Σενάρια εφαρμογής των μέτρων για συντάξεις και αφορολόγητο όριο ένα χρόνο νωρίτερα, δηλαδή από το 2018, τροφοδοτούν οι νέες προβλέψεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, που δημοσιοποιήθηκαν πριν από λίγο και περιλαμβάνονται στην ετήσια έκθεση Fiscal Monitor.
Ειδικότερα, στο σχετικό πίνακα της έκθεσης, όπου παρουσιάζονται οι προβλέψεις για τα πρωτογενή πλεονάσματα των ανεπτυγμένων χωρών, αναφέρεται για την Ελλάδα ότι θα επιτύχει οριακά φέτος το στόχο του προγράμματος για το πρωτογενές πλεόνασμα, φθάνοντας το 1,8% του ΑΕΠ, έναντι στόχου για 1,75% του ΑΕΠ.
Όμως, το Ταμείο επιμένει ότι το 2018, τελευταίο έτος του προγράμματος, το πλεόνασμα θα διαμορφωθεί πολύ χαμηλότερα από το στόχο, δηλαδή θα φθάσει στο 2% του ΑΕΠ, έναντι στόχου για 3,5% του ΑΕΠ. Δηλαδή, θα υπάρξει, πάντα σύμφωνα με το Ταμείο, ένα δημοσιονομικό κενό της τάξεως των 2,7 δισ. ευρώ.
Για τα επόμενα χρόνια, χωρίς να λαμβάνει υπόψη τα μέτρα που έχει συμφωνηθεί να εφαρμοσθούν τη διετία 2019-2020, καθώς αυτά τα μέτρα δεν έχουν ακόμη νομοθετηθεί, το Ταμείο εκτιμά ότι η Ελλάδα θα επανέλθει σε πλεόνασμα 1,5% του ΑΕΠ. Βέβαια, όταν προστεθεί η επίδραση των μέτρων (2% του ΑΕΠ) αυτό το ποσοστό λογικά θα ανεβεί στο 3,5%, που είναι και ο μεσοπρόθεσμος δημοσιονομικός στόχος.
Το πρόβλημα, συνεπώς, εντοπίζεται στο 2018, καθώς η πρόβλεψη για δημοσιονομικό κενό 1,5% του ΑΕΠ επαναφέρει εκ των πραγμάτων στη συζήτηση την παλαιότερη απαίτηση του Ταμείου να ενεργοποιηθούν τα πρόσθετα μέτρα από το 2018.
Από την πλευρά της κυβέρνησης, που προετοιμάζεται για τις συνομιλίες στο περιθώριο της συνόδου του Ταμείου στην Ουάσιγκτον, οι οποίες θα επικεντρωθούν στο θέμα της ελάφρυνσης του χρέους (αυτή την ώρα ο πρωθυπουργός συνεργάζεται στο Μαξίμου με τον Ευκλείδη Τσακαλώτο) τονίζεται ότι η συμφωνία της Μάλτας είναι σαφής και αποδεκτή από το ΔΝΤ και προβλέπει ότι τα μέτρα θα νομοθετηθούν για να τεθούν σε εφαρμογή από το 2019 και όχι από το 2018.
Κυβερνητικές πηγές διευκρινίζουν ότι υπήρχε στις συζητήσεις των προηγούμενων μηνών η πρόταση Τόμσεν να ενεργοποιηθούν τα μέτρα το 2018, αλλά αυτό ξεπεράσθηκε, καθώς όλες οι πλευρές συμφώνησαν να βασισθεί η διαπραγμάτευση στις πιο αισιόδοξες προβλέψεις της Αθήνας και της Κομισιόν, που δεν «βλέπουν» δημοσιονομικό κενό το 2018.
Παρά ταύτα, όμως, ένα σοβαρό πρόβλημα παραμένει: το εκτελεστικό συμβούλιο του Ταμείου δεν μπορεί να συμφωνήσει για ένα νέο χρηματοδοτικό πρόγραμμα για την Ελλάδα, όταν το προσωπικό του Ταμείου διαπιστώνει ένα αρκετά υψηλό δημοσιονομικό κενό, χωρίς να υπάρχει πρόνοια κάλυψής του με πρόσθετα μέτρα.
Για να ξεπερασθεί αυτό το πρόβλημα, πληροφορίες αναφέρουν ότι θα χρειασθεί να ενεργοποιηθεί από το 2017 ο μηχανισμός δημοσιονομικών προβλέψεων, στον οποίο τον τελευταίο λόγο θα έχει το Ταμείο.
Ο μηχανισμός αυτός θα πρέπει κληθεί στα τέλη του τρέχοντος έτους, με βάση όλα τα στοιχεία που θα υπάρχουν, να διατυπώσει μια πρόβλεψη για το πλεόνασμα του 2018. Αν αυτή η πρόβλεψη κάνει λόγο για ένα μεγάλο κενό, όπως αυτό που προβλέπει τώρα το Ταμείο, αναπόφευκτα θα πρέπει να ενεργοποιηθούν τα μέτρα για συντάξεις και αφορολόγητο όριο από 1ης Ιανουαρίου του ’18. Αν το κενό είναι μικρό, πιθανόν να εφαρμοσθούν κάποια άλλα μέτρα και να μείνει για το 2019 η εφαρμογή της μείωσης συντάξεων και για το 2020 η μείωση του αφορολόγητου. Αν κριθεί ο στόχος επιτυγχάνεται, προφανώς δεν θα χρειασθούν άλλα μέτρα.
Σε κάθε περίπτωση, εξακολουθεί να αποτελεί σοβαρό πρόβλημα στις συζητήσεις και για το χρέος η έντονη απαισιοδοξία του Ταμείου για τις δημοσιονομικές προοπτικές της Ελλάδας. Το ΔΝΤ δέχεται, όπως φαίνεται στην έκθεση Fiscal Monitor, ότι το πλεόνασμα του 2016 θα είναι πραγματικά εντυπωσιακό (3,3% ή περισσότερο από έξι φορές μεγαλύτερο από το στόχο), εξακολουθεί όμως να εκτιμά ότι αυτή η επίδοση έχει προσωρινό χαρακτήρα και η Ελλάδα δεν θα καταφέρει να φθάσει τον καταληκτικό στόχο του προγράμματος για πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ το 2018.
