελα το πολιτικό σύστημα και δη η νέα ηγεσία υπό την Χάρις που ευλόγως θα θέσει ως άμεση προτεραιότητα τη διευθέτηση της εσωτερικής κατάστασης, αφήνοντας σε δεύτερη μοίρα τις σημαντικές εξωτερικές-γεωπολιτικές υποθέσεις.
Σ’ ένα πλανήτη που πάλλεται από γεωπολιτικούς κλυδωνισμούς σε Μέση Ανατολή και Ουκρανία, η αποχή των ΗΠΑ, του επιδραστικότερου «παίκτη» παγκοσμίως, θα έχει χωρίς αμφιβολία αρνητικό πρόσημο.
Ενδεχόμενη επικράτηση του Τραμπ θα σηματοδοτήσει την εφαρμογή του δόγματος γεωπολιτικού και οικονομικού, το οποίο είδαμε να ξεδιπλώνεται κατά την θητεία του στον Λευκό Οίκο. Εγκατάλειψη της παραδοσιακής ενασχόλησης της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής με όλα τα σημεία του πλανήτη και στόχευση σε συγκεκριμένες «εστίες» ενδιαφέροντος. Επίσης θα γίνει πράξει η υιοθέτηση ενός οικονομικού μοντέλου που έχει ως απόλυτη προτεραιότητα την ενίσχυση της αμερικανικής οικονομίας και των εγχώριων επιχειρήσεων. Για να το πετύχει αυτό ο Τραμπ είναι ξανά διατεθειμένος να εκκινήσει εμπορικό «πόλεμο» με την Ευρώπη και να επιτείνει την αντιπαράθεση με την Κίνα.
Ο επικεφαλής των Ρεπουμπλικανών έχει ήδη δηλώσει την επιθυμία του να επιβάλει πρόσθετους τελωνειακούς δασμούς σε προϊόντα από την ΕΕ – μια συγκρουσιακή τάση την οποία είχε δείξει και κατά την προεδρία του.
Ο Τραμπ απειλεί με δασμούς ως και 20%, γεγονός που θα μπορούσε να μειώσει τις ευρωπαϊκές εξαγωγές, κατά πολλά δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως. Σε αυτή την περίπτωση η ΕΕ έχει κατά νου ανάλογα αντίμετρα, αλλά μόνο ως έσχατη λύση.
Η Χάρις δεν αναμένεται να είναι πολύ πιο επιεικής όσον αφορά το εμπόριο, καθώς και ο Μπάιντεν είχε υιοθετήσει αυστηρή στάση απέναντι στην ΕΕ. Η εκστρατεία της έχει επίσης προσαρμόσει μια στάση αντι-Κίνας.
Οι γεωπολιτικές προσεγγίσεις των Χάρις-Τραμπ και το ΝΑΤΟ
Ένα από τα πιο εμφανή σημεία διαφοροποίησης μεταξύ των υποψηφίων είναι η στάση του Τραμπ απέναντι στο ΝΑΤΟ και η έλλειψη υποστήριξης προς την Ουκρανία. Ο Τραμπ έχει ισχυριστεί ότι θα μπορούσε να τερματίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία μέσα σε 24 ώρες, αν και λίγοι πιστεύουν ότι ένα σχέδιο ειρήνης με τη Ρωσία που θα πρότεινε ο ίδιος, θα προστάτευε την εδαφική ακεραιότητα και την κυριαρχία της Ουκρανίας.
Όταν ήταν πρόεδρος, ο Τραμπ είχε απειλήσει ακόμη και με αποχώρηση από το ΝΑΤΟ. Μια τέτοια ενέργεια θα ενθάρρυνε αντιπάλους και θα έθετε σε κίνδυνο την ασφάλεια της Ευρώπης.
Αντίθετα, η Χάρις έχει δείξει αταλάντευτη υποστήριξη προς το ΝΑΤΟ και την Ουκρανία. Μια προεδρία της θα ενίσχυε τη δομή ασφαλείας που έχει διατηρήσει τη σταθερότητα στην Ευρώπη από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Ωστόσο, ακόμη και σε περίπτωση νίκης της Χάρις, η ΕΕ θα πρέπει να ενισχύσει τις δικές της αποτρεπτικές και αμυντικές δυνατότητες και να μειώσει την εξάρτησή της από τις ΗΠΑ.