Aποφασισμένες να αφήσουν πίσω τους τους προϋπολογισμούς λιτότητας, απορρύθμισης των εργασιακών σχέσεων και συρρίκνωσης του κοινωνικού κράτους είναι οι προοδευτικές κυβερνήσεις του ευρωπαϊκού Νότου.
Οι κυβερνήσεις του Αντόνιο Κόστα στην Πορτογαλία (με τη συμμετοχή του Bloco της Αριστεράς, του ΚΚ Πορτογαλίας και των Πρασίνων) και του Πέδρο Σάντσες στην Ισπανία (με τη στήριξη του αριστερού Podemos) συμφώνησαν σε προσχέδια που θα αποσταλούν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή με ξεκάθαρο προοδευτικό στίγμα.
του Βαγγέλη Βιτζηλαίου*
H Πορτογαλία συνεχίζει την ασφαλή και ανοδική της πορεία στη μεταμνημονιακή εποχή, δίνοντας έμφαση σε μέτρα κοινωνικής στόχευσης: Ο προϋπολογισμός του επόμενου έτους, που θα είναι έτος εκλογών, περιλαμβάνει αυξήσεις στους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων -στα επιτρεπόμενα δημοσιονομικά όρια-, ενίσχυση των χαμηλών συντάξεων (ως 874 ευρώ) χωρίς επιβάρυνση του προϋπολογισμού (από τα έσοδα που προκύπτουν από την αύξηση του ΑΕΠ), κατάργηση της υποχρεωτικής προκαταβολής φόρου για τις επιχειρήσεις, καθώς και αύξηση των κονδυλίων για έρευνα & ανάπτυξη και για τον πολιτισμό. Καθεμία από τις παραπάνω δαπάνες έχει κοστολογηθεί ως προς την επιβάρυνση που επιφέρει στον προϋπολογισμό.
Σημειώνεται, επίσης, ότι η πορτογαλική κυβέρνηση έχει προχωρήσει σε κλιμακωτή αύξηση του κατώτατου μισθού (από τα 508 ευρώ το 2015 στα 557 ευρώ την περσινή χρονιά και στα 580 ευρώ φέτος), ενώ για πρώτη φορά ο κατώτατος μισθός αναμένεται να ξεπεράσει τα 600 ευρώ το 2019.
Στην Ισπανία το Σοσιαλιστικό Κόμμα (PSOE) και οι Podemos κατέληξαν σε συμφωνία για το προσχέδιο του προϋπολογισμού με ένα κείμενο 50 σελίδων, εξέλιξη που σηματοδοτεί ουσιαστικά τη συνέχιση του βίου του παρόντος κυβερνητικού σχήματος, που προέκυψε από την ανατροπή της συντηρητικής κυβέρνησης του ισπανικού Λαϊκού Κόμματος (PP) υπό τον Μαριάνο Ραχόι. Εμβληματικότερη όλων των προοδευτικών ρυθμίσεων των Πέδρο Σάντσεθ και Πάμπλο Ιγκλέσιας είναι η αύξηση του κατώτατου μισθού κατά 22%, από τα 736 στα 900 ευρώ: Πρόκειται για τη μεγαλύτερη άνοδο σε μισθούς εδώ και 40 χρόνια.
Στο προσχέδιο του ισπανικού προϋπολογισμού περιλαμβάνονται ακόμη αυξήσεις συντάξεων (με κόστος άνω του 1 δισ. ευρώ) και επενδύσεις στην εκπαίδευση και στην επιστήμη που ξεπερνούν τα 1,3 δισ. ευρώ. Το συνολικό κόστος των προβλεπόμενων ρυθμίσεων αποτιμάται στα 5 δισ. ευρώ, με την υπουργό Οικονομικών Μαρία Ζεσούς Μοντέρο να υποστηρίζει ότι το επιπλέον κόστος θα καλυφθεί από τα φορολογικά έσοδα και την αύξηση του ΑΕΠ.
Παρά τις αντιρρήσεις που ενδέχεται να προβάλουν τόσο οι Βρυξέλλες όσο και οι Καταλανοί Αυτονομιστές (η ψήφος των οποίων είναι απαραίτητη για την έγκρισή του), ο προϋπολογισμός αποτυπώνει με σαφήνεια την απόρριψη των πολιτικών λιτότητας, εντός των επιτρεπόμενων ορίων.
Οι χώρες της Ιβηρικής δείχνουν ότι είναι εφικτή μία άλλη πολιτική, που θα αφήνει πίσω της τις πολιτικές λιτότητας του παρελθόντος. Παράλληλα, η αποτελεσματική συνεργασία προοδευτικών δυνάμεων, που εκτείνονται από την Κεντροαριστερά, ως την κομμουνιστική Αριστερά, αποτελεί σαφή απάντηση στη σημερινή συντηρητική Ευρώπη, που αγνοεί τις κοινωνικές ανάγκες, την αλληλεγγύη και την κοινωνική δικαιοσύνη, δοκιμάζοντας την κοινωνική συνοχή.
Παρόμοιες συγκλίσεις αναδεικνύουν, επίσης, τις αγκυλώσεις σοσιαλδημοκρατικών πολιτικών δυνάμεων που αρνούνται να μετάσχουν στη συγκρότηση προοδευτικών μετώπων, εμμένοντας σε θέσεις και στάσεις που τις οδήγησαν στην πολιτική χρεοκοπία και στον εναγκαλισμό με το συντηρητικό και νεοφιλελεύθερο μπλοκ.
* Αναδημοσίευση από τον ιστοχώρο του Ινστιτούτου Εναλλακτικών Πολιτικών ΕΝΑ