Για το ρόλο των city logistics και τις βέλτιστες πρακτικές ευρωπαϊκών πόλεων που έχουν υιοθετήσει τη χρήση μιλά ανάμεσα στα άλλα σε συνέντευξη στο Sofokleousin.gr ο Δρ. Βασίλης Ζεϊμπέκης Διευθύνων Σύμβουλος
OPTILOG Advisory Services, Καθηγητής Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Αντιπρόεδρος ΔΣ της EEL, διατυπώνοντας ότι μέσα από την χρήση τους θα μπορούσαν να επιτευχθούν οικονομίες κλίμακας, άρα μικρότερο κόστος μεταφοράς καθώς επίσης και σημαντικά κοινωνικά και περιβαλλοντικά οφέλη. Παράλληλα κάνει μία ουσιαστική αναφορά στην Πράσινη Εφοδιαστική Αλυσίδα εξηγώντας γιατί είναι σημαντικό η εταιρεία να είναι βιώσιμη και πράσινη.
Συνέντευξη στην Έλενα Ερμείδου
- Κύριε Ζεϊμπέκη, ας ξεκινήσουμε την συνέντευξη μας, ζητώντας σας να μας περιγράψετε γενικότερα τον ρόλο των logistics σε παγκόσμιο επίπεδο καθώς και την συνεισφορά τους στο ΑΕΠ της χώρας μας.
Τα logistics διαδραματίζουν ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο, τόσο στην παγκόσμια, όσο και στην ευρωπαϊκή ανάπτυξη. Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ο κύκλος εργασιών της παγκόσμιας εφοδιαστικής αλυσίδας για το έτος 2013 υπολογίζεται σε περίπου 5,4 τρις ευρώ ή 13,8% του παγκόσμιου ΑΕΠ. Επιπλέον, σύμφωνα με την πρόσφατη μελέτη του Council for Supply Chain Management Professionals, το κόστος των δραστηριοτήτων logistics στην Ευρώπη ανέρχεται στο 13% του ΑΕΠ ενώ στις ΗΠΑ στο 8,5%, αντίστοιχα. Τα παραπάνω στοιχεία υποδεικνύουν ότι ο κλάδος των logistics αποτελεί σημαντικό πυλώνα ανάπτυξης της οικονομίας και ως εκ τούτου η περαιτέρω βελτίωση της αποτελεσματικότητας των logistics βρίσκεται στο επίκεντρο της ανάπτυξης και της ανταγωνιστικότητας σε παγκόσμιο επίπεδο.
Ειδικότερα, όσο αφορά στην εγχώρια αγορά, η συνεισφορά του κλάδου των logistics στο ΑΕΠ της Ελλάδας σύμφωνα με την «3η Πανελλήνια έρευνα για τα Logistics στην Ελλάδα» η οποία εκπονήθηκε από την Ελληνική Εταιρεία Logistics και το Εργαστήριο Συστημάτων Σχεδιασμού, Παραγωγής και Λειτουργιών του Τμήματος Μηχανικών Οικονομίας & Διοίκησης του Πανεπιστημίου Αιγαίου αγγίζει το 11% περίπου. Η συνολική συνεισφορά των δραστηριοτήτων logistics εκτιμάται ως το άθροισμα του κόστους των σχετικών δραστηριοτήτων στους κλάδους εμπορίας και μεταποίησης συν τον κύκλο εργασιών του κλάδου παροχής υπηρεσιών logistics. Επιπρόσθετα, στην παρούσα έρευνα λαμβάνονται υπόψη και εκείνες οι δραστηριότητες της ποντοπόρου ναυτιλίας που συνεισφέρουν άμεσα στο ΑΕΠ της χώρας. Πιο συγκεκριμένα, η συνολική συνεισφορά εκτιμάται σε 19,8 δις από τα οποία 13,3 δις προέρχονται από τη συνεισφορά των logistics (7,2%) ενώ η συνεισφορά από την ποντοπόρο ναυτιλία ανέρχεται σε 6,5 δις (3,6%). Με βάση τελευταία στοιχεία (έτη 2013-2015) είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι το συγκεκριμένο ποσοστό έχει αυξηθεί και αυτό καταδεικνύει για μια ακόμα φορά τη σημασία των logistics για την ανάπτυξη της χώρας μας.
