«Πολύ κακό για το τίποτα». Στον τίτλο του θεατρικού έργου του Σαίξπηρ φαίνεται ότι θα συμπυκνώνεται το αποτέλεσμα της πολυσυζητημένης διάσκεψης του Βερολίνου για την κρίση στη Λιβύη, η έκβαση της οποίας μπορεί να αποδειχθεί καθοριστικός παράγοντας για τις εξελίξεις στο μέτωπο της ελληνοτουρκικής αντιπαράθεσης.
Διπλωματικοί παράγοντες στην Αθήνα εκτιμούν ότι παρά τη συμμετοχή του προέδρου Πούτιν που ανακοινώθηκε τελευταία στιγμή, η διάσκεψη θα καταλήξει πιθανότατα σε ένα γενικό και αόριστο «ευχολόγιο» άνευ πρακτικής σημασίας.
Στην καλύτερη περίπτωση μπορεί να οδηγήσει σε προσωρινό τερματισμό των εμφύλιων συγκρούσεων στη Λιβύη και σε μικρή παράταση ζωής του καθεστώτος της Τρίπολης, που έχει καταστεί όχι απλώς σύμμαχος αλλά όργανο διευκόλυνσης των τουρκικών επιδιώξεων στην περιοχή.
Η γραμμή Ερντογάν
Κι ενώ η γερμανική διπλωματία και ο ΟΗΕ καταβάλλουν αγωνιώδεις προσπάθειες για ένα αποφευχθεί ένα ακόμη «ναυάγιο» στην προσπάθεια επίλυσης του λιβυκού, η Αγκυρα επιμένει στην προσφιλή τακτική των προκλήσεων, απαιτήσεων και κόκκινων γραμμών.
«Είμαστε αποφασισμένοι να παραμείνουμε στη Λιβύη, μέχρι να αναγνωριστούν τα δικαιώματά μας στην Ανατολική Μεσόγειο», δήλωσε χθες ο πρόεδρος Ερντογάν, προειδοποιώντας εμμέσως τους συνομιλητές του στο Βερολίνο ότι η Τουρκία δεν θα αποδεχθεί συμφωνίες που θα περιορίζουν τον ρόλο της στη Λιβύη και στην ευρύτερη περιοχή.
Είχε προηγηθεί η «απάντηση» της ΕΕ στις προκλητικές παράνομες ενέργειες της Αγκυρας, τις γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ και την εισβολή στη Συρία: Η Κομισιόν προχώρησε σε νέα δραστική περικοπή των κονδυλίων της προενταξιακής βοήθειας προς την Τουρκία, η οποία θα λάβει τελικά μόλις το 25% όσων προβλέπονταν για τη φετινή χρονιά.
Μικρό καλάθι προσδοκιών
Απούσα από τη δάσκεψη του Βερολίνου η Ελλάδα – γεγονός που προκάλεσε πολιτικούς διαξιφισμούς και αντιπαραθέσεις στο εσωτερικό, δεν αναμένει αποφάσεις οι οποίες θα έθεταν περιορισμούς στην τουρκική επιθετικότητα και θα διευκόλυναν την προσπάθεια διαλόγου-συνεννόησης για τα θέματα της υφαλοκρηπίδας και των δικαιωμάτων έρευνας-εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων.
Το μόνο που μπορεί να ελπίζει η Αθήνα, είναι κάποια έμμεση αναφορά στο κείμενο συμπερασμάτων, σχετικά με τις διεθνείς συμφωνίες που έχει συνάψει το καθεστώς της Τρίπολης – μεταξύ των οποίων και με την Τουρκία για την οριοθέτηση θαλάσσιων περιοχών.
Σαφής αναφορά στα ελληνοτουρκικά δεν πρόκειται βέβαια να υπάρξει – πιθανότατα το θέμα αυτό δεν θα συζητηθεί ούτε καν ακροθιγώς στη διάσκεψη.
Στο προσχέδιο ψηφίσματος της διάσκεψης, που διέρρευσε και είδε το φως της δημοσιότητας, ζητείται μόνιμη κατάπαυση του πυρός, τερματισμός όλων των συγκρούσεων, απόσυρση των βαρέων όπλων και διάλυση των πολιτοφυλακών και των ένοπλων ομάδων.
Ζητείται επίσης δέσμευση από όλους τους συμμετέχοντες να μην παρεμβαίνουν στην εμφύλια σύγκρουση και στις εσωτερικές υποθέσεις της χώρας.
Το κείμενο αυτό έχει την έγκριση όλων των εμπλεκομένων, αλλά μετά τις διπλωματικές διεργασίες της τελευταίας στιγμής θα χρειαστεί επιπλέον συζήτηση και τροποποιήσεις.
Το κλειδί στη Λιβύη
Για την Ελλάδα, το κατ’εξοχήν θέμα ενδιαφέροντος είναι το σχήμα διακυβέρνησης που θα διαμορφωθεί στη Λιβύη, αν οι δύο αντιμαχόμενες πλευρές καταλήξουν σε συμφωνία για συγκρότηση κυβέρνησης εθνικής ενότητας.
Οσο κι αν η Αθήνα δεν το ομολογεί ευθέως, αυτό που περιμένει εναγωνίως είναι η πτώση-ανατροπή της «τουρκόφιλης» κυβέρνησης Σάρατζ και η αντικατάσταση της από μια κεντρική εξουσία που δεν θα αναγνωρίσει την τουρκολιβυκή συμφωνία.
Ανεξάρτητα πάντως από την έκβαση της διάσκεψης του Βερολίνου, η αβεβαιότητα στα ελληνοτουρκικά θα διατηρηθεί. Η Αθήνα θα συνεχίσει την προσπάθεια για την εξεύρεση διεθνών στηριγμάτων και παράλληλα θα χρειασθεί να προετοιμάζεται για την αντιμετώπιση τουρκικών ενεργειών κλιμακούμενης επιθετικότητας.