Οκτώ ερωτήσεις-απαντήσεις σχετικά με το νομοσχέδιο για τον εκσυγχρονισμό του ΕΦΚΑ περιέχονται σε ενημερωτικό σημείωμα του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, κάνοντας λόγο, μεταξύ άλλων, «για δραστικές παρεμβάσεις για έναν ΕΦΚΑ πιο γρήγορο και πιο φιλικό για τους ασφαλισμένους».
Συγκεκριμένα, στο ενημερωτικό σημείωμα επισημαίνονται τα εξής:
«1. Γιατί η κυβέρνηση επιλέγει να κάνει αυτή την παρέμβαση στον ΕΦΚΑ, η οποία έχει χαρακτηριστικά που διαφέρουν από τις παρεμβάσεις που έχει κάνει στην υπόλοιπη δημόσια διοίκηση;
Διότι ο ΕΦΚΑ είναι ο πιο προβληματικός οργανισμός του Δημοσίου, ενώ την ίδια στιγμή καλείται να εξυπηρετήσει πάνω από 6,5 εκατομμύρια ασφαλισμένους. Μόνος του συγκεντρώνει το 48% των παραπόνων που έχουν υποβληθεί στον Συνήγορο του Πολίτη.
Είναι προφανές, λοιπόν, λόγω και του κοινωνικού χαρακτήρα του ΕΦΚΑ, ότι χρειάζεται μια δραστική παρέμβαση. Όσα έχουν γίνει μέχρι στιγμής τόσο για τις συντάξεις (το 2021 ήταν χρονιά ρεκόρ στην απονομή των συντάξεων) όσο και για τον Ενιαίο Αριθμό 1555 είναι θετικά, αλλά δεν φτάνουν. Χρειάζεται ένας συνολικός εκσυγχρονισμός του ΕΦΚΑ, διότι μόνο τότε θα μπορεί κανείς να ισχυριστεί ότι λαμβάνονται σοβαρά υπ' όψιν οι διαμαρτυρίες των πολιτών για τον συγκεκριμένο Οργανισμό.
Η κατάσταση στον ΕΦΚΑ δεν μπορεί να διορθωθεί με την ακινησία ούτε με μικρά μερεμέτια. Χρειάζονται δραστικές παρεμβάσεις για έναν ΕΦΚΑ πιο γρήγορο, πιο φιλικό για τους ασφαλισμένους.
2. Ο ΣΥΡΙΖΑ καταγγέλλει το νομοσχέδιο για τον εκσυγχρονισμό του ΕΦΚΑ, καθώς, όπως ισχυρίζεται, "πλήττει τον σκληρό πυρήνα του κοινωνικού κράτους και δεν αντιμετωπίζει τα πραγματικά προβλήματα".
Ο ΣΥΡΙΖΑ επιλέγει την κοντόφθαλμη και μηδενιστική αντιπολίτευση αντί να κάνει αυτοκριτική για τις τεράστιες ευθύνες που έχει για την σημερινή εικόνα του ΕΦΚΑ, γιατί οι αιτίες των προβλημάτων εκκινούν από τον καιρό της σύστασης του Ενιαίου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης το 2016 επί ΣΥΡΙΖΑ. Επρόκειτο για μια ενοποίηση των τ. ασφαλιστικών Ταμείων. που δεν συνοδεύτηκε από ένα σύγχρονο Οργανόγραμμα με ενιαίους κανόνες, αρχές και πραγματικές μεταρρυθμίσεις στο εσωτερικό του Οργανισμού. Με λίγα λόγια, επρόκειτο για μια φύρδην μίγδην ενοποίηση που προκάλεσε μεγάλα προβλήματα.
Αντί, λοιπόν, να αναγνωρίσει τις τεράστιες ευθύνες, τα λάθη και την κωλυσιεργία της δικής του διακυβέρνησης, που προκάλεσαν τη συσσώρευση χιλιάδων εκκρεμών συντάξεων και το οργανωτικό και διοικητικό χάος, καταγγέλλει την κυβέρνηση που έρχεται να δώσει λύσεις σε μια σειρά από ελλείψεις και παθογένειες εντός του Οργανισμού.
