Σε μια συμφωνία με τον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, που θα τους επιτρέψει να ανεβάσουν έως το 50% τον συντελεστή διανομής μερισμάτων, βρίσκονται πολύ κοντά οι διοικήσεις των ελληνικών τραπεζών, ξεπερνώντας το μεγάλο «αγκάθι» της αναβαλλόμενης φορολογίας, που δημιουργούσε επιφυλάξεις στην ΕΚΤ για το αν θα πρέπει τα επόμενα χρόνια να «ανάψει πράσινο» για μεγάλες διανομές στους μετόχους.
Το μεγάλο βήμα για την επιστροφή των τραπεζών στις διανομές μερισμάτων στους μετόχους, ύστερα από περίοδο «ξηρασίας» 15 ετών, έγινε φέτος, καθώς ο Εποπτικός Μηχανισμός έδωσε την άδεια για διανομές που ξεπέρασαν τα 800 εκατ. ευρώ, το μεγαλύτερο μέρος των οποίων προήλθαν από τη Eurobank και την Εθνική, που είχαν και τους υψηλότερους συντελεστές διανομής (payout ratios), οι οποίοι ανήλθαν στο 30% των καθαρών κερδών.
Ακόμη και μετά τις διανομές αυτές, όμως, οι ελληνικές τράπεζες μειονεκτούν αισθητά έναντι των ευρωπαϊκών, όπου οι συντελεστές διανομής είναι περίπου στο 50%, ή και υψηλότεροι. Οι διοικήσεις έχουν εξαγγείλει τους σχεδιασμούς τους για αύξηση των συντελεστών διανομής στο 50% τα επόμενα χρόνια, όμως σημείωναν ότι η υλοποίηση αυτών των σχεδίων θα εξαρτηθεί από την έγκρισή τους από τον Εποπτικό Μηχανισμό της ΕΚΤ.
Δεδομένου ότι οι ελληνικές τράπεζες αναμένεται να έχουν υψηλή κερδοφορία τα επόμενα χρόνια, ακόμη και μετά τις αναμενόμενες μειώσεις των ευρωπαϊκών επιτοκίων, ενώ διαθέτουν ικανοποιητικούς δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας, το μόνο εμπόδιο έως τώρα στην έγκριση μεγαλύτερη διανομών μερισμάτων είναι μια κληρονομιά από την κρίση, ο αναβαλλόμενος φόρος, τον οποίο αξιοποιούν οι τράπεζες για να καλύπτουν μεγάλο μέρος των εποπτικών τους κεφαλαίων.
Ο προβληματισμός της ΕΚΤ
Η μεγάλη συμμετοχή στα κεφάλαια αναβαλλόμενων φορολογικών πιστώσεων (DTC), δηλαδή φορολογικών επιστροφών που θα λάβουν στο μέλλον οι τράπεζες από το Δημόσιο για ζημιές του παρελθόντος, δημιουργεί προβληματισμό στους επόπτες, οι οποίοι έστελναν ως τώρα το μήνυμα ότι οι τράπεζες δεν θα πρέπει να προχωρήσουν σε μεγάλες διανομές στους μετόχους, εάν πρώτα δεν έχουν διασφαλίσει ότι θα αποσβέσουν ταχύτερα από το προβλεπόμενο το DTC, ώστε να ενισχύσουν την ποιότητα των ιδίων κεφαλαίων τους.
Η Τράπεζα της Ελλάδος υπενθύμισε το ζήτημα και στην τελευταία της Έκθεση για τη Χρηματοπιστωτική Σταθερότητα, σημειώνοντας ότι:
- Τον Ιούνιο του 2024 τα εποπτικά ίδια κεφάλαια των ελληνικών τραπεζών αυξήθηκαν κατά 3,7% και ανήλθαν σε 30,2 δισεκ. ευρώ, καθώς η καταγραφή κερδών μετά από φόρους (δηλαδή η εσωτερική δημιουργία κεφαλαίου) και διακοπτόμενες δραστηριότητες και η ενίσχυση των κεφαλαίων μέσω εκδόσεων ομολογιών που προσμετρούνται στα ίδια κεφάλαια αντιστάθμισαν σε μεγάλο βαθμό την αρνητική επίδραση από τη σταδιακή απόσβεση των οριστικών και εκκαθαρισμένων αναβαλλόμενων φορολογικών απαιτήσεων (Deferred Tax Credits – DTCs).
- Ωστόσο, η ποιότητα των εποπτικών ιδίων κεφαλαίων των ελληνικών τραπεζών παραμένει χαμηλή, καθώς τον Ιούνιο του 2024 οι οριστικές και εκκαθαρισμένες αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις ανέρχονταν σε 12,5 δισεκ. ευρώ, αντιπροσωπεύοντας το 41% των συνολικών εποπτικών ιδίων κεφαλαίων (από 44% το Δεκέμβριο του 2023) και το 50% των συνολικών κεφαλαίων κοινών μετοχών της κατηγορίας 1 (CET1 Cap-ital) (από 53% το Δεκέμβριο του 2023).
Συμφωνία για επιτάχυνση
Σύμφωνα με πληροφορίες, η πρόταση των τραπεζών στην ΕΚΤ προβλέπει ότι η εκκαθάριση του DTC θα ολοκληρωθεί πολύ ταχύτερα από τις σημερινές προβλέψεις. Τώρα προβλέπεται ότι η εκκαθάριση, δηλαδή ο συμψηφισμός κερδών των τραπεζών με αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις, θα κρατήσει ως το 2041, ενώ πλέον οι τράπεζες δηλώνουν διατεθειμένες να τον επιταχύνουν δραστικά, ώστε να έχει ολοκληρωθεί ως το 2034.
Για να συμβεί αυτό, οι τράπεζες δεσμεύονται έναντι της ΕΚΤ ότι σχεδόν 30% των ετήσιων κερδών τους τα επόμενα χρόνια θα χρησιμοποιείται για την απόσβεση του DTC, ενώ, παράλληλα, θα διανέμουν, με την άδεια της ΕΚΤ, το 50% των κερδών στους μετόχους. Η πρόταση αυτή φαίνεται ότι κερδίζει έδαφος στη συζήτηση με τους επόπτες, αν και είναι πιθανό να ζητήσουν ακόμη τα ταχύτερη απόσβεση του DTC, ίσως ακόμη και δέκα χρόνια νωρίτερα, το 2031.
Σε κάθε περίπτωση, όπως εκτιμούν τραπεζικά στελέχη, μια συμφωνία με τον SSM βρίσκεται προ των πυλών. Άλλωστε, την προανήγγειλε και ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννης Στουρνάρας, σε πρόσφατη ομιλία του, όπου τόνισε, χωρίς να δώσει περισσότερες εξηγήσεις, ότι «για την ταχύτερη επίλυση του προβλήματος αυτού, δρομολογούνται ήδη λύσεις».
Χρηματιστηριακοί αναλυτές σημειώνουν ότι η συμφωνία για τα μερίσματα και τον αναβαλλόμενο φόρο θα αλλάξει και την επενδυτική αξιολόγηση των τραπεζικών μετοχών, οι οποίες σήμερα έχουν περιορισμούς αποτίμησης, δεδομένου ότι οι χαμηλοί συντελεστές διανομής και οι χαμηλοί δείκτες μερισματικής απόδοσης τις φέρνουν σε δυσμενή θέση συγκριτικά με τις άλλες τράπεζες της ευρωζώνης.