Στην τσιμπίδα της ΑΑΔΕ έπεσαν εκατοντάδες εταιρείες που ιδρύθηκαν στο εξωτερικό από Έλληνες, φορολογικούς κατοίκους Ελλάδας, αποκλειστικά για να πληρώνουν λιγότερους φόρους.
Σύμφωνα με πληροφορίες οι έλεγχοι των τραπεζικών λογαριασμών και των εμβασμάτων που πραγματοποιούν οι υπηρεσίες της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων εντόπισαν πλήθος εταιρειών, οι οποίες φέρονται να έχουν έδρα τη Βουλγαρία, την Κύπρο την Μάλτα, οι οποίες όμως είναι στην πράξη εικονικές
Η αποκάλυψη έγινε από το ξεσκόνισμα των τραπεζικών λογαριασμών και των εμβασμάτων, από τις εταιρείες του εξωτερικού στις «θυγατρικές» της Ελλάδας και το αντίστροφο όπως και τα ποσά που «πέρασαν» στους τραπεζικούς λογαριασμούς των μετόχων. Με την οριστικοποίηση των ελέγχων θα κοινοποιηθούν στοιυς υπόχρεους τα φύλλα ελέγχου και θα κληθούν για εξηγήσει. Οι παραβάτες κινδυνεύουν με τη φορολόγηση των κερδών, με τους κανονικούς συντελεστές, που απέφυγαν σε πρώτη φάση, καθώς και με την προσθήκη και των ανάλογων προστίμων και προσαυξήσεων.
Αποκαλύφθηκε έτσι, ότι στην συντριπτική πλειονότητά τους, ελληνικές εταιρείες, μετέφεραν την έδρα τους στο εξωτερικό και η εταιρεία στην Ελλάδα έγινε θυγατρική. Με τον τρόπο αυτό, μπορούν να μεταφέρουν μερίσματα από τα κέρδη από το εσωτερικός το εξωτερικό και το αντίστροφο χωρίς να φορολογούνται στην Ελλάδα, όπου οι συντελεστές είναι υψηλότεροι.
Ωστόσο, για να αποδεχτεί η εφορία ότι η μετακόμιση της έδρας είναι κανονική και όχι εικονική, απαιτεί να πληρούνται κάποιες προϋποθέσεις όπως συνεδριάσεις του Δ.Σ. της εταιρείας στο εξωτερικό, να έχει πραγματικά γραφεία και έδρα και όχι να είναι εταιρεία-σφραγίδα.
Σύμφωνα εξάλλου με τις οδηγίες που έχουν δοθεί στους ελεγκτές της ΑΑΔΕ, ο φορολογικός έλεγχος αγνοεί τις συναλλαγές που είναι εμφανές ότι αποτελούν «τεχνητή διευθέτηση», δηλαδή είναι εικονικές, προκειμένου η επιχείρηση να φορολογηθεί με τους συντελεστές του τρίτου Κράτους και όχι με τους συντελεστές που ισχύουν στην Ελλάδα. Στις περιπτώσεις που διαπιστωθεί η εικονικότητα, επιβάλλεται κανονικά ο φόρος και άλλες κυρώσεις και έτσι χάνονται τα πλεονεκτήματα που επιχείρησε να κερδίσει ο επιχειρηματίας «μεταφέροντας» στο εξωτερικό τη δραστηριότητά του.
Ακόμη, η εικονική μεταφορά μπορεί να κοστίσει πολύ ακριβότερα, καθώς, εάν ο έλεγχος διαπιστώσει ότι υπάρχουν διανεμηθέντα κέρδη (μερίσματα), τα συγκεκριμένα ποσά θα φορολογηθούν ως κέρδη από επιχειρηματική δραστηριότητα με συντελεστές από 22% από το πρώτο ευρώ και έως 45% (για πάνω από 40.000 ευρώ).
