Στις 9 Αυγούστου του τρέχοντος έτους και μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα στην γείτονα χώρα, ο Πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Τ. Ερντογάν, αποφασίζει εσπευσμένα να κάνει το πρώτο του ταξίδι εκτός συνόρων. Προορισμός, η Ρωσία και ειδικότερα η Αγία Πετρούπολη, όπου σε συνάντηση του με τον Βλάντιμιρ Πούτιν, θα συζητήσουν μεταξύ άλλων την αναβίωση του αγωγού “Turkish Stream”.
Γράφει ο Άγις Δήγκας*
Η ρωσο-τουρκική ενεργειακή συνεργασία σε θέματα αγωγών, ξεκινάει περίπου στα τέλη του 2014 με την επίσκεψη του Πούτιν στην Άγκυρα, όπου σε μια κίνηση επίδειξης ισχύος και διπλωματικών ελιγμών, θα ανακοινώσει την ακύρωση των σχεδίων για την χάραξη του αγωγού South Stream. Ένα έργο που η προώθηση του έχει στοιχίσει πολλά εκατομμύρια στην Μόσχα μέχρι τώρα, ενώ η δυναμικότητα του υπολογιζόταν σε 63 δις κυβικά μέτρα ετησίως (bcma). Στην θέση του, θα τεθούν οι βάσεις για την χάραξη ενός νέου εγχειρήματος, που θα διαπερνά την Τουρκία και την Θράκη, με απώτερο στόχο τις χώρες της ΝΑ Ευρώπης.
Αν σκεφτούμε όμως λίγο την ιδιόμορφη κατάσταση στην οποία βρέθηκε η Ρωσία εκείνη την περίοδο, με την προσάρτηση της Κριμαίας και την επιβολή διεθνών κυρώσεων, μπορούμε να κατανοήσουμε ότι η παραπάνω κίνηση του Πούτιν υπήρξε περισσότερο ένας τακτικός πολιτικός ελιγμός, παρά μια αμφίδρομη προσοδοφόρα συνεργασία. Ο South Stream είχε ήδη εγκαταλειφθεί από την μεριά της Ε.Ε., ενώ οι συμφωνίες για στρατηγική χάραξη αγωγών τόσο με την Τουρκία, όσο και με την Κίνα, έδωσαν εκείνη την περίοδο στον Πούτιν το επικοινωνιακό πλεονέκτημα, να εμφανίσει ότι η Ρωσία δεν βρίσκεται σε απομόνωση.
Τα παραπάνω έρχονται να επιβεβαιώσουν δύο ακόμα δεδομένα. Το αδιέξοδο που έφτασαν οι συνομιλίες των δύο μερών, όταν μετά την ανακοίνωση του Turkish Stream, η Άγκυρα επιχείρησε να διαπραγματευτεί ευνοϊκότερες τιμές προμήθειας φυσικού αερίου και η προώθηση χάραξης του Nord Stream 2, ενός συστήματος αγωγών διασύνδεσης Ρωσίας-Γερμανίας, μέσω της Βαλτικής Θάλασσας. Ενός έργου κατά πολύ σημαντικότερου και οικονομικά επικερδούς, από τον Turkish Stream.
Έτσι λοιπόν, αντιπαραβάλλοντας κανείς τις πορείες των δύο χωρών, μπορεί να φθάσει στο συμπέρασμα ότι ο Ερντογάν είναι σήμερα αυτός που αναζητά επικοινωνιακό πλεονέκτημα, ειδικά μετά το πραξικόπημα και την ανεπιτυχή πολιτική που ακολούθησε στο συριακό και κουρδικό ζήτημα.
Είναι εμφανές ότι για την ενεργειακή τροφοδοσία, το πάνω χέρι στις διαπραγματεύσεις έχει πάρει πλέον η ρωσική πλευρά, κάτι που ο Ερντογάν γνωρίζει και σε καμία περίπτωση δεν θα θελήσει να διαπραγματευτεί, ειδικά στην δεινή κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει. Η απουσία δηλώσεων ή κοινού ανακοινωθέντος στην συνάντηση της 9ης Αυγούστου άλλωστε, όπως είθισται μετά από παρόμοιες συναντήσεις αρχηγών κρατών, καταδεικνύει ότι η βάση στην οποία οργανώθηκε ήταν περισσότερο επικοινωνιακή, παρά ουσίας.
*Ο Άγις Δήγκας είναι ενεργειακός αναλυτής, απόφοιτος της σχολής Μηχανολόγων Μηχανικών του Ε.Μ.Π., έχει κάνει σεμινάρια πάνω στην ενεργειακή οικονομία και πολιτική, ενώ έχει δημοσιεύσει πλήθος άρθρων πάνω στην ενεργειακή διπλωματία και ασφάλεια.
Επικοινωνία: agis.digkas@gmail.com