Δημιουργώντας νέους θεσμούς και θέτοντας νέους κανόνες στη λειτουργία του κράτους, η κυβέρνηση επιχειρεί να αλλάξει το μοντέλο διακυβέρνησης της χώρας. Στο όνομα της αποτελεσματικότητας και της αποκομματικοποίησης προωθεί ένα περισσότερο συγκεντρωτικό σύστημα με ασφυκτικό κεντρικό έλεγχο, που προορίζεται να αντιμετωπίσει παθογένειες και να επιλύσει προβλήματα δυσλειτουργίας.
Πρώτο βήμα το νομοσχέδιο για το «επιτελικό κράτος», το οποίο κατατέθηκε αργά χθες το βράδυ στη Βουλή, μετά από αλλαγές της τελευταίας στιγμής.
Με τις βασικές διατάξεις του ο έλεγχος του κυβερνητικού έργου μεταβιβάζεται στο στενό πρωθυπουργικό επιτελείο, που θα καθορίζει στόχους, θα υποδεικνύει υπουργικές αποφάσεις, θα παρακολουθεί την πορεία υλοποίησής τους και θα αξιολογεί τις επιδόσεις σε κάθε τομέα κυβερνητικού έργου.
Η πορεία του κυβερνητικού έργου θα παρακολουθείται από κεντρική δομή της Προεδρίας της Κυβέρνησης, μέσα από το ηλεκτρονικό σύστημα «Μαζί», προκειμένου να αντιμετωπίζονται τα προβλήματα που προκαλούν οι πολλαπλές συναρμοδιότητες και να αποφεύγονται καθυστερήσεις στις κυβερνητικές δράσεις.
Δύο καινοτομίες
Σημαντικές καινοτομίες αποτελούν η δημιουργία Εθνικής Αρχής Διαφάνειας, που θα αναλάβει την καταπολέμηση της διαφθοράς και η σύσταση θέσεως «υπηρεσιακού γενικού γραμματέα» σε κάθε υπουργείο, προκειμένου να περιορισθεί η κομματικοποίηση στη δημόσια διοίκηση και να ενισχυθεί η ανεξάρτητη λειτουργία της.
Στην Εθνική Αρχή Διαφάνειας θα ενσωματωθούν οι διάσπαρτες σήμερα δομές ελέγχου για την αντιμετώπιση της δημόσιας και ιδιωτικής διαφθοράς. Θα υπαχθούν σ’ αυτήν φορείς όπως το Σώμα Επιθεωρητών - Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης, ο Γενικός Επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης, οι Επιθεωρητές Υγείας και οι Επιθεωρητές Δημοσίων Έργων.
Για τον «υπηρεσιακό γενικό γραμματέα» κάθε υπουργείου προβλέπεται ότι θα προέρχεται από τη δημόσια διοίκηση και θα επιλέγεται αποκλειστικά μέσω ΑΣΕΠ, χωρίς καμία εμπλοκή της πολιτικής ηγεσίας. Θα διαχειρίζεται όλες τις δαπάνες και το προσωπικό του υπουργείου και θα έχει επιπλέον τον συντονισμό των δημοσίων πολιτικών.
Σε μια προσπάθεια περιορισμού της γραφειοκρατίας, οι ατομικές διοικητικές πράξεις δεν θα εκδίδονται από τον υπουργό ή τον Γενικό Γραμματέα, αλλά από τον αρμόδιο Γενικό Διευθυντή.
Κατάργηση θέσεων
Σε άλλες διατάξεις του νομοσχεδίου προβλέπεται:
• Μειώνονται οι θέσεις Γενικών Γραμματέων από 93 σε 58 – μέτρο που εκτιμάται ότι θα αποφέρει εξοικονόμηση 1,8 εκατ. ευρώ ετησίως
• Στο πλαίσιο της αποκομματικοποίησης, διατηρούνται οι γενικοί διευθυντές που τοποθετήθηκαν από την προηγούμενη κυβέρνηση
• Στις Ειδικές Γραμματείες ΣΔΟΕ, ΣΕΠΕ και Επιθεωρητών Περιβάλλοντος καταργείται η θέση του Γενικού Γραμματέα και την ευθύνη αναλαμβάνει ο Γενικός Διευθυντής.
Η απόφαση αυτή αιτιολογείται από την πλευρά της κυβέρνησης ως κίνηση που εντάσσεται στο πλαίσιο της αποκομματικοποίησης και της εμπιστοσύνης στους δημόσιους υπαλλήλους. Ομως, όπως υποστηρλιζουν κοινοβουλευτικοί παράγοντες, η υποκατάσταση των γγ από μόνιμους γενικούς διευθυντές θα δώσει τη δυνατότητα στην κυβέρνηση να ελέγχει αυτούς τους τομείς δημόσιας διοίκησης και όταν θα βρεθεί στην αντιπολίτευση.
Πολυνομία και διαπλοκή
Για να αντιμετωπισθεί η πολυνομία, ξεκινά πρόγραμμα απλοποίησης και κωδικοποίησης της υφιστάμενης νομοθεσίας.
Ιδιαίτερη σημαντικές θεωρεί η κυβέρνηση και τις νέες διατάξεις κατά της διαπλοκής και της διαφθοράς, με τις οποίες εισάγονται κανόνες σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης. Για υπουργούς, υφυπουργούς, γενικούς γραμματείς και διοικητές ΔΕΚΟ θεσπίζονται κωλύματα και ασυμβίβαστα, που αφορούν όχι μόνο την περίοδο της θητείας τους αλλά και μετά την αποχώρησή τους.
