Βαθιά «ανάσα» παίρνουν οι τράπεζες της ευρωζώνης, με πρώτες τις ελληνικές, από την απόφαση του Εποπτικού Μηχανισμού της ΕΚΤ (SSM) να προσαρμόσει τους κανόνες εποπτείας στις απαιτήσεις της ακραίας αναταραχής που προκαλεί στις ευρωπαϊκές οικονομίες η πανδημία του κορονοϊού. Με τους χαλαρούς κανόνες εποπτείας, οι τράπεζες αποφεύγουν το «κοκκίνισμα» των ισολογισμών τους και τον κίνδυνο να απαιτηθεί ανακεφαλαιοποίηση λόγω έκτακτων ζημιών.
Ο SSM ανακοίνωσε πώς θα εφαρμόσει τις αποφάσεις που έλαβε στις 12 Μαρτίου η Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή (EBA), με βάση τις οποίες παρέχεται ευελιξία στις εποπτικές αρχές για να μειώσουν τις απαιτήσεις κεφαλαιακής επάρκειας και να χαλαρώσουν τους λογιστικούς κανόνες καταγραφής των μη εξυπηρετούμενων δανείων, ώστε να αντιμετωπισθούν αποτελεσματικότερα οι πιέσεις που προκαλεί η πανδημία.
Ειδικότερα, οι εποπτικές αρχές θα δείξουν ευελιξία στην εφαρμογή των κανόνων για την καταγραφή οφειλετών στην κατηγορία "unlikely to pay" («απίθανο να πληρώσουν»), δηλαδή στην κατηγορία των δανείων με καθυστέρηση που δεν υπερβαίνει τους τρεις μήνες. Αυτή η ευελιξία θα παρέχεται όταν οι κυβερνήσεις προσφέρουν στις τράπεζες εγγυήσεις, στο πλαίσιο προγραμμάτων που εφαρμόζονται για την αντιμετώπιση της πανδημίας.
Οι εποπτικές αρχές θα κινηθούν με πλήρη ευελιξία κατά τη συζήτηση με τις τράπεζες της εφαρμογής στρατηγικών μείωσης των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων, λαμβάνοντας υπόψη τον εξαιρετικό χαρακτήρα των τρεχουσών συνθηκών της αγοράς. Αυτό σημαίνει για τις ελληνικές τράπεζες ότι δεν έχουν πλέον την υποχρέωση, τουλάχιστον φέτος, να εκπληρώσουν τους στόχους που έχουν συμφωνήσει με τον SSM για τη μείωση των «κόκκινων» δανείων.
Στην παρούσα συγκυρία, τονίζει ο SSM, θα πρέπει να αντιμετωπισθεί η υπερβολική μεταβλητότητα των προβλέψεων για ζημιές από δάνεια. Πρέπει να αποφευχθεί, όπως τονίζεται στην ανακοίνωση, η υπερβολική και συγκυριακή επίδραση της πτώσης της οικονομικής δραστηριότητας στα κεφάλαια των τραπεζών και, γενικότερα, στις οικονομικές τους καταστάσεις. Έτσι, οι τράπεζες θα «απενεργοποιήσουν» προσωρινά το λογιστικό πρότυπο 9 (IFRS 9), βάσει του οποίου είναι υποχρεωμένες να υπολογίζουν έγκαιρα πιθανές μελλοντικές πιστωτικές ζημιές και να σχηματίζουν τις ανάλογες προβλέψεις.
Όσον αφορά τη μείωση των απαιτήσεων κεφαλαίου, ο SSM εξηγεί ότι, για τις τράπεζες της ευρωζώνης, η κεφαλαιακή απαίτηση συνολικά μειώνεται κατά 120 δισ. ευρώ. Αυτή η ελάφρυνση είναι διαθέσιμη για τις τράπεζες για να απορροφήσουν ζημιές χωρίς να προκαλέσουν εποπτικές ενέργειες, ή για να χρηματοδοτήσουν δυνητικά δάνεια ύψους έως και 1,8 τρισ. ευρώ σε νοικοκυριά και εταιρικούς πελάτες που χρειάζονται επιπλέον ρευστότητα.
Έτσι, με αυτή τη μείωση της κεφαλαιακής απαίτησης, ουσιαστικά απομακρύνεται ο κίνδυνος να επιβληθεί σε τράπεζες από τους επόπτες η άντληση πρόσθετων κεφαλαίων σε πολύ κακές συνθήκες στις αγορές, ενώ, αρκετές τράπεζες, που δεν θα χρειασθεί να χρησιμοποιήσουν την ελάφρυνση για κάλυψη ζημιών, θα μπορέσουν να την αξιοποιήσουν για να χορηγήσουν νέα δάνεια.
Αυτό είναι πολύ σημαντικό, ιδιαίτερα για τις ελληνικές τράπεζες, καθώς εξασθενούν τα σενάρια νέας ανακεφαλαιοποίησης, λόγω πιθανών ζημιών που θα προκαλέσει η επιδείνωση των οικονομικών συνθηκών εξαιτίας της πανδημίας. Η μείωση των κεφαλαιακών απαιτήσεων εκτιμάται ότι δημιουργεί ένα «μαξιλάρι» κεφαλαίων άνω των 2 δισ. ευρώ για τις ελληνικές τράπεζες, προκειμένου να αντιμετωπίσουν πρόσθετες ζημιές.