Επομένως, η αξιωματική αντιπολίτευση δείχνει πως είτε δεν γνωρίζει τα πραγματικά προβλήματα του ΕΦΚΑ είτε επιλέγει να τα αγνοήσει, κρύβοντας με αυτόν τον τρόπο και τις τεράστιες ευθύνες τους που οδήγησαν στη σημερινή κατάσταση. Επιλέγει, τέλος, να κρυφτεί πίσω από βαρύγδουπες εκφράσεις, όπως "κατάργηση του πυρήνα του κοινωνικού κράτους", που δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα, καθώς το νομοσχέδιο έρχεται να ενισχύσει, να θωρακίσει και να αναδείξει τη δυναμική του ΕΦΚΑ, ο οποίος αποτελεί τον πυλώνα του κοινωνικού κράτους στην Ελλάδα. Με έναν ΕΦΚΑ που ταλαιπωρεί τους πολίτες, για ποιο κοινωνικό κράτος μιλάει η αντιπολίτευση; Το κοινωνικό πρόσωπο του ΕΦΚΑ πρέπει να αποδεικνύεται στην πράξη.
Η αντιπολίτευση μπορεί να εμείνει στα δόγματά της, η κυβέρνηση θέτει ως προτεραιότητα την εξυπηρέτηση των ασφαλισμένων, διότι από αυτό θα κριθεί.
3. "Γαλάζια golden boys από τον ιδιωτικό τομέα θα τοποθετηθούν στις θέσεις Γενικών Διευθυντών και Διευθυντών, χωρίς καμία αξιοκρατική διαδικασία και με υπέρογκες αμοιβές που αποτελούν πρόκληση για την ελληνική κοινωνία";
Ο ΕΦΚΑ συνιστά το μεγαλύτερο πρόβλημα της Δημόσιας Διοίκησης, που επηρεάζει άμεσα τις ζωές 6,5 εκατομμυρίων ασφαλισμένων. Αυτή είναι η πρόκληση για την ελληνική κοινωνία.
Η επιλογή μας να προσελκύσουμε έμπειρους επαγγελματίες από τον ιδιωτικό τομέα, (αλλά και τον δημόσιο τομέα, συμπεριλαμβανομένου του ΕΦΚΑ), είναι μια μεταρρύθμιση που στόχο έχει να βελτιώσει το management και την αποτελεσματικότητα του Οργανισμού. Γίνεται με στόχο π.χ. να βγαίνουν ταχύτερα οι συντάξεις και να μην ταλαιπωρούνται οι ασφαλισμένοι.
Βεβαίως, κανένας ικανός επαγγελματίας και έμπειρος επαγγελματίας δεν θα άφηνε την καριέρα του και τον υψηλό του μισθό στον ιδιωτικό τομέα, για να έρθει στον πλέον προβληματικό δημόσιο φορέα, χωρίς αυτό να συνοδεύεται έστω από καλές απολαβές. Και, μάλιστα, όταν η απασχόληση στον ΕΦΚΑ θα είναι για ορισμένη θητεία τριών ετών, (με δυνατότητα μίας μόνο ανανέωσης) και αυστηρή στοχοθεσία.
Όλα αυτά (ειδικά προσόντα, τριετή συμβόλαια, κ.λπ.) αποσιωπώνται από όσους ασκούν λαϊκίστικη κριτική. Όπως, επίσης, διαστρεβλώνεται η πραγματικότητα με αναφορές σε μικτές απολαβές, όταν οι καθαρές απολαβές είναι γνωστό ότι θα κινούνται στο 50%-60% των μικτών.
Επιπλέον, να επισημανθούν δύο δεδομένα που αποδεικνύουν τον λαϊκισμό και την υποκρισία του ΣΥΡΙΖΑ:
1. Η πρόσληψη ιδιωτών σε διευθυντικές θέσεις του δημοσίου έγινε, πριν από τον ΕΦΚΑ, στο Ελληνικό Κτηματολόγιο, μετά την ψήφιση του νόμου 4512 το 2018 από την κυβέρνηση Τσίπρα!
2. Ο ΣΥΡΙΖΑ διατύπωσε την ίδια λαϊκίστική επιχειρηματολογία, όταν η κυβέρνηση έφερε το νομοσχέδιο για τη διάσωση και τον εκσυγχρονισμό της ΔΕΗ, αλλά η ΔΕΗ διασώθηκε, εκσυγχρονίζεται και έγινε ξανά πρωταγωνιστής στην ενεργειακή αγορά. Και αποτελεί ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, για να συγκρίνει κανείς τα πεπραγμένα του ΣΥΡΙΖΑ με αυτά της δικής μας κυβέρνησης.
Τέλος, είναι παντελώς ψευδές ότι δήθεν οι προσλήψεις των στελεχών αυτών δεν θα γίνεται με αξιοκρατικά κριτήρια. Στο νομοσχέδιο προβλέπεται ρητώς πως οι προσλήψεις θα γίνονται με απολύτως διαφανείς διαδικασίες (Δημόσια Προκήρυξη) και με σύμπραξη του ΑΣΕΠ.
