«Καλύτερα ένα φρικτό τέλος παρά μια φρίκη χωρίς τέλος», κραύγασε ένας πληρεξούσιος της Συντακτικής Συνέλευσης όταν ο Λουδοβίκος Βοναπάρτης κήρυξε δικτατορία στη Γαλλία, όπως μεταφέρει τη σκηνή ο Μαρξ στη 18η Μπρυμαίρ.
του Γιώργου Καπόπουλου*
Τη φρίκη χωρίς τέλος τη ζει η Μέρκελ από την επαύριο των εκλογών της 24ης Σεπτεμβρίου του 2017: Κατάρρευση των διαπραγματεύσεων με Πράσινους και Φιλελεύθερους για το σχηματισμό τρικομματικής κυβέρνησης «Τζαμάικα», δύσκολη διαπραγμάτευση στη συνέχεια με τους Σοσιαλδημοκράτες για τον τρίτο «Μεγάλο Συνασπισμό» και, μετά τη συγκρότηση της νέας κυβέρνησης, ένα συνεχές συγκρουσιακό ψυχόδραμα μεταξύ Βαυαρών Χριστιανοκοινωνιστών και Σοσιαλδημοκρατών.
Όλα τα παραπάνω, στη σκιά μιας συνεχούς δημοσκοπικής καθίζησης των δύο κυβερνητικών εταίρων, που στη Βαυαρία και στην Έσση αποτυπώθηκαν ως οδυνηρές πολιτικές ήττες.
Είχε προηγηθεί η ταπείνωση της Καγκελαρίου, με την κοινοβουλευτική ομάδα του CDU/CSU στην Μπούντεσταγκ να απορρίπτει την επανεκλογή του εκλεκτού της Καγκελαρίας στην προεδρία της. Με δυο λόγια, η Μέρκελ έβλεπε το έδαφος να φεύγει κάτω από τα πόδια της, με την προοπτική ταπεινωτικής αποπομπής της στο συνέδριο του Δεκεμβρίου να αποτελεί υπαρκτό κίνδυνο.
Ο μαξιμαλιστικός στόχος της απερχόμενης Καγκελαρίου είναι να ελέγξει τη διαδοχή της και να ορίσει, με ορίζοντα όχι το 2021 αλλά τους επόμενους μήνες, την αποχώρησή της από την Καγκελαρία με μεθόδευση που να σώζει την πολιτική της υστεροφημία. Δεν είναι βέβαιο -ούτε δεδομένο- ότι θα κατορθώσει να ελέγξει την πορεία της προς την έξοδο.
Μια βεβαιότητα όμως σκιάζει τον ορίζοντα ΕΕ και Ευρωζώνης: Η εσωστρέφεια και το ευρωπαϊκό «βραχυκύκλωμα» του Βερολίνου, που προέκυψε από τις εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2017, επιτείνονται. Έτσι, η Ευρώπη πρέπει να αντιμετωπίσει ταυτόχρονα την ιταλική κρίση και τη διαχείριση του Brexit, με τη Γερμανία να βυθίζεται ολοένα και περισσότερο στην εσωστρέφεια και την ενδοσκόπηση.
Όσοι βιάστηκαν στις αρχές της δεκαετίας να μιλήσουν για κυριαρχία της Μέρκελ και σταθεροποίηση μιας «γερμανικής Ευρώπης» είναι μάλλον ώρα να το ξανασκεφθούν. Όποια λύση και συνέχεια κι αν υπάρξει ως προς τη διαδοχή της Μέρκελ στην ηγεσία του CDU, όλα θα κριθούν στις ευρωεκλογές στα τέλη Μαΐου.
Μοιραία και άβουλη, η πολιτική ελίτ της Γερμανίας οδηγεί -αργά αλλά σταθερά- σε εθνικό αλλά και ευρωπαϊκό αδιέξοδο. Η Ευρώπη της ακινησίας και της μόνιμης μονομερούς δημοσιονομικής λιτότητας πριμοδοτεί την εσωστρέφεια και τον ακροδεξιό λαϊκισμό.
* Αναδημοσίευση από το Ινστιτούτο Εναλλακτικών Πολιτικών ΕΝΑ