Διαφημιστικές καμπάνιες με νέα προϊόντα και υιοθέτηση διαφοροποιήσεων στη «μεταχείριση» μεταξύ υφιστάμενου και νέου χρήματος ξεκινούν οι ελληνικές τράπεζες, με στόχο να ανατρέψουν την απροθυμία των Ελλήνων να επιστρέψουν τα χρήματά τους στα γκισέ των τραπεζών. Η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των καταθετών θα είναι μια αργή διαδικασία και θα εξαρτηθεί από την πολιτική σταθερότητα και την ομαλή εφαρμογή από την ελληνική κυβέρνηση του προγράμματος που συμφώνησε με τους πιστωτές της. Οι τράπεζες ξεκινούν εκστρατεία προκειμένου να επαναφέρουν τις καταθέσεις ή έστω τμήμα αυτών που βρίσκονται στο στρώμα ή στις θυρίδες.
Παράγοντες του τραπεζικού κλάδου ωστόσο επισημαίνουν ότι, θα έπρεπε να υπάρχει σαφής διαχωρισμός μεταξύ νέου και παλαιού χρήματος στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα, κατά το πρότυπο που ακολουθήθηκε από την πρώτη ημέρα επιβολής αντίστοιχων περιορισμών στην Κύπρο, στο παρελθόν. Αυτός άλλωστε ήταν ο μοναδικός τρόπος με βάση τον οποίο οι Κύπριοι κατάφεραν να μην έχουν απώλειες καταθέσεων στη διάρκεια των κεφαλαιακών περιορισμών, κάτι που δεν συμβαίνει με το ελληνικό τραπεζικό σύστημα.
Τραπεζικά στελέχη εκτιμούν ότι από τα περίπου 34 δισ. ευρώ που υπολογίζεται ότι βρίσκονται τώρα εκτός τραπεζικού συστήματος, περίπου τα μισά (17 δισ. ευρώ) μπορεί να επιστρέψουν σταδιακά στη διάρκεια του επόμενου 12μήνου, εφόσον δεν προκύψουν απρόβλεπτες δυσμενείς εξελίξεις που θα προκαλούσαν επιδείνωση κλίματος.
Μικρότερο ποσό, της τάξης των 6-7 δισ. ευρώ, εκτιμάται ότι μπορεί να επιστρέψει από τραπεζικούς λογαριασμούς του εξωτερικού, όπου την προηγούμενη πενταετία διοχετεύθηκε τριπλάσιο ή και τετραπλάσιο συνολικό ποσό. Οι καταθέτες αυτοί είναι κατά τεκμήριο οι πλέον επιφυλακτικοί και δεν πρόκειται να βιαστούν να επαναπατρίσουν χρήματα – τα οποία ενδέχεται να θεωρηθούν «μαύρα» και να αποτελέσουν αντικείμενο φορολογικών ελέγχων - εάν δεν υπάρξει κάποια διάταξη που να τους εξασφαλίζει «αμνηστεία».
Εκτιμάται ότι η επιστροφή καταθέσεων από το εξωτερικό θα γίνεται με πολύ αργούς ρυθμούς, σε συνάρτηση με τη βελτίωση του οικονομικού κλίματος και της δημοσιονομικής κατάστασης της χώρας. Σημαντική παράμετρος θα είναι επίσης η εικόνα που θα παρουσιάσουν οι τράπεζες και το κατά πόσο θα επανέλθουν ή όχι στο προσκήνιο σενάρια για πρόσθετες κεφαλαιακές ανάγκες και νέα ανακεφαλαιοποίηση.
Ο ανταγωνισμός για την προσέλκυση αποταμιευτικού χρήματος εκτιμάται ότι θα προκαλέσει αρχικά μικρή άνοδο των επιτοκίων καταθέσεων – κυρίως των προθεσμιακών, Όμως οι τράπεζες δεν είναι διατεθειμένες να αυξήσουν σημαντικά το κόστος χρήματος, καθώς μάλιστα θα έχουν μελλοντικά τη δυνατότητα να αντλούν φθηνότερη ρευστότητα από την ΕΚΤ.
Αλλωστε, όπως επισημαίνουν τραπεζικά στελέχη, οι ανάγκες τους θα είναι μάλλον περιορισμένες, καθώς οι χορηγήσεις θα κινούνται με αργούς ρυθμούς.
Εκτός capital controls οι νέες καταθέσεις
Με αποφάσεις του υπουργού Οικονομικών και της Τράπεζας της Ελλάδος, τα capital controls δεν θα ισχύουν για τις νέες καταθέσεις, από τις οποίες θα μπορούν να γίνονται αναλήψεις οποιουδήποτε ποσού χωρίς πλαφόν. Το μέτρο αναμένεται ότι θα ανακοινωθεί μέσα στις αμέσως προσεχείς εβδομάδες και θα ισχύσει πιθανότατα από τις 25 Ιουλίου ή από την 1η Αυγούστου.
Παράλληλα θα ανακοινωθούν και άλλες ρυθμίσεις περαιτέρω χαλάρωσης των περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων, που θα αφορούν κυρίως τις επιχειρήσεις, τις διεθνείς εμπορικές συναλλαγές και τις μεταβιβάσεις χρημάτων στο εξωτερικό.
Το σχέδιο έχει ετοιμασθεί από το υπουργείο Οικονομικών σε συνεργασία με την Τράπεζα της Ελλάδος και σε συνεννόηση με τους Θεσμούς. Πράσινο φως έχει δοθεί από την Κομισιόν και την ΕΚΤ.
Με την εξαίρεση των νέων καταθέσεων από τα capital controls επιδιώκεται να δοθεί κίνητρο επιστροφής στις τράπεζες των περίπου 38 δισ. ευρώ που υπολογίζεται ότι παραμένουν εκτός χρηματοπιστωτικού συστήματος, καταχωνιασμένα σε σεντούκια και στρώματα.
Η επιστροφή μπορεί να γίνει σταδιακά, με τη βελτίωση του οικονομικού κλίματος και την άρση αβεβαιοτήτων ως προς τις δημοσιονομικές προοπτικές της χώρας και την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στο τραπεζικό σύστημα.
