Χαλάρωση του πλαισίου των κατασχέσεων από την εφορία ζητούν από το υπουργείο Οικονομικών οι τράπεζες προκειμένου να επιστρέψουν οι χαμένες καταθέσεις, αλλά και να περιοριστεί του «μαύρου χρήματος».
Παρά τη βελτίωση του οικονομικού κλίματος, τη μείωση της ανεργίας και την αύξηση της απασχόλησης οι καταθέσεις δεν λένε να επιστρέψουν αποφασιστικά, με αποτέλεσμα σήμερα να κυκλοφορεί εκτός τραπεζικού συστήματος χρήμα ύψους 28 δισ. ευρώ.
Πρόκειται για ένα τεράστιο ποσό που ανέρχεται στο 15% του ΑΕΠ και συνιστά πρόβλημα για τη νομισματική και τη φορολογική πολιτική. Υπό κανονικές συνθήκες το χρήμα που κυκλοφορεί υπό τη μορφή μετρητών έξω από το τραπεζικό σύστημα ανέρχεται σε περίπου 6 δισ. ευρώ, κατ’ αναλογία του ύψους των καταθέσεων σήμερα. Το 2009 που οι καταθέσεις ήταν στο ποσό των 235 δις. ευρώ, το ποσό που κυκλοφορούσε εκτός τραπεζών ήταν 9,3 δισ. ευρώ.
Σήμερα, με λιγότερες καταθέσεις (περίπου 134 δισ. ευρώ) εκτός τραπεζών, βρίσκονται 20 δισ. ευρώ περισσότερα σε σχέση με το 2009 και περίπου 22 δισ. ευρώ, αναλογικά με το ύψος των καταθέσεων.
Αξίζει να σημειωθεί επίσης ότι, από το 2015 έχει αυξηθεί αισθητά η χρήση του «πλαστικού χρήματος», ενώ έχει καταστεί υποχρεωτική η πληρωμή υπαλλήλων μέσω τραπεζικών λογαριασμών, που σημαίνει ότι θα έπρεπε να έχει μειωθεί αισθητά το ρευστό.
Καθώς έχουν εκλείψει οι λόγοι του Grexit και της εξόδου από το ευρώ, λογικά, όσοι στη διάρκεια της κρίσης, απέσυραν τις καταθέσεις τους από τις τράπεζες και είχαν τα χρήματα στα στρώματα θα έπρεπε να τα επιστρέψουν. Εντούτοις, δεν συμβαίνει αυτό στην πράξη και οι λόγοι είναι συγκεκριμένοι.
Πρόκειται για τις κατασχέσεις της εφορίας για χρέη προς το δημόσιο. Σήμερα οι οφειλέτες προς το Δημόσιο ανέρχονται σε περίπου 4,2 εκατομμύρια ΑΦΜ (ιδιώτες και επιχειρήσεις). Με το σύστημα των κατασχέσεων που εφαρμόζει η ΑΑΔΕ, όποιος οφείλει , μπορεί ανά πάσα στιγμής όχι μόνο να του κατάσχει τα ποσά που οφείλει αλλά ακόμη και αν είναι σε ρύθμιση και την αποπληρώνει, να του δεσμεύσει ολόκληρο το ποσό του λογαριασμού, μέχρι να αποπληρωθεί η οφειλή.
Το μέτρο αυτό, αποτρέπει τον καταθέτη που είναι ταυτόχρονα και οφειλέτης να καταθέσει στην τράπεζα τα ρευστά διαθέσιμα που έχει, γιατί θα του τα κατάσχει η εφορία και προτιμά να τα έχει ως μετρητά.
Το φαινόμενο αυτό παρατηρείται κυρίως σε μικροεπαγγελματίες, οι οποίοι, ταυτόχρονα αποθαρρύνουν τους πελάτες τους να πληρώσουν με κάρτες και έχουν σε αχρηστία τα POS.
Τα κίνητρα που παρέχουν στους πελάτες τους είναι η έκπτωση, αν αγοράσουν χωρίς κάρτα και ενδεχομένως και χωρίς απόδειξη. Κατόπιν και οι ίδιοι χρησιμοποιούν το μετρητό, για τις αγορές τους, με τους ίδιους «όρους».
Το αποτέλεσμα είναι, η κυκλοφορία εκτός τραπεζικού συστήματος μαύρου χρήματος, το οποίο ανακυκλώνει και εκτρέφει την παραοικονομία και τη φοροδιαφυγή.
Στο πλαίσιο αυτό, οι τραπεζίτες έχουν ζητήσει από την κυβέρνηση να λάβει μέτρα και να χαλαρώσει το ασφυκτικό πλαίσιο των κατασχέσεων, με την καθιέρωση του ακατάσχετου λογαριασμού των επαγγελματιών.
Επίσης, από τον Απρίλιο του 2018 η ΑΑΔΕ έχει εξαγγείλει την απελευθέρωση των τραπεζικών λογαριασμών που είναι σε ρύθμιση, ανάλογα με το ποσό που αποπληρώνουν, αλλά ακόμη δεν έχει εφαρμοστεί.
Οι τραπεζίτες, το βλέπουν από την πλευρά τους υπό την έννοια ότι προσδοκούν σε αύξηση των καταθέσεων, αλλά σε κάθε περίπτωση η χαλάρωση των κατασχέσεων, θα έχει ευρύτερες θετικές συνέπειες.