Εντελώς απομονωμένος βρέθηκε ο νέος Γερμανός υπουργός Οικονομικών, Όλαφ Σολτς, στη χθεσινή συνάντηση του Washington, καθώς ΔΝΤ και Γαλλία συγκρότησαν ισχυρό μπλοκ κατά των γερμανικών ιδεών για conditionality στην ελάφρυνση του χρέους, δηλαδή για την ενεργοποίηση των μέτρων ελάφρυνσης βάσει πολιτικών αποφάσεων του Eurogroup, αφού αξιολογηθεί η συμμόρφωση της χώρας στην εφαρμογή μεταρρυθμίσεων.
Αυτό φαίνεται ότι θα είναι το κύριο θέμα αντιπαράθεσης για το ελληνικό χρέος στη συνεδρίαση του Eurogroup της επόμενης Παρασκευής, όπου δεν φαίνεται ότι θα έχουν ωριμάσει οι συνθήκες για να υπάρξει μια συμφωνία για το χρέος, με αποτέλεσμα να γίνεται πλέον εντελώς οριακή η δυνατότητα ενεργοποίησης του προγράμματος του Ταμείου για την Ελλάδα, αφού ο χρόνος πλέον είναι ελάχιστος, ως τον Αύγουστο, για να εγκριθεί από το συμβούλιο του ΔΝΤ η εκταμίευση κονδυλίων και να ολοκληρωθεί η πρώτη (και τελευταία) αξιολόγηση του προγράμματος του Ταμείου.
Οι νέες γερμανικές ιδέες για το χρέος δεν είναι τόσο… νέες. Αποτελούν μια παραλλαγή στα γνωστά μοτίβα του Β. Σόιμπλε. Ουσιαστικά, αν υιοθετηθούν οι γερμανικές θέσεις, η Ελλάδα θα επιστρέψει σε ένα καθεστώς μνημονίου νέου τύπου, όπου θα έχει και πάλι την υποχρέωση να εφαρμόζει μεταρρυθμίσεις και να επιτυγχάνει προκαθορισμένους ποσοτικούς στόχους. Αντί η εφαρμογή του προγράμματος και η επίτευξη των στόχων να συνδέεται με εκταμιεύσεις δόσεων διεθνούς δανείου, όπως συνέβαινε ως τώρα, η Γερμανία θέλει να συνδεθούν με την ενεργοποίηση μέτρων ελάφρυνσης του χρέους.
Ο Πόουλ Τόμσεν ξεκαθάρισε και δημόσια, όμως, ότι τέτοιες προτάσεις δεν μπορούν να «περπατήσουν». Το Ταμείο χρειάζεται ένα σαφές σχέδιο ελάφρυνσης του χρέους, που θα συζητηθεί στο συμβούλιό του. Μπορεί να ανεχθεί, για να διευκολύνει την Γερμανία, τη μετάθεση της ενεργοποίησης μέτρων στο μέλλον, όχι όμως με τον τρόπο που προτείνει η Γερμανία, δηλαδή μέσα από τις γνώριμες πολιτικές διαδικασίες του Eurogroup, αλλά με έναν αυτόματο μηχανισμό, που θα ενεργοποιείται με βάση συγκεκριμένα στοιχεία. «Δεν μπορεί να ενεργοποιούνται τα μέτρα με βάση αυθαίρετες (“arbitrary”) αποφάσεις», τόνισε χαρακτηριστικά ο Πόουλ Τόμσεν, θυμίζοντας σε πολλούς παρατηρητές τον παλιό του εαυτό, όταν έλεγε με επιθετικό τρόπο σε Ευρωπαίους αξιωματούχους, κατά τη διαπραγμάτευση για το PSI «προσπαθείτε να με κοροϊδέψετε»;
Για κακή τύχη της Γερμανίας, σε αυτή τη διαπραγμάτευση η Γαλλία συγκλίνει σχεδόν πλήρως με το Ταμείο. Ο λεγόμενος «γαλλικός μηχανισμός», τον οποίο προτείνει, είναι ακριβώς μια μορφή εφαρμογής των προτάσεων Τόμσεν: να προσυμφωνηθεί ένα ποσοστό αύξησης της ανάπτυξης της Ελλάδας στο μέλλον και ένα μέγιστο όριο δαπανών εξυπηρέτησης του χρέους και ανάλογα με αυτούς τους δύο δείκτες να ενεργοποιούνται τα μεσοπρόθεσμα μέτρα ελάφρυνσης, δηλαδή κυρίως η επιμήκυνση της περιόδου χάριτος στις πληρωμές τόκων για τα δάνεια του δεύτερου μνημονίου, την οποία πεισματικά μπλοκάριζε τα τελευταία χρόνια ο Β. Σόιμπλε.
Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, με τις γαλλικές ιδέες, που συμβαδίζουν με τις προτάσεις του Ταμείου, συμφωνούν και οι άλλοι δύο υπουργοί Οικονομικών της ευρωζώνης, Ιταλίας και Ισπανίας, που μετέχουν στο Washington Group. Έτσι, η Γερμανία φαίνεται να έχει απομονωθεί πλήρως και να δίνει «μάχη οπισθοφυλακών», ενώ παλαιότερα ο Σόιμπλε κρατούσε την… μπαγκέτα και το Eurogroup έπεσε στο ρυθμό του.
Σουτ από παντού!
Η θέση του Όλαφ Σολτς γίνεται ακόμη δυσκολότερη, για δύο λόγους:
- Η Γερμανία επιχειρεί να μπλοκάρει όλες τις σημαντικές προτάσεις του Γάλλου προέδρου Μακρόν για τη νέα αρχιτεκτονική της ευρωζώνης (κοινός ΥΠΟΙΚ και προϋπολογισμός ευρωζώνης, ευρωπαϊκή εγγύηση καταθέσεων) και θα αναλώσει σε αυτή τη διαπραγμάτευση μεγάλο πολιτικό κεφάλαιο, κινδυνεύοντας να στιγματισθεί ως η ισχυρή δύναμη που μπλοκάρει τις μεταρρυθμίσεις στην ευρωζώνη. Θα είναι πολύ δύσκολο για τη γερμανική οικονομική διπλωματία να μπει σε μια σκληρή αντιπαράθεση με την Γαλλία και για το θέμα της Ελλάδας, δίνοντας την εικόνα μιας χώρας που από τη μια δηλώνει ότι επιθυμεί τη βαθύτερη ενοποίηση και, την ίδια στιγμή, λέει «όχι» σε όλα.
- Το Ταμείο, σύμφωνα με πληροφορίες από τη χθεσινή συνάντηση, σηκώνει ακόμη περισσότερο τον πήχη των απαιτήσεων του για την ελάφρυνση του χρέους, ζητώντας να ενταχθούν στο μηχανισμό ελάφρυνσης όλα τα δάνεια προς την Ελλάδα, δηλαδή και τα διμερή δάνεια του πρώτου μνημονίου (GLF), όπως και τα δάνεια του τρίτου μνημονίου. Έτσι, ο Γερμανός ΥΠΟΙΚ βρίσκεται σε ρόλο… τερματοφύλακα, που καλείται να αποκρούσει ταυτόχρονα σουτ από διαφορετικές κατευθύνσεις και είναι πολύ αμφίβολο αν έχει το περιθώριο να υπερασπισθεί αποτελεσματικά το τέρμα του. Σε ένα τελικό συμβιβασμό, όπως συνήθως γίνεται σε τέτοιες διαπραγματεύσεις, το Ταμείο θα μπορούσε να «μαζέψει» το χαρτί της ελάφρυνσης όλων των χρεών και, σε αντάλλαγμα, η Γερμανία να εγκαταλείψει τις ιδέες για conditionality στην εφαρμογή των μέτρων ελάφρυνσης.
