Η ώρα του λογαριασμού έφθασε για τα περσινά μέτρα εξυγίανσης της ΔΕΗ και το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας επιβάλλει «χαράτσια» σχεδόν σε όλους, από τους παραγωγούς Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και τους προμηθευτές ενέργειας, ως τους οδηγούς αυτοκινήτων που θα πληρώνουν ακριβότερα το ντίζελ κίνησης.
Τα εξυγιαντικά μέτρα του Κωστή Χατζηδάκη για τη ΔΕΗ βασίζονταν, κατά κύριο λόγο, σε μια... πατροπαράδοτη αύξηση των τιμολογίων κατά 20%, η οποία όμως καλύφθηκε τεχνηέντως για να μην φθάσει στους καταναλωτές ρεύματος και ξεσηκωθούν αντιδράσεις. Το ειδικό τέλος για τις ΑΠΕ, γνωστό και ως ΕΤΜΕΑΡ, είχε μειωθεί τότε, προκειμένου να εξισορροπηθεί η αύξηση των τιμολογίων, αλλά αυτό το μέτρο άνοιξε «τρύπα» στο λογαριασμό από τον οποίο πληρώνονται οι παραγωγοί ΑΠΕ, τον ΕΛΑΠΕ, την οποία διεύρυνε τους τελευταίες μήνες και η πτώση της τιμής χονδρικής λόγω της πανδημίας, με αποτέλεσμα να εκτιμάται ότι στο τέλος του έτους θα έχει αυξηθεί το έλλειμμα κοντά στα 300 εκατ. ευρώ και θα συνεχίσει να αυξάνεται χωρίς τη λήψη μέτρων.
Το τελευταίο διάστημα, το έλλειμμα του ΕΛΑΠΕ είχε εξελιχθεί σε σοβαρό πολιτικό πρόβλημα, καθώς οι μεγάλοι όμιλοι από την Ελλάδα και το εξωτερικό, που έχουν τέτοιες επενδύσεις, αλλά και μικρότεροι παραγωγοί, αντέδρασαν με σφοδρότητα στο σχέδιο Χατζηδάκη για την επιβολή «χαρατσιού» στους παραγωγούς και το θέμα έφθασε ως το Μέγαρο Μαξίμου, με αποτέλεσμα ο υπουργός Ενέργειας να υποχρεωθεί να μοιράσει τις επιβαρύνσεις ευρύτερα, φθάνοντας ως τους οδηγούς αυτοκινήτων.
Δεν απέφυγε, πάντως, την επιβολή «χαρατσιού» στους παραγωγούς ΑΠΕ, για το οποίο διατυπώθηκαν ακόμη και προειδοποιήσεις ξένων ομίλων για «πάγωμα» επενδύσεων στην Ελλάδα. Σύμφωνα με πληροφορίες, τουλάχιστον από την πλευρά μεγάλων παραγωγών εκφράζεται συγκρατημένη ικανοποίηση για το γεγονός ότι το έλλειμμα των 300 εκατ. ευρώ δεν καλύφθηκε μόνο με «χαράτσι» στους παραγωγούς αλλά και από άλλες πηγές.
Το σοβαρότερο, για τους καταναλωτές, θέμα είναι ότι επιβαρύνονται με 110 εκατ. ευρώ το χρόνο και οι προμηθευτές ρεύματος, οι οποίοι θα μπορούσαν να μεταφέρουν την επιβάρυνση στα τιμολόγια του ρεύματος. Η κυβέρνηση θα επιχειρήσει, σύμφωνα με πληροφορίες, να συγκρατήσει τέτοιες ανατιμήσεις, επιβάλλοντας στη ΔΕΗ να απορροφήσει την επιβάρυνση, ώστε να πιεσθούν και οι πάροχοι του ιδιωτικού τομέα να κάνουν το ίδιο.
Τα «μέτρα χρηματοοικονομικού χαρακτήρα», όπως ονομάζει εύσχημα τα διάφορα «χαράτσια» ο Κωστής Χατζηδάκης στην ανακοίνωση που εξέδωσε σήμερα, περιλαμβάνουν τις ακόλουθες επιβαρύνσεις:
- Στους παραγωγούς ΑΕΠ: Εφάπαξ έκτακτη εισφορά μόνο για το 2020 -για την αντιμετώπιση των παρενεργειών της πανδημίας του κορωνοϊού- για έργα ΑΠΕ που βρίσκονται σε καθεστώς Feed-in Tariff και έχουν τεθεί σε λειτουργία πριν από τις 31 Δεκεμβρίου 2015. Η εισφορά θα ισούται με το 6% του κύκλου εργασιών τους για το έτος 2020. Η εκτιμώμενη ενίσχυση των εσόδων του ΕΛΑΠΕ από το μέτρο αυτό είναι της τάξης των 110 εκατ. ευρώ.
- Στους προμηθευτές ρεύματος: Θέσπιση εφάπαξ έκτακτου τέλους χρέωσης προμηθευτών ίσο με 2 ευρώ/Mεγαβατώρα για το έτος 2021, ως συμμετοχή και των προμηθευτών ηλεκτρικής ενέργειας στην εξισορρόπηση του ΕΛΑΠΕ. Από το μέτρο αυτό υπολογίζεται ότι ο ΕΛΑΠΕ θα ενισχυθεί κατά 110 εκατ. ευρώ το επόμενο έτος. Επισημαίνεται ότι η επιβάρυνση και των παραγωγών ΑΠΕ και των προμηθευτών είναι εφάπαξ, ισόποση και έχει επίπτωση μόνο για ένα έτος.
- Στους οδηγούς αυτοκινήτων: Επιβολή πράσινου τέλους στην κατανάλωση πετρελαίου κίνησης (diesel) ίσου με 0,03 ευρώ/λίτρο για την ενίσχυση πράσινων δράσεων που συμβάλλουν στη μείωση των εκπομπών ρύπων (στήριξη ανάπτυξης έργων ΑΠΕ, ανάπτυξη ηλεκτροκίνησης, ενεργειακή εξοικονόμηση κλπ.). Το μέτρο αυτό που είναι μια μορφή “Ειδικού φόρου άνθρακα» (Special Carbon Tax) ήδη εφαρμόζεται και σε άλλες χώρες της ΕΕ και υπολογίζεται ότι θα ενισχύει μόνιμα τις πράσινες δράσεις κατά 100 εκατ. ευρώ σε ετήσια βάση. Με Υπουργική Απόφαση το ποσό θα κατανέμεται ετησίως ανάλογα με τις ανάγκες.
- Στις επιχειρήσεις: Ο ΕΛΑΠΕ ενισχύεται κατά ποσό της τάξης των 180 εκατ. ευρώ από την εκκαθάριση των χρεώσεων ΕΤΜΕΑΡ -με αναδρομική ισχύ από την 1η Ιανουαρίου 2019- για συγκεκριμένες κατηγορίες καταναλωτών, μέσης και υψηλής τάσης, στη βάση σχετικών κατευθυντήριων γραμμών της ΕΕ. Το μέτρο προβλεπόταν από προηγούμενη υπουργική απόφαση (του Σεπτεμβρίου του 2019) της οποίας η εφαρμογή αποδίδει τα συγκεκριμένα αποτελέσματα. Επισημαίνεται ότι από την αναπροσαρμογή αυτή με τροποποίηση της Υπουργικής Απόφασης θα εξαιρεθούν τα ξενοδοχεία, καθώς ο εν λόγω κλάδος έχει πληγεί ιδιαίτερα από την πανδημία του κορωνοϊού.