Τρεις γραμμές άμυνας για την οικονομία της ευρωζώνης, με συνολικά κεφάλαια 500 δισ. ευρώ και χωρίς να επιβληθούν νέα μνημόνια στις ασθενέστερες χώρες: αυτό είναι το γενικό πλαίσιο της συμφωνίας που αναμένεται να οριστικοποιηθεί στο Eurogroup, την Τρίτη, από την οποία θα επωφεληθεί και η Ελλάδα, βρίσκοντας διέξοδο από το σοβαρό πρόβλημα χρηματοδότησης που αντιμετωπίζει ο κρατικός προϋπολογισμός, καθώς το μεγάλο κόστος στήριξης της οικονομίας οδηγεί σε από τα πλεονάσματα στα ελλείμματα.
Από τις ως τώρα διαβουλεύσεις και, αφού ξέσπασε ένας αρκετά σοβαρός «πόλεμος» Βορρά - Νότου για τα ευρωομόλογα ειδικού σκοπού, αρχίζει να γίνεται σαφές το πολιτικό πλαίσιο της συμφωνίας που θα επικυρώσουν οι υπουργοί Οικονομικών και, αμέσως μετά, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο: οι Γερμανοί καταφέρνουν μεν να τορπιλίσουν την κοινή έκδοση χρέους, που αποτελεί ανάθεμα για τις χώρες του Βορρά, όμως υποχρεώνονται και σε αρκετά σοβαρές παραχωρήσεις προς τις χώρες του Νότου, αφού πλέον δέχονται ότι τα δάνεια που θα δοθούν από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας ειδικά για την περίπτωση της διαχείρισης αυτής της κρίσης θα χορηγηθούν χωρίς μνημόνια. Σημειωτέον ότι η ιταλική κυβέρνηση, εμμέσως πλην σαφώς, έχει απειλήσει ότι θα φθάσει στα άκρα, αν επιχειρηθεί να δοθούν δάνεια με μνημόνια σε αυτή τη συγκυρία.
Ο πρόεδρος του Eurogroup, με συνέντευξη που παραχώρησε σε πέντε ευρωπαϊκές εφημερίδες (Seddeutsche Zeitung, Figaro, La Repubblica, El Pais και Volkskrant) περιέγραψε το σχέδιο, στο οποίο συμφωνούν ως τώρα όλες οι κυβερνήσεις, κάνοντας λόγο για μια τριπλή γραμμή άμυνας, με σκοπό την προστασία κρατών, επιχειρήσεων και εργαζομένων.
«Θα προτείνουμε (σ.σ.: οι υπουργοί Οικονομικών στους ηγέτες) μια νέα δέσμη μέτρων για την υπεράσπιση της ζώνης του ευρώ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης», αναφέρει ο Σεντένο και προσθέτει: «Εργαζόμαστε για τρεις γραμμές άμυνας: για τα κράτη, για τις επιχειρήσεις και για τους εργαζόμενους. Πρέπει να καλύψουμε όσο το δυνατόν περισσότερο όλους τους τομείς της οικονομίας. Εργαζόμαστε για μια πιστωτική γραμμή του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας ανοικτή σε όλες τις χώρες, ύψους έως 240 δισ. ευρώ. Θα είναι μια νέα γραμμή άμυνας.Στη συνέχεια, έχουμε μια πρόταση από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) για το πανευρωπαϊκό ταμείο εγγυήσεων, που θα αυξήσει τη χρηματοδοτική του ικανότητα έως και κατά 200 δισ. ευρώ. Ο αριθμός και οι λεπτομέρειες δεν έχουν ακόμη οριστικοποιηθεί. Αυτό θα καλύψει τις επιχειρήσεις της ΕΕ, και ιδίως τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις.Επιπλέον, η Επιτροπή παρουσίασε την Πέμπτη μια γραμμή άμυνας ύψους 100 δισ. ευρώ για τα συστήματα προστασίας της απασχόλησης. Τα μέτρα αυτά αντιπροσωπεύουν ένα δίχτυ ασφαλείας περίπου μισού τρισεκατομμυρίου ευρώ».