4. "Καθαιρούνται οι εν ενεργεία γενικοί διευθυντές και διευθυντές του Οργανισμού";
Καμία καθαίρεση δεν πρόκειται να συμβεί. Αντιθέτως, αυτό που προβλέπει το σχέδιο νόμου είναι να μπορεί ο οποιοσδήποτε υπάλληλος του ΕΦΚΑ που πληροί τις προϋποθέσεις να θέσει υποψηφιότητα και να αναλάβει γενικός διευθυντής ή διευθυντής. Μαζί φυσικά με στελέχη αντιστοίχων προσόντων του ιδιωτικού και δημόσιου τομέα. Εκτός και αν εκείνοι που τα ισχυρίζονται είναι ενάντια στη διοικητική ανέλιξη των υπαλλήλων και υπέρ της ακινησίας!
Θα αξιοποιηθούν, λοιπόν, όλα τα ικανά στελέχη του ΕΦΚΑ, χωρίς όμως να μείνουμε στο καθεστώς όλων των περασμένων δεκαετιών, που αποδεδειγμένα δεν απέδωσε τα αποτελέσματα που θα περίμεναν τα 6,5 εκατομμύρια των ασφαλισμένων. Η κυβέρνηση επιλέγει να στηρίζει όλους τους υπαλλήλους που κάνουν τη δουλειά τους. Πάνω απ' όλα όμως, επιλέγει να κάνει τον ΕΦΚΑ πιο αποτελεσματικό και πιο φιλικό στους ασφαλισμένους, διότι η στήριξη των ανυπεράσπιστων πολιτών είναι προτεραιότητά της.
Με την εναντίωσή τους και σε αυτή την πρόβλεψη του νόμου, δείχνουν να μην συντάσσονται με τις σύγχρονες διοικητικές πρακτικές, την ανάγκη ανανέωσης στις θέσεις ευθύνης, την εισαγωγή νέας τεχνογνωσίας, τη διοικητική ανέλιξη των υπαλλήλων.
5. Παρόλα αυτά, διάφοροι συνδικαλιστές και κόμματα της αντιπολίτευσης επιμένουν, χαρακτηρίζοντας το νομοσχέδιο ως "αντικοινωνικό".
Φαίνεται ότι οι λέξεις για ορισμένους έχουν χάσει το νόημα τους:
- Είναι άραγε "αντικοινωνικό" οι υπάλληλοι του ΕΦΚΑ να προμηθεύονται εγκαίρως και όχι σε έξι μήνες γραφική ύλη και εκτυπωτές, για να μπορούν να κάνουν τη δουλειά τους και να μην αναγκάζονται να πληρώνουν από την τσέπη τους; Το νομοσχέδιο αυτή την επιτάχυνση ακριβώς προβλέπει.
- Είναι "αντικοινωνικό" να μπορεί ο Οργανισμός να αξιοποιήσει την τεράστια ακίνητη περιουσία που διαθέτει και να μην βλέπουμε τα ακίνητα του να ρημάζουν; Και αυτό είναι μια βασική ρύθμιση του νομοσχεδίου για την αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας.
- Είναι "αντικοινωνικό" να ξεμπλοκάρει επιτέλους η εξέταση χιλιάδων καταγγελιών πολιτών εις βάρος υπαλλήλων, που, μέχρι και σήμερα, δεν έχουν εξεταστεί, με αποτέλεσμα να επικρατεί αδικία και ατιμωρησία; Αυτό προβλέπει το νομοσχέδιο για τη μονάδα εσωτερικών υποθέσεων και την επιτάχυνση των πειθαρχικών.
- Είναι, τέλος, "αντικοινωνικό" ότι για πρώτη φορά θεσμοθετείται για όλους τους υπαλλήλους η δυνατότητα πριμοδότησης με την μορφή bonus, άρα υψηλότερων αποδοχών, εφόσον φτάνουν συγκεκριμένους ποσοτικούς και ποιοτικούς στόχους στην εργασία τους;
6. "Οι δημόσιες συμβάσεις θα γίνονται κατά παρέκκλιση της κείμενης νομοθεσίας, δημιουργώντας πρόσφορο έδαφος για την παγίωση του γαλάζιου πάρτι των απευθείας αναθέσεων και την κατασπατάλησης των χρημάτων του κρατικού προϋπολογισμού";
Και στο ζήτημα των προμηθειών οι εραστές της ακινησίας επιλέγουν τη σπέκουλα και την αποφυγή της πραγματικότητας.
