Εδώ μεθάνιο, εκεί μεθάνιο, πού είναι το μεθάνιο; Οι επιστήμονες αισθάνονται λίγο σαν ..παπατζήδες, καθώς τη μία γνωστοποιούν ότι ανίχνευσαν μεθάνιο στον Άρη και την επομένη... δεν βρίσκουν το παραμικρό.
Οι επιστήμονες του δορυφόρου ανίχνευσης αερίων Trace Gas Orbiter (TGO), που βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τον Άρη στο πλαίσιο της ευρω-ρωσικής αποστολής ExoMars, ανακοίνωσαν ότι -προς μεγάλη έκπληξή τους και αντίθετα με τις πρόσφατες ανακοινώσεις για την ανίχνευση μεθανίου στον «κόκκινο πλανήτη»- δεν βρήκαν το παραμικρό ίχνος του αερίου-φαντομά.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Όλεγκ Κοράμπλεφ του Ινστιτούτου Διαστημικών Ερευνών της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών στη Μόσχα, που έκαναν δημοσίευση στο περιοδικό «Nature», αναφέρουν ότι έκαναν συνεχείς προσπάθειες ανίχνευσης μεθανίου μέσω του TGO μεταξύ Απριλίου και Αυγούστου 2018, οι οποίες όμως απέβησαν άκαρπες. Σχετική ανακοίνωση έγινε και στο συνέδριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Γεωεπιστημών (EGU) στη Βιέννη.
Δεν ανιχνεύθηκε από το TGO καθόλου μεθάνιο σε διάφορα γεωγραφικά πλάτη και των δύο ημισφαιρίων του Άρη. Οι Ευρωπαίοι και Ρώσοι επιστήμονες ανέφεραν ότι για να εξηγηθεί η διαφορά ανάμεσα στα δικά τους (μη) ευρήματα και σε προηγούμενες θετικές μετρήσεις μεθανίου, πρέπει να αναζητηθεί ένας -άγνωστος έως τώρα- μηχανισμός που αφαιρεί γρήγορα το μεθάνιο από την κατώτερη ατμόσφαιρα του γειτονικού πλανήτη.
Το μεθάνιο μπορεί να αποτελεί ένδειξη για γεωλογική ή -ακόμη σημαντικότερο- για βιολογική δραστηριότητα στον Άρη. Μερικοί αστροβιολόγοι δεν αποκλείουν ότι κάποιοι μικροοργανισμοί θα μπορούσαν να παράγουν μεθάνιο στον Άρη, όπως συμβαίνει και στη Γη (όπου το 95% του μεθανίου στην ατμόσφαιρα έχει βιολογική προέλευση), κάτι που φυσικά αποτελεί μια απλή εικασία προς το παρόν.
To σκάφος TGO, στο πλαίσιο της κοινής αποστολής ExoMars του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) και της ρωσικής διαστημικής υπηρεσίας Roscosmos, έφθασε στον Άρη τον Οκτώβριο του 2016 και τέθηκε σε τροχιά γύρω του, σε απόσταση 400 χιλιομέτρων πάνω από την επιφάνεια του. Η κυρίως επιστημονική λειτουργία του άρχισε πέρυσι τον Απρίλιο, με δύο όργανα που κάνουν μετρήσεις αερίων στην αρειανή ατμόσφαιρα.
Μέχρι σήμερα οι παρατηρήσεις μεθανίου στον Άρη έχουν υπάρξει πολύ σποραδικές στο χρόνο και στο χώρο, εμφανίζοντας μεγάλες διακυμάνσεις. Τέτοιες μετρήσεις έχουν γίνει κατά καιρούς με διάφορα μέσα, όπως το σκάφος MarsExpress της ESA, το ρόβερ Curiosity της NASA, ακόμη και επίγεια τηλεσκόπια.
Όμως οι νέες μετρήσεις του TGO, οι πιο ολοκληρωμένες και μακρόχρονες μέχρι σήμερα, βρήκαν από καθόλου έως μηδαμινό μεθάνιο, στην καλύτερη περίπτωση επίπεδα που δείχνουν δέκα έως 100 φορές λιγότερο μεθάνιο από όλες τις προηγούμενες μετρήσεις. Μια πιθανή οριακή ανίχνευση έγινε από το TGO σε ύψος τριών χιλιομέτρων από την επιφάνεια του πλανήτη.
«Οι υψηλής ακριβείας μετρήσεις του TGO φαίνεται να έρχονται σε αντίθεση με προηγούμενες ανιχνεύσεις. Για να τις συμφιλιώσουμε ..πρέπει να βρούμε μια μέθοδο που καταστρέφει αποτελεσματικά το μεθάνιο κοντά στην επιφάνεια του πλανήτη», δήλωσε ο Κοράμπλεφ.
Καθώς εντείνεται το μυστήριο για το μεθάνιο, είναι ακόμη πιο σίγουρο- μετά και τις νέες παρατηρήσεις του TGO- ότι όχι μόνο κάποτε υπήρχε νερό στον Άρη, αλλά ότι ακόμη υπάρχει σε μορφή πάγου και ένυδρων ορυκτών. Και όπου υπήρχε νερό, πιθανώς υπήρχε και ζωή.