Εν μέσω της οικονομικής κρίσης που έχει προκαλέσει η πανδημία του κορονοϊού, η Βουλή της Χιλής ενέκρινε χθες Τετάρτη σχέδιο νόμου που εάν προχωρήσει θα επιτρέψει στους ασφαλισμένους να εκταμιεύουν χρήματα από τα ποσά που εισφέρουν στα ασφαλιστικά τους ταμεία, τα οποία είναι κυρίως ιδιωτικά, στο πλαίσιο του κεφαλαιοποιητικού συνταξιοδοτικού συστήματος της χώρας που πλέον απορρίπτει το μεγαλύτερο μέρος της κοινωνίας.
Το κείμενο εγκρίθηκε με μεγάλη πλειοψηφία — 95 ψήφων υπέρ έναντι 25 κατά — από τη Βουλή, όμως μένει ακόμη να εξεταστεί από τη Γερουσία.
Το καθεστώς του συνταξιοδοτικού συστήματος στη Χιλή, το οποίο ανάγεται στην περίοδο της δικτατορίας του Αουγκούστο Πινοτσέτ (1973-1990), βασίζεται σε σύστημα κεφαλαιοποίησης απόλυτα εξατομικευμένο. Ο ασφαλισμένος ή η ασφαλισμένη καταβάλλει το 10% του μισθού του/της σε ατομικό λογαριασμό, τον οποίο εκμεταλλεύονται οι Διαχειριστές των Συνταξιοδοτικών Ταμείων, ιδιωτικοί χρηματοοικονομικοί-επενδυτικοί οργανισμοί που εντέλλονται να εξασφαλίζουν την απόδοση των κεφαλαίων.
Η μεταρρύθμιση του συστήματος των συντάξεων βρίσκεται στην καρδιά των διεκδικήσεων του κινήματος κοινωνικής αμφισβήτησης που εκδηλώθηκε τον Οκτώβριο στη Χιλή, αφού έχει βυθίσει μεγάλο μέρος των πολιτών στη φτώχεια: πρακτικά τους καταδικάζει να παίρνουν συντάξεις χαμηλότερες από τον κατώτερο μισθό (310.000 πέσος, 375 ευρώ), ενώ στη θεωρία υποσχόταν ότι θα λάμβαναν το 70% του τελευταίου μισθού τους. Η προηγούμενη προσπάθεια να προωθηθούν μεταρρυθμίσεις στο ασφαλιστικό σύστημα είχαν γίνει από την προηγούμενη, σοσιαλιστική κυβέρνηση. Αποκρούστηκε όμως από τη δεξιά τότε αντιπολίτευση και τις ενώσεις των εργοδοτών.
Το σχέδιο νόμου προβλέπει ότι οι ασφαλισμένοι θα μπορούν να προχωρούν σε ανάληψη έως και του 10% του κεφαλαίου που καταβάλλουν για τη σύνταξή τους, το οποίο αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίγο του λεγόμενου «μοντέλου της Χιλής». Καθώς το συνταξιοδοτικό καθεστώς στη χώρα της Λατινικής Αμερικής είναι εξαιρετικά αντιδημοφιλές, το 83% των πολιτών της Χιλής τάσσεται υπέρ του νομοσχεδίου, κατέδειξε πρόσφατη δημοσκόπηση.
Το νομοσχέδιο προβλέπει την ανάληψη ποσού έως και 5.300 δολαρίων και βουλευτές της αντιπολίτευσης που ανέλαβαν την πρωτοβουλία για το μέτρο το χαρακτηρίζουν απολύτως απαραίτητο προκειμένου να βοηθηθεί η μεσαία τάξη, που δεν έχει λάβει καμία ενίσχυση, παρά την κρίση.
Από την πλευρά της, η κυβέρνηση του Σεμπαστιάν Πινιέρα (δεξιά) απορρίπτει το νομοσχέδιο, διότι, κατ’ αυτήν, θα αποδυναμώσει περαιτέρω το ήδη εξασθενημένο συνταξιοδοτικό σύστημα.
«Λυπούμαστε για το αποτέλεσμα αυτής της ψηφοφορίας» καθώς αυτό που προβλέπει είναι απλά μια «παράκαμψη, που δεν λαμβάνει υπόψη τις συντάξεις του αύριο», τόνισε ο υπουργός Οικονομικών Ιγνάσιο Μπριόνες.
Μολαταύτα, πολλοί κοινοβουλευτικοί της συμμαχίας της συμπολίτευσης τάχθηκαν υπέρ της πρωτοβουλίας, καθώς κρίνουν ότι η μεσαία τάξη — σημαντικό μέρος του συντηρητικού εκλογικού ακροατηρίου — ξεχάστηκε από την κυβέρνηση.
«Ποιος, σε μια ακραία κατάσταση, δεν θα κατέφευγε στις οικονομίες μιας ολόκληρης ζωής για να ξεπεράσει την άσχημη οικονομική φάση; Σε μια τέτοια κατάσταση, θα κάναμε τα πάντα», επιχειρηματολόγησε η Έρικα Ολιβέρα, που ανήκει στη συμπολίτευση.
Από τη δική του πλευρά, ο Κλαούντιο Αλβαράδο, υπουργός αρμόδιος για τις Σχέσεις με το Κοινοβούλιο, έκρινε πως αυτό το νομοσχέδιο το μόνο που θα επιτύχει αν προχωρήσει είναι πως «θα μειώσει τις μελλοντικές συντάξεις των Χιλιανών».