- Ας περάσουμε στα city logistics. Τι περιλαμβάνει ο όρος city logistics και ποιός ο ρόλος των Αστικών Κέντρων Ενοποίησης Εμπορευμάτων (ΑΚΕΕ);
Οι αστικές διανομές εμπορευμάτων (city logistics) είναι μια ιδιαίτερα σημαντική διαδικασία, αφού αποτελούν συνήθως το τελευταίο μίλι (Last Mile Logistics) στη μεταφορά εμπορευμάτων από τον προμηθευτή στο σημείο λιανικής ή πολλές φορές κατευθείαν στον ίδιο τον καταναλωτή. Μάλιστα, τα τελευταία χρόνια, η αύξηση του ηλεκτρονικού εμπορίου καθώς και η υιοθέτηση της πρακτικής omni-channel distribution, έχει αυξήσει δραματικά τον αριθμό των οχημάτων που κινούνται μέσα στην πόλη. Προφανώς, αυτό έχει σημαντικές επιπτώσεις τόσο σε οικονομικό, όσο σε περιβαλλοντικό και κοινωνικό επίπεδο. Ήδη αρκετές πόλεις αλλά και εταιρίες διανομής/συλλογής εμπορευμάτων έχουν αντιληφθεί τις αρνητικές συνέπειες που συνοδεύουν τις αστικές διανομές και έχουν προχωρήσει σε στρατηγικές και βέλτιστες πρακτικές οι οποίες υποστηρίζουν την αειφoρία στην αστική μεταφορά (sustainable urban transport/city logistics) όπως για παράδειγμα μέσω της χρήσης Αστικών Κέντρων Ενοποίησης Εμπορευμάτων (ΑΚΕΕ) ή στρατηγικών συνεργατικών logistics (logistics pooling) όπως οι συμφορτώσεις ή το backhauling.
Αστικό Κέντρο Ενοποίησης Εμπορευμάτων (ΑΚΕΕ) ορίζεται μια εγκατάσταση παροχής υπηρεσιών logistics (ουσιαστικά αποτελεί μια πλατφόρμα cross-docking) στην οποία εισέρχονται εμπορεύματα (σε παλετοποιημένη μορφή, σε roll cages ή σε κιβώτια), αποομαδοποιούνται, αποθηκεύονται προσωρινά (για λίγες ώρες συνήθως), ενοποιούνται (συνήθως ανά Τ.Κ.) και αποστέλλονται την ίδια ημέρα προς το εσωτερικό της πόλης με κατάλληλα οχήματα, ώστε να επιτυγχάνεται μέγιστη απόδοση ως προς το λόγο φορτίου / κατανάλωση καυσίμου για κάθε διαδρομή και εν γένει ελάχιστη περιβαλλοντική επιβάρυνση. Η παραπάνω ροή δύναται να πραγματοποιείται και αντίστροφα, δηλαδή από το εσωτερικό της πόλης προς το ΑΚΕΕ, προκειμένου να συλλέγονται υλικά συσκευασίας (π.χ παλέτες) και εμπορεύματα που επιστρέφονται (reverse logistics).
- Μέσα από τα city logistics, θα μπορούσε για παράδειγμα να μειώσει μία εταιρία κάποιες λειτουργικές της δαπάνες; Ποιος ο ρόλος των ΑΚΕΕ; Μπορείτε να μας αναφέρετε βέλτιστες πρακτικές ευρωπαϊκών πόλεων που έχουν υιοθετήσει τη χρήση τους;
Προφανώς μέσω βελτιστοποίησης των city logistics θα μπορούσαν να επιτευχθούν οικονομίες κλίμακας άρα μικρότερο κόστος μεταφοράς καθώς επίσης και σημαντικά οφέλη σε κοινωνικό και περιβαλλοντικό επίπεδο. Παρακάτω σας αναφέρω δύο βέλτιστες πρακτικές λειτουργίας ΑΚΕΕ σε Ευρωπαϊκές χώρες.
