Παρά την ισχυρή ανάπτυξη του τουρισμού στα χρόνια της κρίσης, φαίνεται ότι πίσω από τη λαμπερή βιτρίνα ενός επιχειρηματικού θαύματος κρύβονται και επιχειρηματίες, οι οποίοι πιθανότατα έχουν, αλλά δεν πληρώνουν τα δάνειά τους, οι αποκαλούμενοι «στρατηγικοί κακοπληρωτές».
Η Τράπεζα της Ελλάδος εκφράζει άλλη μια φορά την ανησυχία της για το πολύ υψηλό ποσοστό μη εξυπηρετούμενων δανείων που έχουν χορηγηθεί στον τουριστικό κλάδο. Στην τελευταία επισκόπηση του τραπεζικού συστήματος, η ΤτΕ σημειώνει χαρακτηριστικά:
- «Συνεχίζει να προβληματίζει το γεγονός ότι ο κλάδος του τουρισμού παρουσιάζει υψηλό ποσοστό Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων (35,2%), παρά τον εξωστρεφή χαρακτήρα και την ανοδική του πορεία και τη διευρυνόμενη συμβολή του στο ΑΕΠ».
Ο Γιάννης Στουρνάρας έχει εντοπίσει από καιρό το πρόβλημα των κακοπληρωτών στον τουριστικό κλάδο, αφήνοντας σαφώς να εννοηθεί ότι το «φέσωμα» των τραπεζών έχει αναχθεί σε επιχειρηματική στρατηγική από ορισμένους επιχειρηματίες.
Μιλώντας τον Δεκέμβριο του 2016 στους “Financial Times”, ο κ. Στουρνάρας είχε ερωτηθεί για το φαινόμενο των στρατηγικών κακοπληρωτών και, αφού αναφέρθηκε στην εκτίμηση της ΤτΕ ότι ένα στα έξι μη εξυπηρετούμενα δάνεια είναι αποτέλεσμα στρατηγικής αθέτησης πληρωμών, τόνισε το παράδειγμα του τουρισμού:
- «Μπορώ να σας δώσω ένα παράδειγμα: υπήρξε μια ισχυρή τουριστική περίοδος σε ορισμένα ελληνικά νησιά. Ωστόσο, ο τομέας της φιλοξενίας σε αυτές τις περιοχές έχει NPLs άνω του μέσου όρου. Έτσι μπορούν οι τράπεζες να βρουν ποιος μπορεί να πληρώσει και θα πρέπει να τους ζητήσουν να πληρώσουν αμέσως».
Τα οικονομικά στοιχεία για το ελληνικό τουριστικό «θαύμα» που άρχισε το 2012, εν μέσω βαθιάς οικονομικής κρίσης, πραγματικά εντυπωσιάζουν και εντείνουν την απορία για τα υψηλά ποσοστά προβληματικών δανείων στον τουριστικό κλάδο.
Σύμφωνα με το Ινστιτούτο ΣΕΤΤΕ, «τα τελευταία έξι χρόνια ο εισερχόμενος τουρισμός στην Ελλάδα γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη: οι αφίξεις αυξήθηκαν από 16,9 εκ. το 2012 σε 33,1 εκ. το 2018, ενώ οι εισπράξεις αυξήθηκαν αντίστοιχα από € 10,4 δισ. σε € 16,1 δισ.».
Οι τράπεζες προσπάθησαν να αξιοποιήσουν αυτή την καλή συγκυρία, για να προχωρήσουν, από το 2017, σε μαζικές ρυθμίσεις προβληματικών δανείων του τουριστικού κλάδου, ενώ, παράλληλα, «έτριξαν τα δόντια» στους επιχειρηματίες, προχωρώντας και σε πωλήσεις ξενοδοχειακών ακινήτων.
Ακολουθώντας τις προτροπές του Γ. Στουρνάρα, εξάλλου, προσπάθησαν να εκπαραθυρώσουν με νομικά μέσα διοικήσεις ξενοδοχειακών εταιρειών που προκλητικά εμφάνιζαν μεγάλα έσοδα, αλλά άφηναν απλήρωτα τα δάνεια (στην περίπτωση μεγάλης μονάδας στα Δωδεκάνησα, μάλιστα, ο κακοπληρωτής ξενοδόχος δικαιώθηκε πανηγυρικά από το δικαστήριο!).
Παρά τις προσπάθειες αυτές το ποσοστό των ΜΕΔ στον κλάδο παραμένει ανησυχητικά υψηλό. Σύμφωνα με πληροφορίες από τους ανθρώπους που κινούνται στον τουριστικό τομέα, το μεγάλο πρόβλημα εντοπίζεται σε λίγες (μετρημένες στα δάκτυλα ενός χεριού, όπως λέγεται χαρακτηριστικά) μεγάλες ξενοδοχειακές επιχειρήσεις, στις οποίες είναι εμφανές ότι το πρόβλημα με την εξυπηρέτηση των δανείων ανάγεται σε κακοδιαχείριση.
Όμως, αυτές οι περιπτώσεις μεγάλων ξενοδοχειακών μονάδων έχουν και πολύ υψηλό βαθμό δυσκολίας στην αντιμετώπισή τους από τις τράπεζες, καθώς έχουν κεντρικό ρόλο στην τουριστική βιομηχανία της χώρας σε τέτοιο βαθμό που οι τραπεζίτες φοβούνται ότι μια επιθετική πρωτοβουλία τους θα μπορούσε να δημιουργήσει αρρυθμίες συνολικά στην τουριστική βιομηχανία.
