Ενώ η Τουρκία κλιμακώνει τις επιθετικές ενέργειες, αυξάνοντας την ένταση στην περιοχή της ανατολικής Μεσογείου, η Ευρώπη "περί άλλων τυρβάζει": Μιά μακρά λίστα θεμάτων περιλάμβανε η ατζέντα της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ - από τα ζητήματα της κλιματικής αλλαγής και της πανδημίας, μέχρι την κατάσταση στην... Αφρική. Ομως για την τουρκική επιθετικότητα και τις απειλές σε βάρος δύο χωρών-μελών, οι Ευρωπαίοι ηγέτες και το Διευθυντήριο των Βρυξελλών δεν θέλησαν να αφιερώσουν ούτε λίγα λεπτά. Το θέμα δεν υπήρχε καν στην ημερήσια διάταξη.
Το μόνο που κατόρθωσαν να αποσπάσουν ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και ο πρόεδρος της Κύπρου Ν. Αναστασιάδης, είναι μιά «επαναβεβαίωση των συμπερασμάτων» της πρόσφατης έκτακτης Συνόδου, όπου αποδοκιμάζονταν η στάση της Τουρκίας.
"Φωνή βοώντος εν τη ερήμω" οι εκκλήσεις της ελληνικής και της κυπριακής πλευράς για ενεργότερη ευρωπαϊκή παρέμβαση που θα μπορούσε να λειτουργήσει αποτρεπτικά προς την Τουρκία, αναγκάζοντας τον Ερντογάν να "βάλει νερό στο κρασί" του.
Στο κείμενο συμπερασμάτων περιελήφθησαν τελικά δύο φράσεις για το θέμα, κατ' απαίτηση των ηγετών της Ελλάδας και της Κύπρου. Αναφέρεται ειδικότερα ότι
«To Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επαναβεβαιώνει τα συμπεράσματα της 2ας Οκτωβρίου 2020 και εκφράζει έντονη αποδοκιμασία για τις νέες μονομερείς και προκλητικές ενέργειες της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο, συμπεριλαμβανομένων των πρόσφατων ερευνητικών δραστηριοτήτων. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί την Τουρκία να σεβαστεί τα ψηφίσματα 550 και 789 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και τονίζει τη σημασία του καθεστώτος των Βαρωσίων, και επαναλαμβάνει την πλήρη αλληλεγγύη του προς την Ελλάδα και την Κύπρο.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί την Τουρκία να αντιστρέψει αυτές τις ενέργειες και να εργαστεί για τη μείωση των εντάσεων κατά τρόπο συνεπή και συστηματικό. Θα εξακολουθήσει να παρακολουθεί στενά το ζήτημα, προκειμένου να υπάρξει συνέχεια στα συμπεράσματα του της 2ας Οκτωβρίου 2020».
Από την πλευρά του ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ επέκρινε σήμερα την επανάληψη των τουρκικών ερευνών για φυσικό αέριο στην ανατολική Μεσόγειο καταγγέλλοντας «προκλήσεις».
«Εκφράζουμε τη λύπη μας για τις μονομερείς ενέργειες και προκλήσεις της Τουρκίας», δήλωσε ο Μισέλ υπενθυμίζοντας πως η ΕΕ προέβλεπε να αξιολογήσει την κατάσταση τον Δεκέμβριο ενόψει ενδεχόμενων κυρώσεων.
Μητσοτάκης: Οριστικές αποφάσεις τον Δεκέμβριο
Σε συνέντευξη τύπου και αναφερόμενος στο κλίμα που συνάντησε στη Σύνοδο Κορυφής για τις τουρκικές προκλήσεις, σε σύγκριση με την προηγούμενη Σύνοδο, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης είπε ότι «η Ευρώπη δεν παίρνει αποφάσεις από μια στιγμή στην άλλη. Είναι σαν ένα υπερωκεάνιο που αργεί να στρίψει, αλλά όταν στρίψει μένει σταθερά στη νέα κατεύθυνση».
Ο κ. Μητσοτάκης εξέφρασε την πεποίθηση ότι «χώρες που προσδοκούσαν σε μια πιο θετική εξέλιξη μετά την προηγούμενη Σύνοδο, αιφνιδιάστηκαν δυσάρεστα από την στάση της Τουρκίας και την έξοδο του Ορούτς Ρέϊς. Όσο η Τουρκία επιμένει να κλιμακώνει την στάση της σε αυτή την κατεύθυνση, τόσο χώρες που είναι ακόμη προβληματισμένες, θα πείθονται ότι αυτό που δεν μπορεί τελικά να αμφισβητηθεί είναι η ευρωπαϊκή αξιοπιστία. Και αυτή αποτυπώθηκε από τα συμπεράσματα της προηγούμενης Συνόδου που είναι ευρωπαϊκό κεκτημένο».