Στο Bristol του Ηνωμένου Βασιλείου, δημιουργήθηκε το 2004, ένα ΑΚΕΕ, γνωστό ως Broadmead, για την εξυπηρέτηση ενός ολόκληρου εμπορικού συγκροτήματος. Ο κύριος λόγος δημιουργίας, ήταν η ανάγκη για μείωση του αριθμού των οχημάτων στο κέντρο της πόλης. Ο στόχος επιτεύχθηκε, ενώ ταυτόχρονα οι παραγγελίες παραδίδονταν έγκαιρα και οι πελάτες δηλώνουν ευχαριστημένοι. Στα οφέλη της λειτουργίας του συγκαταλέγεται και η μείωση των απορριμμάτων καθώς το ΑΚΕΕ είναι υπεύθυνο για την περισυλλογή και την ανακύκλωση των υλικών συσκευασίας. Παρά τα οφέλη βέβαια που προκύπτουν από την λειτουργία του κέντρου, δεν θα μπορούσε να επιβιώσει, δίχως την κρατική οικονομική υποστήριξη που του παρέχεται.
Το 2008 δημιουργήθηκε το Binnenstadservice, 1,5 χλμ από την πόλη Nijmegen της Ολλανδίας, με στόχο την αντιμετώπιση της κυκλοφοριακής συμφόρησης του κέντρου της πόλης. Αρχικά έλαβε κρατική χρηματοδότηση και αυτή τη στιγμή προμηθεύει άνω των 100 εμπορικών καταστημάτων. Οι πολίτες δηλώνουν ευχαριστημένοι από την λειτουργία του ΑΚΕΕ λόγω της βελτίωσης της κυκλοφοριακής συμφόρησης, της ποιότητας της ατμόσφαιρας αλλά και τις νέες θέσεις εργασίας που προσέφερε το κέντρο. Οι πελάτες, και αυτοί με τη σειρά τους, δηλώνουν ικανοποιημένοι από τις παρεχόμενες υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας, που προσφέρει το κέντρο.
- Ας πάμε τώρα σε ένα άλλο σημαντικό θέμα που αφορά όλο και περισσότερο τις εταιρίες παροχής υπηρεσιών logistics και περιλαμβάνει την Πράσινη Εφοδιαστική και τον υπολογισμό του ανθρακικού αποτυπώματος. Γιατί είναι σημαντικό μια εταιρία να είναι βιώσιμη και πράσινη;
Στην Ελλάδα πολύ λίγες δράσεις έχουν υλοποιηθεί μέχρι στιγμής που να αφορούν στην «Πράσινη Εφοδιαστική» στον κλάδο παροχής υπηρεσιών logistics. Είναι τιμή μας που η OPTILOG Advisory Services είναι πρωτοπόρος σε αυτόν τον τομέα έχοντας υπολογίσει, για λογαριασμό σημαντικού αριθμού εταιριών στην Ελλάδα, το ανθρακικό τους αποτύπωμα (σε επίπεδο κτιριακών υποδομών, μεταφοράς επιβατών και μεταφορικού έργου) χρησιμοποιώντας ευρωπαϊκά πρότυπα (π.χ. ΕΝ 16258:2012). Παράλληλα, η OPTILOG Advisory Services είναι η εταιρία η οποία ανέπτυξε την πρώτη Εκθεση Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης (ΕΚΕ) στην Ελλάδα (με χρήση των προτύπων GRI, UN Global Compact και Ελληνικού Κώδικα Βιωσιμότητας) σε εταιρία παροχής υπηρεσιών logistics (ελληνικών συμφερόντων). Παρόλα αυτά, θα πρέπει η προσπάθεια αυτή να ενταθεί και να συστηματοποιηθεί.
