Στο χάος έχει βυθισθεί η αγορά της παροχής ηλεκτρικού ρεύματος, με τελικά θύματα τους καταναλωτές, καθώς η εκτίναξη των τιμών χονδρικής σε επίπεδα ρεκόρ συμπίπτει με τη διαμόρφωση ενός αδιαφανούς τοπίου ανταγωνισμού μεταξύ των παρόχων, χωρίς η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας να έχει καταφέρει να βάλει τάξη. Από την πλευρά της ΔΕΗ γίνεται λόγος για παραπλανητικές τακτικές μάρκετινγκ από παρόχους, ενώ οι καταναλωτές απειλούνται από δυσάρεστες εκπλήξεις με την ενεργοποίηση της ρήτρας Οριακής Τιμής Συστήματος.
Η τιμή χονδρικής, που διαμορφώνεται στο Χρηματιστήριο Ενέργειας, ξεπέρασε ακόμη και τα 128 ευρώ/MWh και παραμένει «κολλημένη» πάνω από τα 100 ευρώ, καθώς ο καύσωνας έχει αυξήσει σημαντικά την κατανάλωση ενέργειας, πριν ακόμη αρχίσει ουσιαστικά η τουριστική περίοδος, που πάντα αυξάνει σημαντικά την εθνική κατανάλωση. Οι καιρικές συνθήκες (άπνοια) έχουν μειώσει τη συμμετοχή των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο ενεργειακό μείγμα, ενώ γίνεται μεγάλη χρήση των λιγνιτικών μονάδων, που επιβαρύνονται από υψηλές χρεώσεις ρύπων, και είναι αυξημένο το κόστος παραγωγής των μονάδων φυσικού αερίου, λόγω της αύξησης των διεθνών τιμών.
Εκτίναξη μέσης τιμής
Ήδη από τον Απρίλιο και τον Μάιο η μέση μηνιαία Οριακή Τιμή Συστήματος, που είχε υποχωρήσει ασυνήθιστα πέρυσι, λόγω της πανδημίας, έχει εκτιναχθεί σε πολύ υψηλότερα επίπεδα. Είναι χαρακτηριστικό ότι η μέση μηνιαία ΟΤΣ από 28 ευρώ/MWh τον Απρίλιο του 2020 υπερδιπλασιάσθηκε και ανήλθε στα 64 ευρώ αυτόν τον Απρίλιο, ενώ τον Μάιο από τα 34 ευρώ ανέβηκε στα 63. Σε αυτή την αύξηση συντελεί και το ράλι των δικαιωμάτων ρύπων, η τιμή των οποίων έχει ξεπεράσει τα 50 ευρώ/MWh.
Οι καταναλωτές πρέπει να προετοιμάζονται για αρκετά δυσάρεστες εκπλήξεις τουλάχιστον για την καλοκαιρινή περίοδο στους λογαριασμούς του ρεύματος, όπου το πρόβλημα δεν είναι μόνο πως αυξάνονται οι χονδρικές τιμές και οι επιβαρύνσεις περνούν στους καταναλωτές, αλλά και το γεγονός ότι οι πάροχοι περιλαμβάνουν στις συμβάσεις παροχής ρήτρες Οριακής Τιμής Συστήματος, που δεν είναι εύκολο να γίνουν κατανοητές από τους καταναλωτές, ούτε και προσφέρονται για εύκολες συγκρίσεις ανάμεσα στα 128 διαφορετικά προϊόντα παροχής ρεύματος που υπάρχουν σήμερα στην ελληνική αγορά.
Φουσκωμένες χρεώσεις
Σε αυτό το αδιαφανές περιβάλλον, ο οξύς ανταγωνισμός των παρόχων εκφράζονται φόβοι ότι μπορεί να οδηγήσει ακόμη και σε φαινόμενα παραπλάνησης των καταναλωτών, με τη διαφημιστική προώθηση μεγάλων εκπτώσεων (σχεδόν 50% για έγκαιρη πληρωμή των λογαριασμών), οι οποίες συνοδεύονται από «αφανείς» επιβαρύνσεις μέσω της ρήτρας ΟΤΣ. Όπως έλεγε χθες ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΗ, Γιώργος Στάσσης, οι πάροχοι δεν πρέπει να παραπλανούν, διαφημίζοντας μεγάλες εκπτώσεις και κρύβοντας τις σημαντικές επιβαρύνσεις από τις ρήτρες.