Ελέγχονται επίσης οι δαπάνες που επικαλείται η επιχείρηση, οι ενδοομιλικές και οι διασυνοριακές συναλλαγές μητρικής-θυγατρικής και το πιθανότερο είναι το αποτέλεσμα του ελέγχου, να αυξήσει πολύ περισσότερο τη φορολογητέα ύλη της συγκεκριμένης επιχείρησης.
τι προβλέπει ο νόμος
i) περιλαμβάνεται στους τύπους που απαριθμούνται στο Παράρτημα Ι Μέρος Α' της Οδηγίας 2011/96/ΕΕ, όπως ισχύει,
ii) είναι φορολογικός κάτοικος κράτους - μέλους της EE, σύμφωνα με τη νομοθεσία του κράτους αυτού και δεν θεωρείται κάτοικος τρίτου κράτους εκτός EE κατ' εφαρμογή όρων σύμβασης αποφυγής διπλής φορολογίας που έχει συναφθεί με αυτό το τρίτο κράτος και
iii) υπόκειται, χωρίς τη δυνατότητα επιλογής ή απαλλαγής, σε έναν από τους φόρους που αναφέρονται στο Παράρτημα I Μέρος Β' της Οδηγίας 2011/96/EE ή σε οποιονδήποτε άλλον φόρο αντικαταστήσει έναν από τους φόρους αυτούς και
β) το νομικό πρόσωπο που λαμβάνει τα μερίσματα (λήπτης):
i) κατέχει ελάχιστο ποσοστό συμμετοχής τουλάχιστον δέκα τοις εκατό (10%) της αξίας ή του πλήθους του μετοχικού ή βασικού κεφαλαίου ή των δικαιωμάτων ψήφου του νομικού προσώπου που διανέμει και
ii) διακρατεί το ως άνω ποσοστό τουλάχιστον είκοσι τέσσερις (24) μήνες.
Παράδειγμα
Στην εγκύκλιο ΠΟΛ 1039/2015, της πρώτη Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων υπάρχει το ακόλουθο παράδειγμα: Ανώνυμη εταιρεία με φορολογικό έτος 1.1.2014 - 31.12.2014, εμφανίζει κέρδη ισολογισμού 10.000.000 ευρώ. Μέσα στο έτος αυτό, εισέπραξε 2.000.000 ευρώ που αφορούν ενδοομιλικά μερίσματα που πληρούν τις προϋποθέσεις του άρθρου 48, 665.000 ευρώ (καθαρό ποσό) που αφορά μερίσματα από θυγατρική με έδρα σε άλλο κράτος-μέλος της Ε.Ε. όπου δεν εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 48 και για τα οποία έχει καταβληθεί φόρος νομικού προσώπου 300.000 ευρώ και έχει παρακρατηθεί φόρος μερισμάτων 35.000 ευρώ, καθώς και 576.000 ευρώ (καθαρό ποσό) από θυγατρική τρίτης χώρας, επί των οποίων έχει καταβληθεί φόρος αλλοδαπού νομικού προσώπου 160.000 ευρώ και έχει παρακρατηθεί φόρος 64.000 ευρώ.
Με βάση όσα αναφέρθηκαν πιο πάνω, το ποσό των 2.000.000 ευρώ θα αντιμετωπισθεί φορολογικά ως απαλλασσόμενο έσοδο και θα εμφανισθεί σε ειδικό λογαριασμό αποθεματικού. Για το ποσό των 665.000 ευρώ θα εφαρμοστεί η μέθοδος της πίστωσης φόρου ως τρόπος φορολόγησης των μερισμάτων, μετά την αναγωγή του σε μικτό ποσό με την προσθήκη του φόρου του αλλοδαπού νομικού προσώπου και του παρακρατηθέντος φόρου (665.000 + 35.000 + 300.000 = 1.000.000). Στη συνέχεια, από τον αναλογούντα φόρο που θα προκύψει θα συμψηφισθεί ο φόρος που καταβλήθηκε ως φόρος αλλοδαπού νομικού προσώπου καθώς και ο παρακρατηθείς φόρος μερισμάτων, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 3 του άρθρου 68 του ν.4172/2013, μέχρι του ποσού του φόρου που αναλογεί στο εισόδημα αυτό στην Ελλάδα, ήτοι 260.000 ευρώ. Τέλος, για το ποσό των 576.000 ευρώ, θα εφαρμοσθεί επίσης η μέθοδος της πίστωσης του φόρου, μετά την αναγωγή του σε μικτό ποσό με την προσθήκη μόνο του παρακρατηθέντος φόρου μερισμάτων (640.000) και θα συμψηφισθεί ο παρακρατηθείς αυτός φόρος.