Ο Ν. 4302/2014 περί εφοδιαστικής αναφέρεται στην «Πράσινη Εφοδιαστική» στο άρθρο 5. Πιο συγκεκριμένα αναφέρει: «Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής καθορίζονται οι όροι λειτουργίας του συστήματος καταγραφής των περιβαλλοντικών επιδόσεων των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στην Εφοδιαστική, στους οποίους συμπεριλαμβάνεται και το αποτύπωμα άνθρακα, σε κεντρική βάση δεδομένων που τηρείται στο Υπουργείο Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, καθώς και οι τρόποι γνωστοποίησης στην αγορά και στο ευρύ κοινό των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στην Εφοδιαστική, οι οποίες διατηρούν ή επαυξάνουν τις περιβαλλοντικές τους επιδόσεις ή εφαρμόζουν σύστημα περιβαλλοντικής διαχείρισης πιστοποιημένο από αρμόδιο φορέα».
Με βάση το παραπάνω άρθρο, γίνεται κατανοητό ότι θα πρέπει σύντομα να υιοθετηθούν ευρωπαϊκά πρότυπα (π.χ. EN 16258:2012) για τον υπολογισμό του ανθρακικού αποτυπώματος τα οποία θα χρησιμοποιούνται από κάθε εταιρία για τον υπολογισμό των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα που προέρχονται από το μεταφορικό τους έργο. Παράλληλα, τα αποτελέσματα των υπολογισμών θα πρέπει να αποστέλλονται σε κεντρική βάση δεδομένων που θα τηρείται από το ΥΠΟΜΕΔΙ. Επιπρόσθετα, η καταγραφή των επιδόσεων μιας εταιρίας ως προς την αειφορία της (για παράδειγμα μέσω της σύνταξης έκθεσης Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης) καθίσταται ιδιαίτερα σημαντική τα επόμενα χρόνια. Ο Ελληνικός Κώδικας Βιωσιμότητας είναι μια ελληνική προσπάθεια προς την σωστή κατεύθυνση.
- Τα τελευταία χρόνια ακούμε πολύ έντονα την ανάγκη για συνέργειες στον κλάδο των logistics, Ποια είναι τα οφέλη για τις επιχειρήσεις του κλάδου;
Τα οφέλη που προκύπτουν από τέτοιες συνέργειες είναι οικονομικά, περιβαλλοντικά και κοινωνικά. Ενδεικτικά αναφέρω τα εξής:
Οφέλη σε οικονομικό επίπεδο
- Μείωση του αριθμού των οχημάτων και της διανυόμενης απόστασης εντός αστικών κέντρων που οδηγεί σε μείωση λειτουργικού κόστους
- Μείωση της χρονικής διάρκειας των δρομολογίων και συνεπώς μείωση της κατανάλωσης καυσίμου
- Αύξηση του όγκου των εμπορευμάτων ανά όχημα (υψηλό loading factor) οδηγώντας σε μείωση του μοναδιαίου κόστους των αστικών εμπορευματικών μεταφορών
- Καλύτερη αξιοποίηση της χωρητικότητας των αποθηκευτικών κέντρων
- Καλύτερη αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού
- Μείωση του χρόνου ελέγχου των αποθεμάτων
- Ευκαιρίες για υλοποίηση δραστηριοτήτων προστιθέμενης αξίας όπως συσκευασία, τιμολόγηση, ανακύκλωση κτλ (λόγω απελευθέρωσης χώρου αποθήκευσης)
Οφέλη σε περιβαλλοντικό επίπεδο
- Μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος και του θορύβου
- Αύξηση της χρήσης πιο φιλικών προς το περιβάλλον οχημάτων (π.χ. ηλεκτρικά, υβριδικά οχήματα)
- Χαμηλότερα επίπεδα θορύβου λόγω χρήσης αθόρυβων οχημάτων
Οφέλη σε κοινωνικό επίπεδο
- Χαμηλότερα επίπεδα συμφόρησης
- Μείωση ατυχημάτων που προέρχονται από οχήματα διανομής
- Μεγαλύτερη ασφάλεια των πεζών
- Υπάρχουν δράσεις/έργα που υλοποιούνται αυτή την περίοδο στον τομέα των συνεργατικών logistics;
Αυτή την περίοδο υλοποιείται ένα πολύ ενδιαφέρον έργο που χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και ερευνά τον τομέα των συνεργατικών logistics. Το έργο U-TURN (Rethinking Urban Transportation through advanced tools and supply chain collaboration), ξεκίνησε τον Ιούνιο του 2015 και έχει διάρκεια υλοποίησης 36 μήνες. Το έργο περιλαμβάνει δέκα (10) εταίρους από Ευρωπαϊκές χώρες ενώ από πλευράς ελλήνων εταίρων συμμετέχει η εταιρία OPTILOG Advisory Services (www.optilog.gr) και το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (Εργαστήριο ELTRUN, www.eltrun.gr).
