Την τελευταία 15ετία, η βουλγαρική οικονομία, με την ώθηση της ΕΕ, ανακάμπτει αργά, αλλά απέχει πολύ από το να έχει αξιοποιήσει πλήρως τις δυνατότητές της, αναφέρει το Διεθνές Ινστιτούτο για την Αναπτυξιακή Διαχείριση (IMD), το οποίο εδρεύει στη Λωζάνη, στην Επετηρίδα Παγκόσμιας Ανταγωνιστικότητας 2022, σύμφωνα με το συνεργαζόμενο βουλγαρικό Κέντρο για τη Μελέτη της Δημοκρατίας (CSD).
Το 2022, η Βουλγαρία κατέλαβε την 53η θέση σε σύνολο 64 χωρών στην παγκόσμια κατάταξη ανταγωνιστικότητας του IMD, διατηρώντας τη θέση της που είχε το 2021.
Η βουλγαρική οικονομία παραμένει μεταξύ των λιγότερο ανταγωνιστικών στην Ευρώπη, έδειξε η έρευνα. Η στασιμότητα των μακροπρόθεσμων παραγόντων ανταγωνιστικότητας είναι ιδιαίτερα ανησυχητική. Είναι ελάχιστα πιθανό να υπάρξουν θετικές μεταρρυθμίσεις ή πρόοδος στο εγγύς μέλλον. Αυτό μπορεί να αλλάξει μόνο μέσω κατάλληλων διαρθρωτικών μέτρων στη χάραξη πολιτικής, την εθνική διακυβέρνηση και την επιχειρηματικότητα, ανέφερε το CSD.
Οι κύριες προκλήσεις για την ανταγωνιστικότητα της Βουλγαρίας το 2022 είναι οι εξής (Πηγές: IMD World Competitiveness Yearbook και CSD, 2022):
- Γεωπολιτικές αναταραχές και αύξηση του πληθωρισμού, λόγω του ενεργειακού κόστους.
- Ασυνεπείς πολιτικές για την ενέργεια και το κλίμα.
- Αντιπαράθεση μεταξύ της εκτελεστικής και της δικαστικής εξουσίας.
- Έλλειψη αξιόπιστων μέτρων καταστολής της διαφθοράς.
- Περιορισμένες επενδύσεις σε έρευνα και ανάπτυξη καθώς και στην καινοτομία.
Μέχρι το 2022, η βουλγαρική οικονομία ανέκαμψε σχεδόν πλήρως από τις οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας της COVID-19, αν και οι επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά αισθάνονται τις αρνητικές επιπτώσεις της αύξησης του ενεργειακού κόστους. Μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, η ενεργοβόρα βουλγαρική οικονομία υπέφερε από την ενεργειακή της εξάρτηση από τη Ρωσία. Η άνοδος των τιμών της ενέργειας και οι διαταραχές της παγκόσμιας αλυσίδας εφοδιασμού ώθησαν τον πληθωρισμό στα υψηλότερα επίπεδα της τελευταίας δεκαετίας. Η ευπάθεια της κοινωνίας, που επιδεινώνεται από τη συνεχιζόμενη κρίση, θα μπορούσε ενδεχομένως να αυξήσει τον δείκτη φτώχειας και να επιδεινώσει το βιοτικό επίπεδο.
Αν και η θέση της Βουλγαρίας όσον αφορά την ανταγωνιστικότητα παραμένει αμετάβλητη από πέρυσι, η Επετηρίδα σημείωσε μια μικρή βελτίωση στους περισσότερους οικονομικούς δείκτες (14 δείκτες στους 20). Ωστόσο, το IMD κατατάσσει τη Βουλγαρία σημαντικά χαμηλότερα όσον αφορά την αγορά εργασίας (από την 23η στην 46η θέση) και τα δημόσια οικονομικά (από την 21η στην 38η θέση).
Οι συνθήκες της αγοράς εργασίας στη Βουλγαρία έχουν επιδεινωθεί τον τελευταίο χρόνο. Το επίπεδο ανεργίας σταθεροποιήθηκε από τις επιπτώσεις της πανδημίας και εξακολουθούν να παρατηρούνται αρνητικές δημογραφικές διεργασίες: τα επίπεδα οικονομικής αδράνειας είναι υψηλά μεταξύ των ατόμων σε ηλικία εργασίας και ο πληθυσμός γερνάει και συρρικνώνεται γρήγορα. Στα θετικά, η Βουλγαρία εξακολουθεί να είναι μεταξύ των 10 κορυφαίων χωρών όσον αφορά το μέγεθος των αμοιβών των διευθυντών επιχειρήσεων και των εμπειρογνωμόνων του τομέα των υπηρεσιών και όσον αφορά τη μακροπρόθεσμη αύξηση του εργατικού δυναμικού. Ο χαμηλός συντελεστής φορολόγησης των εταιρειών προσελκύει ξένους επενδυτές και υπηρεσίες εξωτερικών αναθέσεων.
Η Βουλγαρία συνεχίζει να βελτιώνει την ανταγωνιστικότητά της στο διεθνές εμπόριο. Σε αυτόν τον τομέα, η χώρα κατατάσσεται 19η στις 63 χώρες. Μολονότι η ΕΕ παραμένει ο κύριος εξαγωγικός εταίρος της, η Βουλγαρία έχει επιτύχει σημαντική ανάπτυξη στις εξαγωγές. Όσον αφορά τις διεθνείς επενδύσεις, ωστόσο, έχει πέσει στην 60ή θέση. Είναι σημαντικό για τη Βουλγαρία να προσπαθήσει περισσότερο να προσελκύσει άμεσες ξένες επενδύσεις βελτιώνοντας το ρυθμιστικό της πλαίσιο και προσφέροντας κατάλληλα οικονομικά κίνητρα στις ενδιαφερόμενες εταιρείες, ανέφερε το CSD.
Εξακολουθούν να υπάρχουν επίσης πολλές ευκαιρίες για αναβάθμιση των υποδομών, ιδίως στον τεχνολογικό τομέα και σε ζωτικούς τομείς των επιστημών και της εκπαίδευσης. Σε όλους αυτούς τους τομείς, η κατάταξη της Βουλγαρίας έχει βελτιωθεί κάπως στην Επετηρίδα, αλλά εξακολουθεί να παραμένει πιο κοντά στην ομάδα των χωρών όπου παρατηρούνται καθυστερήσεις.