Σε ένα καλό σενάριο για το 2018, που δεν θα οδηγήσει σε «βίαιη» ανακεφαλαιοποίηση με θύματα τους μετόχους, «ποντάρουν» οι Έλληνες τραπεζίτες, εκτιμώντας ότι θα το υποστηρίξει και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Απρόβλεπτος παράγοντας σε αυτή την εξίσωση, πάντως, είναι το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, με την όχι οριστικά «θαμμένη» απαίτησή του για γρήγορο ξεκαθάρισμα των «κόκκινων» χαρτοφυλακίων.
Σύμφωνα με πληροφορίες, μετά και τις επαφές που έγιναν ανάμεσα στους επικεφαλής των Θεσμών και στα κορυφαία στελέχη των συστημικών τραπεζών, διαμορφώνεται συναίνεση για μια ομαλή πορεία προς τη διευθέτηση του «τραπεζικού προβλήματος»:
- Ο Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός της ΕΚΤ (SSM) φαίνεται να αποδέχεται τις προτάσεις των τραπεζιτών για ήπια προσαρμογή των στόχων για τη μείωση των «κόκκινων» δανείων. Για τη διετία 2018-2019, που είναι και η πλέον κρίσιμη, ο στόχος μείωσης ανεβαίνει ελαφρώς, στα επίπεδα των 35 δισ. ευρώ συνολικά. Αυτό σημαίνει ότι είναι ένας στόχος που μπορεί να εξυπηρετηθεί χωρίς να χρειασθεί σοβαρή αλλαγή στο μείγμα πολιτικής για την αντιμετώπιση των «κόκκινων» δανείων, δηλαδή χωρίς να απαιτηθεί μεγάλη αύξηση των προγραμματισμένων πωλήσεων δανείων σε fund, που θα προκαλούσαν απότομη αύξηση προβλέψεων και θα «ροκάνιζαν» τα κεφάλαια με γρηγορότερους ρυθμούς.
- Για το stress test του 2018, δεν φαίνεται να αλλάζει κάτι, σε σχέση με τα τελευταία γνωστά δεδομένα. Θα γίνει λίγο νωρίτερα από τον αρχικό προγραμματισμό, ώστε να ικανοποιηθεί το Ταμείο, που θέλει να υπάρχει χρόνος για πιθανή ανακεφαλαιοποίηση πριν λήξει το πρόγραμμα της Ελλάδας και χαθούν τα 10 δισ. ευρώ, που έχουν μείνει στην άκρη για αυτό το σκοπό. Όμως, το τεστ είναι έτσι δομημένο (θα ληφθεί υπόψη στατικός ισολογισμός του 2017, χωρίς να τίθεται εκ των προτέρων όριο επιτυχίας/αποτυχίας), ώστε να υπάρχουν περιθώρια «μαγειρέματος». Δηλαδή, αντί να «κοπούν» τράπεζες και να υποχρεωθούν σε άμεση αύξηση κεφαλαίου, θα εντοπισθούν κεφαλαιακά κενά με βάση το δυσμενές σενάριο και θα δοθεί χρόνος στις τράπεζες να τα καλύψουν με συνδυασμό ενεργειών, χωρίς κατ’ ανάγκη να προχωρήσουν σε άντληση νέων κεφαλαίων.
Το βασικό σενάριο των τραπεζιτών προβλέπει ότι ο κύριος όγκος πρόσθετων κεφαλαιακών αναγκών που θα εντοπισθούν από τον SSM θα προέλθει από το λογιστικό πρότυπο 9, που θα υποχρεώσει τις τράπεζες να πάρουν προβλέψεις για εκτιμώμενες, μελλοντικές πιστωτικές ζημιές.
Το δυσμενές σενάριο του τεστ αντοχής, που θα διαμορφωθεί με βάση και τις εκτιμήσεις του ΔΝΤ για την οικονομία, δεν ανησυχεί ιδιαιτέρως τους τραπεζίτες, αφού ήδη οι τράπεζες ανακεφαλαιοποιήθηκαν το 2015 με βάση ένα ακραίο σενάριο, που βεβαίως δεν επαληθεύθηκε.
Ο τελικός «λογαριασμός» του ελέγχου δεν θα είναι δυσβάστακτος για τις τράπεζες. Έχουν ήδη ένα «μαξιλάρι» της τάξεως του 5% (η επάρκεια είναι στο 17%, έναντι ελάχιστου ορίου 12%). Ακόμη και αν εξαντληθεί με το τεστ αντοχής και βρεθούν κάποια ελλείμματα, αυτά θα είναι μικρά και οι επόπτες εκτιμάται ότι δεν θα ζητήσουν την άμεση κάλυψή τους με αυξήσεις, αλλά την κάλυψη σε βάθος χρόνου.
Πότε θα "μιλήσει" το ΔΝΤ
Όσο το παιχνίδι παίζεται μεταξύ Ελλάδας και ευρωπαϊκής εποπτείας, η κατάσταση είναι ελεγχόμενη και δεν δικαιολογεί πανικό για επερχόμενη, βίαιη ανακεφαλαιοποίηση. Όμως, το ΔΝΤ δεν έχει ανοίξει ακόμη όλα τα χαρτιά του, παρότι δεν επιμένει στην απαίτηση για πλήρη έλεγχο ποιότητας ενεργητικού.
Σύμφωνα με πληροφορίες, το Ταμείο δεν παρεμβαίνει ιδιαίτερα στις διαπραγματεύσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη, αλλά έχει αφήσει τη δική του παρέμβαση για το κοντινό μέλλον. Στις αρχές του 2018 είναι προγραμματισμένη η πρώτη αξιολόγηση, στο πλαίσιο του δικού του προγράμματος για την Ελλάδα, το οποίο εγκρίθηκε επί της αρχής το καλοκαίρι, αλλά παραμένει μετέωρο, χωρίς εκταμιεύσεις δόσεων, μέχρι να βρεθεί συμφωνία με τους Ευρωπαίους για το χρέος.
Ο μεγάλος κίνδυνος είναι να επιμείνει το Ταμείο στην ανάγκη δραστικής και γρήγορης μείωσης των «κόκκινων» χαρτοφυλακίων, έστω και αν αυτό προκαλέσει μεγάλες ζημιές στις τράπεζες, για τις οποίες το ΔΝΤ έχει κατ’ επανάληψη τονίσει ότι θα πρέπει να καλυφθούν προληπτικά, με μια ανακεφαλαιοποίηση, για την οποία θα χρησιμοποιηθούν 10 δισ. ευρώ από το δάνειο του τρίτου μνημονίου.
Σε αυτή την περίπτωση, όσο καλές διαθέσεις και αν έχει ο SSM έναντι των ελληνικών τραπεζών και των μετόχων τους, δύσκολα θα μπορέσει να αποκρούσει τις πιέσεις του Ταμείου, αφού θα κινδυνεύει να χαρακτηρισθεί από τις αγορές ως «χαλαρός» και αναποτελεσματικός επόπτης.
Σύμφωνα με πληροφορίες, ούτε στις τελευταίες συναντήσεις Τσίπρα – Τσακαλώτου με την Κριστίν Λαγκάρντ δόθηκε οποιαδήποτε διαβεβαίωση ότι το Ταμείο δεν θα ακολουθήσει σκληρή γραμμή για τις τράπεζες. Έτσι, το καλό σενάριο για το 2018 μπορεί να συγκεντρώνει τις μεγαλύτερες πιθανότητες επαλήθευσης, αλλά και το ενδεχόμενο δυσάρεστων εκπλήξεων από την Ουάσιγκτον δεν είναι αμελητέο…