Η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας, που δέχθηκε τους τελευταίους μήνες «βροχή» παραπόνων από καταναλωτές, οι οποίοι διαπίστωναν με έκπληξη τις «φουσκωμένες» χρεώσεις από τις ρήτρες ΟΤΣ, κάνει μια προσπάθεια να αποκαταστήσει την ορθή λειτουργία της αγοράς, αλλά με τόσο βραδείς ρυθμούς που τα αποτελέσματα θα κάνουν μήνες να γίνουν αισθητά.
Από τα τέλη του 2020, παράλληλα με την έναρξη της εφαρμογής του Target Model, όπου η χονδρική τιμή του ρεύματος διαμορφώνεται μέσω χρηματιστηρίου και, με τη σειρά της, επηρεάζει τις τιμές λιανικής, η ΡΑΕ έθεσε σε λειτουργία ένα διαδικτυακό εργαλείο σύγκρισης των τιμών ρεύματος (δείτε εδώ: https://www.energycost.gr/). Όμως, γρήγορα διαπιστώθηκε ότι, αφενός, οι εταιρείες δεν ενημερώνουν πλήρως τα στοιχεία των προϊόντων τους για να γίνονται οι συγκρίσεις, ενώ οι διαφορετικοί τρόποι υπολογισμού της ρήτρας ΟΤΣ καθιστούν πολύ δυσχερή τη σύγκριση των διαφορετικών προϊόντων.
Καθυστερήσεις
Η ΡΑΕ παρενέβη και έλυσε ένα από τα προβλήματα, που ήταν το γεγονός ότι μόνο η ΔΕΗ χρησιμοποιούσε σε προϊόντα της τη ρήτρα ρύπων Co2, με αποτέλεσμα να γίνεται αδύνατη η σύγκριση με τιμολόγια άλλων παρόχων, που εφαρμόζουν τη ρήτρα ΟΤΣ. Η ΔΕΗ ανακοίνωσε ότι θα καταργήσει αυτή τη ρήτρα και θα εφαρμόσει μια ρήτρα που θα συνδέεται με τις τιμές χονδρικής, παρέχοντας και κάποιες εκπτώσεις για να περιορίσει την επιβάρυνση των καταναλωτών.
Από τους άλλους παρόχους, η ΡΑΕ ζήτησε πλήρη στοιχεία για τις ρήτρες ΟΤΣ που εφαρμόζουν, με στόχο να καταλήξει σε μια απόφαση για τον τρόπο εναρμόνισης των μεθόδων τιμολόγησης. Όμως, οι πάροχοι «σέρνουν τα πόδια τους», επικαλούμενοι πρακτικές δυσκολίες, και η ΡΑΕ δεν επέμεινε να δοθούν τα στοιχεία ως το τέλος του Ιουνίου, με αποτέλεσμα να αναμένεται τώρα ότι η διαδικασία θα ολοκληρωθεί το φθινόπωρο και μια άκρως απαραίτητη παρέμβαση για την προστασία των καταναλωτών θα γίνει με μεγάλη καθυστέρηση.
Αυτοί οι χαμένοι μήνες έχουν μεγάλη σημασία, καθώς οι πάροχοι βρίσκονται σε μια μεγάλη εκστρατεία μάρκετινγκ, προσφέροντας εκπτώσεις προκειμένου να δελεάσουν καταναλωτές για να περάσουν από συμβόλαια σταθερών χρεώσεων σε συμβόλαια με ρήτρα Οριακής Τιμής Συστήματος, ώστε το κόστος από τις αυξημένες χονδρικές τιμές να επιβαρύνει τους καταναλωτές και όχι τις ίδιες τις εταιρείες. Αν αυτή η μετάβαση γίνει με τις σημερινές συνθήκες αδιαφάνειας στην αγορά, πολλοί καταναλωτές κινδυνεύουν να μην καταλάβουν τι συμβόλαια υπογράφουν και όταν η ΡΑΕ ολοκληρώσει την παρέμβασή της ίσως για τους περισσότερους να είναι πολύ αργά.
