Εκτροχιάσθηκε το 2023 ο σχεδιασμός των ελληνικών τραπεζών για μεγάλη αύξηση των χορηγήσεων νέων δανείων, κυρίως προς τον επιχειρηματικό τομέα, παρά το γεγονός, μάλιστα, ότι τα φθηνά δάνεια από το Ταμείο Ανάκαμψης έδωσαν αρκετά ισχυρή ώθηση στις χρηματοδοτήσεις των επιχειρήσεων. Ο συνδυασμός υψηλών επιτοκίων και επιβράδυνσης της ανάπτυξης οδήγησε σε εξασθένηση της ζήτησης δανείων, ενώ πολλές επιχειρήσεις που είχαν επαρκή ρευστότητα έσπευσαν να αποπληρώσουν πρόωρα τα δάνειά τους.
Σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος (δημοσιεύονται στο νέο, αγγλόφωνο δελτίο της ΤτΕ για την οικονομία), τα νέα δάνεια στις επιχειρήσεις ήταν μόλις 9 δισ. ευρώ το 2023, μειωμένα κατά το ένα τρίτο σε σχέση με το 2022. Η κατάσταση βελτιώθηκε τους τελευταίους μήνες του έτους, όμως ο πρώτος μήνας του 2024 ήταν κακός, καθώς οι ασθενείς χορηγήσεις και οι υψηλές πρόωρες αποπληρωμές οδήγησαν σε αρνητικές ροές δανείων που ξεπέρασαν τα 2 δισ. ευρώ.
Οι καθαρές ροές δανείων προς τις Μη Χρηματοπιστωτικές Επιχειρήσεις μειώθηκαν κατά 45% περίπου το 2023 σε σχέση με το 2022 -διαμορφώθηκαν σε 3,759 δισ. έναντι 6,837 δισ. το 2022. Σε αυτή την απότομη επιβράδυνση της πιστωτικής επέκτασης έπαιξαν ρόλο τόσο η μείωση της ζήτησης δανείων, όσο και η διάθεση των επιχειρήσεων να απαλλαγούν από δάνεια κυμαινόμενου επιτοκίου που έγιναν υπερβολικά ακριβά, κάτι που οδήγησε πολλές επιχειρήσεις στην πρόωρη αποπληρωμή τους.
Όπως φαίνεται στο γράφημα της ΤτΕ, η συγκράτηση των χορηγήσεων συμβαδίζει με την απότομη και μεγάλη αύξηση των επιτοκίων δανεισμού των επιχειρήσεων, τα οποία πάντως φαίνεται ότι έχουν φθάσει από τον Σεπτέμβριο στην κορύφωσή τους, ενώ η αποκλιμάκωση αναμένεται να γίνει εντονότερη το δεύτερο εξάμηνο του έτους, μετά τις αναμενόμενες μειώσεις επιτοκίων από την ΕΚΤ.
Όπως σημειώνει η ΤτΕ, σχολιάζοντας τις εξελίξεις σχετικά με την πιστωτική επέκταση:
- Από την κορύφωση που επιτεύχθηκε τον Σεπτέμβριο του 2022 (12,3%), η πιστωτική επέκταση στον τομέα των επιχειρηματικών δανείων έχει χαλαρώσει σημαντικά λόγω των υψηλότερων επιτοκίων και της εξασθένησης της οικονομικής ανάπτυξης που οδηγεί σε χαμηλότερη ζήτηση δανείων. Ωστόσο, τους τελευταίους τέσσερις μήνες του 2023, ο ετήσιος ρυθμός αύξησης των εταιρικών δανείων ανέκαμψε.
- Συνεχίζεται συνολικά η συρρίκνωση των τραπεζικών δανείων προς τα νοικοκυριά, αντανακλώντας τη συρρίκνωση των στεγαστικών δανείων, ενώ τα καταναλωτικά δάνεια καταγράφουν θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης από τα μέσα του 2022.
- Τον Ιανουάριο του 2024, οι τραπεζικές πιστώσεις προς τις Μη Χρηματοπιστωτικές Επιχειρήσεις μειώθηκαν σημαντικά κατά 2,0 δισ. ευρώ και ο ετήσιος ρυθμός αύξησης επιβραδύνθηκε στο 5,0%.
- Σύμφωνα με τα στοιχεία της AnaCredit, κατά τη διάρκεια του 2023, οι νέες εκταμιεύσεις δανείων σε μη ΜΧΕ ανήλθαν σε περίπου 9 δισ. ευρώ, σημειώνοντας μείωση σχεδόν κατά το ένα τρίτο σε σύγκριση με το 2022, κάτι που συνάδει με τη σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής. Πάντως, οι νέες εκταμιεύσεις ήταν κατά πολύ μεγαλύτερες από το αντίστοιχο ποσό το 2021 (7,0 δισ. ευρώ).