Ο Σεντένο ξεκαθαρίζει ότι η νέα πιστωτική γραμμή των 240 δισ. ευρώ δεν θα προσφέρεται με τους όρους που ισχύουν σήμερα, βάσει του καταστατικού του μηχανισμού: «Πράγματι», λέει, «όλα τα μέσα του ΕΜΣ συνδέονται με κάποια μορφή προϋποθέσεων. Δημιουργήθηκαν σε ένα πολύ διαφορετικό πλαίσιο. Πρόκειται για μια πολύ διαφορετική κρίση από την προηγούμενη. Είμαστε έτοιμοι να αποσυνδέσουμε το πιστωτικό όριο του ΕΜΣ από τη λογική της κρίσης δημόσιου χρέους. Αυτό είναι πολύ σαφές. Δεν έχει νόημα να συνδέσουμε μια κρίση από πανδημία με ένα πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων ή μια μεταρρύθμιση της αγοράς εργασίας, για παράδειγμα. Οι όροι που συνδέονται με τη στήριξη του ΕΜΣ πρέπει να σχετίζονται με τον τρόπο με τον οποίο δαπανούμε τα χρήματα για την καταπολέμηση του ιού και των επιπτώσεών του, και μακροπρόθεσμα, οι δικαιούχοι χώρες πρέπει να επιστρέψουν σε σταθερή οικονομική θέση, πρέπει να ακολουθήσουν μια βιώσιμη πορεία. Αυτό έχει σχεδιαστεί με έναν κύριο στόχο: να αποφευχθεί κάθε στίγμα και να σεβαστούμε τους πολίτες μας, οι οποίοι υποφέρουν σε αυτήν την κατάσταση».
Τα οφέλη για την Ελλάδα
Η ελληνική κυβέρνηση θα είναι ικανοποιημένη από μια συμφωνία στο πλαίσιο που περιέγραψε ο πρόεδρος του Eurogroup, αναφέρουν κυβερνητικές πηγές, καθώς και τα τρία μέτρα που ανέφερε ο Πορτογάλος υπουργός Οικονομικών είναι ιδιαίτερα σημαντικά για τη διαχείριση της κρίσης από ελληνικής πλευράς. Ειδικότερα,
- Η δυνατότητα πρόσβασης στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας, αν και δεν θα αξιοποιηθεί άμεσα, είναι ένα πολύ σημαντικό «μαξιλάρι» για την περίπτωση όπου επιβεβαιωθεί ένα κακό σενάριο για παράταση των περιοριστικών μέτρων για την πανδημία πέραν του επόμενου μήνα. Σε τέτοια περίπτωση και με δεδομένο ότι η αγορά ομολόγων είναι κλειστή για την Ελλάδα, είναι πολύ σημαντικό και για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα να είναι γνωστό εκ των προτέρων ότι υπάρχει εύκολη πρόσβαση σε δανεισμό από τον ΕΜΣ, χωρίς περαιτέρω πολιτικές επιπλοκές (μνημόνια).
- Το πρόγραμμα για τις εγγυήσεις δανεισμού επιχειρήσεων μέσω της ΕΤΕπ είναι ένα εργαλείο που πιθανότατα θα αξιοποιηθεί σε αρκετή έκταση από την Αθήνα, καθώς το ελληνικό πρόγραμμα στήριξης της οικονομίας, λόγω των περιορισμένων που επιβάλλει το υψηλό δημόσιο χρέος, είναι αρκετά «φτωχό» στην παροχή εγγυήσεων και βασίζεται ως τώρα μόνο στα 2 δισ. ευρώ που παρέχονται από το ΕΣΠΑ (περίπου 1% του ΑΕΠ), όταν οι εγγυήσεις και τα δάνεια που χορηγούν άλλες χώρες ξεπερνούν το 10% του ΑΕΠ ή και το 30%, στην περίπτωση της Γερμανίας.
- Το πρόγραμμα Sure της Κομισιόν για τη χρηματοδότηση μέτρων στήριξης των εργαζομένων είναι βέβαιο ότι θα αξιοποιηθεί αμέσως μόλις είναι διαθέσιμο για να χρηματοδοτηθεί με χαμηλό κόστος το επίδομα των 800 ευρώ. Έτσι, η Αθήνα αναμένεται να ζητήσει τουλάχιστον 1,4 δισ. ευρώ από αυτό το μηχανισμό για το κόστος του επιδόματος ως το τέλος Απριλίου και ενδεχομένως επιπλέον 1 δισ. ευρώ, εάν το πρόγραμμα εφαρμοσθεί και τον Μάιο.