Ο βασικός σκοπός του U-TURN είναι να εστιάσει σε φιλικές προς το περιβάλλον αστικές διανομές εμπορευμάτων. Πιο συγκεκριμένα, το έργο θα αξιολογήσει υφιστάμενες πρακτικές συνεργειών στον κλάδο των logistics (shared logistics) στην Ευρώπη ενώ παράλληλα θα καταγράψει τις ανάγκες των χρηστών (εταιρίες 3PL, προμηθευτές, παραγωγοί φρέσκων προϊόντων) σε Ελλάδα, Γερμανία, Ιταλία και Ηνωμένο Βασίλειο σε θέματα που αφορούν κοινές συμφορτώσεις φορτηγών οχημάτων και χρήση ΑΚΕΕ.
Πιο συγκεκριμένα, στην Ελλάδα η OPTILOG Advisory Services σε συνεργασία με το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, θα συντονίσει την υλοποίηση 2 ιδιαίτερα σημαντικών συνεργατικών μοντέλων στην αστική διανομή. Τα μοντέλα αυτά περιλαμβάνουν τα εξής:
- Συνεργασία μεταξύ Ελληνικών εταιριών 3PL και υλοποίηση πιλοτικών δράσεων συνεργασίας (χρήση κοινών οχημάτων) για διανομή εμπορευμάτων στην Αθήνα
- Δημιουργία μοντέλου προσομοίωσης για χρήση Αστικού Κέντρου Ενοποίησης Εμπορευμάτων (ΑΚΕΕ) στην Αθήνα από εταιρίες 3PL
Τα παραπάνω μοντέλα έχουν προκύψει μετά απο ανάλυση πραγματικών στοιχείων και δεδομένων αστικής διανομής (στην Αττική) από έναν σημαντικό αριθμό εταιριών 3PL/μεταφορικών οι οποίες συμμετέχουν στο Industrial Working Group for Shared Logistics το οποίο έχει οργανωθεί στα πλαίσια του έργου U-TURN.
Οι εταιρίες που θα συμμετέχουν στα πιλοτικά έχουν αναγνωρισθεί και τις επόμενες εβδομάδες ξεκινά η προετοιμασία για την υλοποίηση κοινών διανομών σε δήμους και περιοχές της Αθήνας. Τους επόμενους μήνες αναμένονται τα πρώτα πρακτικά αποτελέσματα από τα παραπάνω πιλοτικά τα οποία υλοποιούνται στην Ελλάδα για πρώτη φορά. Οι παραπάνω δράσεις συνάδουν με τη σημαντική προσπάθεια που έχει γίνει ήδη στα πλαίσια του Εθνικού Συμβουλίου Ανταγωνιστικότητας και Ανάπτυξης Εφοδιαστικής και ειδικότερα στη σύνταξη του πρώτου προεδρικού διατάγματος για τις Αστικές Διανομές και τα Αστικά Κέντρα Ενοποίησης Εμπορευμάτων (Άρθρο 4 του Ν. 4302/2014).