Πώς πρέπει να λειτουργούν
Επίσης το άρθρο 21 του Ν. 4174/2013 περιγράφει με σαφήνεια το πλαίσιο των σχέσεων μητρικής και θυγατρικής. Ειδικότερα αναφέρει:
«Για τις μεταξύ τους συναλλαγές που εμπίπτουν στο άρθρο 50 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος, καθώς και τη μεταξύ τους μεταφορά λειτουργιών του άρθρου 51 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος, τα συνδεδεμένα πρόσωπα κατά την έννοια της περίπτωσης ζ' του άρθρου 2 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος, υποχρεούνται να τηρούν Φάκελο Τεκμηρίωσης. Φάκελο Τεκμηρίωσης υποχρεούνται να τηρούν και οι μόνιμες εγκαταστάσεις αλλοδαπών επιχειρήσεων στην Ελλάδα, για τις παραπάνω συναλλαγές τους με το κεντρικό ή με τα συνδεδεμένα πρόσωπα του κεντρικού τους στην αλλοδαπή, καθώς και τα ημεδαπά νομικά πρόσωπα και νομικές οντότητες για τις παραπάνω συναλλαγές τους με μόνιμες εγκαταστάσεις που διατηρούν στην αλλοδαπή.
Οι υπόχρεοι της παραγράφου 1 απαλλάσσονται από την υποχρέωση τήρησης Φακέλου Τεκμηρίωσης, εφόσον:
α) οι παραπάνω συναλλαγές ή μεταφορά λειτουργιών ανέρχονται μέχρι εκατό χιλιάδες (100.000) ευρώ ανά φορολογικό έτος και αθροιστικώς, όταν ο κύκλος εργασιών του υπόχρεου δεν υπερβαίνει τα πέντε (5) εκατομμύρια ευρώ ανά φορολογικό έτος, ή
β) οι παραπάνω συναλλαγές ή μεταφορά λειτουργιών ανέρχονται μέχρι διακόσιες χιλιάδες (200.000) ευρώ ανά φορολογικό έτος και αθροιστικώς, όταν ο κύκλος εργασιών του υπόχρεου υπερβαίνει τα πέντε (5) εκατομμύρια ευρώ ανά φορολογικό έτος».
Ακόμη το άρθρο 50 του Ν. 4172/2013 αναφέρει ότι:
«Νομικά πρόσωπα ή νομικές οντότητες όταν πραγματοποιούν συναλλαγές, μία ή περισσότερες, διεθνείς ή και εγχώριες, με συνδεδεμένα πρόσωπα κατά την έννοια του άρθρου 2 του Κ.Φ.Ε. με οικονομικούς ή εμπορικούς όρους διαφορετικούς από εκείνους που θα ίσχυαν μεταξύ μη συνδεδεμένων προσώπων (ανεξάρτητων επιχειρήσεων) ή μεταξύ συνδεδεμένων προσώπων και τρίτων, οποιαδήποτε κέρδη τα οποία χωρίς τους όρους αυτούς θα είχαν πραγματοποιηθεί από το νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα, αλλά τελικά δεν πραγματοποιήθηκαν λόγω των διαφορετικών όρων (αρχή των ίσων αποστάσεων) περιλαμβάνονται στα κέρδη του νομικού προσώπου ή της νομικής οντότητας μόνον στο βαθμό που δεν μειώνουν το ποσό του καταβλητέου φόρου».