Σήμερα, ο ΕΦΚΑ χρειάζεται 6-8 μήνες για την προμήθεια ενός εκτυπωτή ή 4-6 μήνες για την προμήθεια ενός ανταλλακτικού κλιματιστικού. Πολλές φορές, λόγω των αδικαιολόγητων καθυστερήσεων, οι υπάλληλοι αναγκάζονται οι ίδιοι να αγοράσουν πρώτες ύλες, για να κάνουν τη δουλειά τους, ενώ πολλές κατηγορίες προμηθειών που αφορούν λειτουργικές ανάγκες απαιτούν, μέχρι και υπογραφή υπουργού, για να προχωρήσουν. Το νομοσχέδιο έρχεται να απλοποιήσει τη διαδικασία των προμηθειών, να επιταχύνει σημαντικά την όλη διαδικασία.
Καταργούνται μια σειρά από παρωχημένες διατάξεις που προκαλούν καθυστερήσεις και παρεμποδίζουν τη δράση της διοίκησης. Όλα αυτά όμως θα συμβούν μέσα στο πλαίσιο της ΕΕ για τις δημόσιες συμβάσεις. Επιτάχυνση, λοιπόν, με σεβασμό του ενωσιακού δικαίου.
Το ερώτημα που γεννάται είναι, γιατί ο ΣΥΡΙΖΑ επιλέγει και πάλι να υπερασπίζεται τη γραφειοκρατία; Γιατί επιλέγει την καθυστέρηση αντί της ταχύτητας στην επίλυση των προβλημάτων.
7. Η ακίνητη περιουσία του ΕΦΚΑ χαρίζεται στα ιδιωτικά συμφέροντα, μέσω της σύστασης εταιρείας ειδικού σκοπού;
Σήμερα, το 20% της ακίνητης περιουσίας του ΕΦΚΑ (και μάλιστα το καλύτερο τμήμα της) παραμένει αναξιοποίητο και, την ίδια στιγμή, ο Οργανισμός αναγκάζεται να νοικιάσει δεκάδες ακίνητα, για να στεγάσει τις ανάγκες του σε όλη τη χώρα.
Η αντιπολίτευση προτιμά να συνεχίζεται αυτό το παράδοξο παρά να συμφωνήσει για την ανάγκη άμεσης αξιοποίησης του τεράστιου αποθέματος ακινήτων που διαθέτει ο ΕΦΚΑ. Προτιμά να βλέπει τα ακίνητα να ρημάζουν παρά να συνταχθεί με το σχέδιο της σύστασης εταιρείας ειδικού σκοπού που θα λειτουργεί με όρους της αγοράς, θα υπόκειται σε αυστηρό πλαίσιο εταιρικής διακυβέρνησης με αυξημένα εχέγγυα διαφάνειας και θα είναι πλήρως εναρμονισμένη με τις εξελίξεις και τις τάσεις στην αγορά ακινήτων.
Η αντιπολίτευση, τέλος, προτιμά έναν ΕΦΚΑ εξαρτώμενο ολοένα και περισσότερο από την κρατική χρηματοδότηση παρά την αξιοποίηση κάθε μέσου που διαθέτει για την αύξηση των εσόδων του άρα και των πόρων του ασφαλιστικού συστήματος.
8. Η αντιπολίτευση ισχυρίζεται ότι η κυβέρνηση δεν έκανε τίποτα για την αντιμετώπιση των προβλημάτων του ΕΦΚΑ και των συντάξεων και τώρα χρησιμοποιεί το ζήτημα, για να επιβάλει δογματικά και καθυστερημένα δικές της λύσεις. Τι απαντάτε;
Η αντιπολίτευση αποφεύγει τους αριθμούς και τα δεδομένα που αποδεικνύουν πως όχι μόνο έχει υπάρξει πρόοδος στα τεράστια προβλήματα που κληρονόμησε ο ίδιος στη παρούσα κυβέρνηση, αλλά πολλά από αυτά έχουν ήδη επιλυθεί ή βρίσκονται σε τροχιά οριστικής επίλυσης μέσα στους επόμενους μήνες.
Συγκεκριμένα:
1) Το 2021 υπήρξε χρονιά ρεκόρ για τον ΕΦΚΑ στην έκδοση νέων συντάξεων, φτάνοντας τις 225.000. Οι ληξιπρόθεσμες κύριες συντάξεις έχουν περιοριστεί στις 83.000 από 133.000 που ήταν έναν χρόνο πριν και ο στόχος για εκκαθάριση του συνόλου των ληξιπρόθεσμων κύριων συντάξεων, μέχρι τέλος Ιουνίου, είναι ρεαλιστικός και επιτεύξιμος.