Επίσης, ο κ. Μητσοτάκης είπε ότι δεν θέλει να πιστεύει ότι θα φτάσουμε στο σημείο να επιβληθούν κυρώσεις στην Τουρκία, υπονοώντας ότι η Άγκυρα τελικά θα αλλάξει στάση, αλλά προειδοποίησε λέγοντας: «Μην φανταστεί κανείς όμως ότι η Ευρώπη δεν έχει την αποφασιστικότητα να προχωρήσει σε λήψη μέτρων που θα είναι επώδυνα».
Απαντώντας σε ερώτηση για το εάν έως ο Δεκέμβριος είναι εύλογο διάστημα για να ληφθεί απόφαση για την Τουρκία, ή μήπως είναι αργά, ο κ. Μητσοτάκης είπε: «Θα το δούμε αυτό. Το χρονοδιάγραμμα ήταν πολύ σαφές. Το αν θέλαμε κάτι νωρίτερα μπορεί να είναι μια θεωρητική συζήτηση, αλλά για να φτάσουμε σε συμπεράσματα απαιτείται ομοφωνία, ούτε καν πλειοψηφία».
Ο πρωθυπουργός τόνισε ότι χρειάστηκε μεγάλος διπλωματικός αγώνας «για να πετύχουμε αυτή την ενιαία ευρωπαϊκή γραμμή» και επισήμανε ότι από την προηγούμενη Σύνοδο Κορυφής μεσολάβησαν τα γνωστά γεγονότα των τουρκικών προκλήσεων, «αλλά και μια φραστική καταδίκη της Τουρκίας από χώρες που μέχρι τώρα ήταν προσεκτικές στη διατύπωσή τους».
Επανέλαβε επίσης ότι η Ευρώπη δεν προχωράει ποτέ με πολύ γρήγορες αποφάσεις και τόνισε ότι ο Δεκέμβριος θα είναι ο μήνας που θα παρθούν οι οριστικές αποφάσεις και θα αξιολογηθεί όλη η πορεία από αρχές Οκτωβρίου μέχρι τον Δεκέμβριο. «Και μπορεί να είναι η ΕΕ πιο συγκεκριμένη για το τι μπορεί να κάνει με την Τουρκία».
«Αναφαίρετο δικαίωμα τα 12 μίλια»
Απαντώντας σε ερώτηση για το αν η κόκκινη γραμμή της χώρας μας στην επιχειρησιακή δράση του Ορούτς Ρέϊς είναι τα 6 ή τα 12 ναυτικά μίλια, ο κ. Μητσοτάκης είπε ότι η Ελλάδα υπερασπίζεται την εθνική της κυριαρχία και τα κυριαρχικά της δικαιώματα.
«Είναι γνωστό ότι έχουμε ήδη προχωρήσει στην ανακοίνωση της απόφασης να επεκτείνουμε τα χωρικά μας ύδατα στο Ιόνιο από 6 στα 12 μίλια. Τα χωρικά ύδατα συνιστούν πυρήνα κυριαρχίας. Σκληρής κυριαρχίας. Όπως είναι γνωστό ότι η Ελλάδα δρομολόγησε και ολοκλήρωσε συμφωνίες με Ιταλία και Αίγυπτο για καθορισμό θαλασσίων ζωνών όπου η χώρα ασκεί κυριαρχικά δικαιώματα» είπε ο κ. Μητσοτάκης και πρόσθεσε:
«Είναι επίσης γνωστό ότι η Ελλάδα υπερασπίζεται την κυριαρχία της σε θάλασσα και αέρα όπου ο εθνικός μας εναέριος χώρος είναι 10 μίλια και οποιαδήποτε παραβίασή του αντιμετωπίζεται από τις Ένοπλες Δυνάμεις. Αυτά είναι γνωστά. Όλη η αυτή η συζήτηση περί επέκτασης των χωρικών μας υδάτων, όπως την άκουσα να εκφράζεται δημόσια από την αντιπολίτευση, θεωρώ δεν μπορεί να γίνεται στα ΜΜΕ».
Τέλος ο πρωθυπουργός τόνισε με έμφαση ότι η Ελλάδα διατηρεί το αναφαίρετο δικαίωμά της να επεκτείνει όποτε και όπως το κρίνει, τα χωρικά της ύδατα στα 12 μίλια, προσθέτοντας ότι «γνωρίζουν όλοι γιατί στο Αιγαίο δεν έχει γίνει ακόμη». Και κατέληξε: «Είναι μια πολύ σύνθετη συζήτηση για να απλοποιείται με αυτό τον τρόπο».