2) Eίναι χαρακτηριστικό πως το 2021 εκκαθαρίστηκαν περισσότερες από 57.000 υποθέσεις κύριων συντάξεων του τ. ΟΓΑ, αριθμός ρεκόρ σε όλη την ιστορία του ΕΦΚΑ. Ενδεικτικά, οι 57.000 αποτελούν υπερδιπλασιασμό σε σχέση με το 2020 (28.000) και ξεπερνάει την αθροιστική απόδοση των δύο προηγούμενων ετών.
3) Παράλληλα, τέθηκε σε λειτουργία ο Πύργος Ελέγχου για την ψηφιακή παρακολούθηση των εκκρεμών συντάξεων σε όλη την Ελλάδα, ανά Περιφέρεια, Διεύθυνση και εισηγητή. Δημιουργήθηκε η δομή ταχείας απονομής συντάξεων διαδοχικής ασφάλισης στο Πράσινο Κτίριο, όπου εκεί συγκεντρώνονται όλες οι δύσκολες συνταξιοδοτικές υποθέσεις διαδοχικής και παράλληλης ασφάλισης και εκδίδονται επί τόπου.
4) Ολοκληρώθηκε η προμήθεια 3.000 νέων υπολογιστών με σύγχρονα λογισμικά, για να μπορούν οι υπάλληλοι να κάνουν καλύτερα τη δουλειά τους και προγραμματίζεται η εγκατάσταση άλλων 2.000 εντός του 2022.
5) Στα πλέον προβληματικά τ. Ταμεία του ΝΑΤ, ΤΣΑΥ, ΤΣΜΕΔΕ και ΤΑΝ, έχουν εκκαθαριστεί οι παλαιές συνταξιοδοτικές υποθέσεις σε ποσοστό άνω του 80%-85%.
6) Θεσπίστηκε το μέτρο της προκαταβολής εθνικής σύνταξης για όσους περιμένουν για μήνες ή και χρόνια για τη σύνταξή τους και παράλληλα έτρεξε ο θεσμός των πιστοποιημένων λογιστών και δικηγόρων για την επιτάχυνση της διαδικασίας απονομής.
7) Επιπλέον, ο φορέας διαθέτει 53 ηλεκτρονικές υπηρεσίες, που εξυπηρετούν κάθε μήνα πάνω από 1,2 εκατομμύρια πολίτες.
8) Κάθε μήνα υλοποιούνται νέα λογισμικά που ψηφιοποιούν τη διαδικασία αίτησης και έκδοσης νέων συντάξεων, όπως η ηλεκτρονική αίτηση για λήψη επικουρικής σύνταξης.
9) Πριν από λίγες ημέρες, ολοκληρώθηκε η συγχώνευση των τοπικών υποκαταστημάτων και η δημιουργία νέων τοπικών διευθύνσεων με ενιαία κέντρα απονομής συντάξεων, μια μεταρρύθμιση που έπρεπε να είχε γίνει από τον καιρό ιδρύσεως του ΕΦΚΑ.
10) Και, φυσικά, πριν από έξι μήνες, τέθηκε σε λειτουργία ο νέος ενιαίος αριθμός εξυπηρέτησης του πολίτη 1555, όπου αντικατέστησε το χάος των κατεβασμένων τηλεφώνων και, μέχρι σήμερα, έχει διεκπεραιώσει πάνω από 1 εκατομμύριο απαντημένες κλήσεις, με 8 στους 10 πολίτες να δηλώνουν ικανοποιημένοι από τον τρόπο λειτουργίας του.
Όλα τα παραπάνω είναι βαθιές τομές στον τρόπο λειτουργίας του Οργανισμού, που έχουν βελτιώσει σημαντικά το επίπεδο εξυπηρέτησης και έχουν περιορίσει αισθητά το πρόβλημα των εκκρεμών συντάξεων. Δεν είναι όμως αρκετά. Ο ΕΦΚΑ χρειάζεται και τις βαθιές οργανωτικές και διοικητικές τομές, που προβλέπονται στο νομοσχέδιο, που θα τον καταστήσουν πιο ευέλικτο, πιο αποτελεσματικό και με μεγαλύτερη ταχύτητα στη λήψη και εφαρμογή αποφάσεων. Και όλες αυτές οι μεταρρυθμίσεις αντανακλούν κατευθείαν στη βελτίωση της εξυπηρέτησης του πολίτη, στην οριστική αντιμετώπιση του προβλήματος των εκκρεμών συντάξεων και στην εν γένει βελτίωση της σχέσης του ΕΦΚΑ με την κοινωνία».