Ως επενδυτικός τραπεζίτης της Rothchild, ο νέος Γάλλος πρόεδρος, Εμανουέλ Μακρόν, είχε την φήμη του ικανού deal maker. Τώρα, προτείνει στην Γερμανία την αναβίωση του γαλλογερμανικού άξονα με ένα new deal, που εν μέρει ικανοποιεί την Άνγκελα Μέρκελ, αλλά περιλαμβάνει και προτάσεις που προκαλούν... ανατριχίλες στο Βερολίνο, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά την ανάπτυξη, την αναμόρφωση της οικονομικής διακυβέρνησης της ευρωζώνης και την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους.
Όσοι περιγράφουν τον Μακρόν ως «μαριονέτα» της Μέρκελ, επειδή ως υποψήφιος πρόεδρος έριξε «γέφυρες» στο Βερολίνο, κάνουν ένα σοβαρό λάθος: ο νέος, κεντρώος και τεχνοκράτης πρόεδρος της Γαλλίας, που δανείζεται ιδέες από τους φιλελεύθερους αλλά και από τους σοσιαλιστές, μπορεί να ανταποκρίνεται στη σταθερή απαίτηση της Γερμανίας για φιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις στην Γαλλία, αλλά είναι αντίθετος στο γερμανικό μοντέλο ανελαστικής λιτότητας και στην αρχιτεκτονική διακυβέρνησης της ευρωζώνης, που έχει μεταφέρει το κέντρο βάρους στο Βερολίνο.
Σκιαγραφώντας τη νέα συμφωνία που προτείνει στους Γερμανούς, ο Μακρόν είχε δηλώσει τον Μάρτιο, μετά τη συνάντησή του με την Α. Μέρκελ, ότι είναι προτεραιότητές του οι μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας και στο σύστημα εκπαίδευσης της Γαλλίας, αλλά ταυτόχρονα προτείνει «λογική» δημοσιονομική ολοκλήρωση και ένα πρόγραμμα επενδύσεων για την τόνωση της ανάπτυξης.
Οι ιδέες του Μακρόν για τη «λογική» δημοσιονομική ολοκλήρωση κινούνται πολύ μακριά από τις ιδέες Σόιμπλε, όπου το κέντρο των αποφάσεων βρίσκεται στο Eurogroup, ένα διακυβερνητικό όργανο, στο οποίο μετά την κρίση χρέους κυριαρχούν οι πλεονασματικές κυβερνήσεις, με «αρχηγό» τη γερμανική.
Ο Μακρόν προτείνει να αποκτήσει η ευρωζώνη κοινό προϋπολογισμό και υπουργό Οικονομικών. Πίσω από αυτή την πρόταση, που θα απαιτούσε την αλλαγή της ευρωπαϊκής συνθήκης -άρα και δημοψήφισμα στην Γαλλία- κρύβεται η διάθεση του γαλλικού κατεστημένου να χρησιμοποιήσει φεντεραλιστικές ιδέες για να δώσει τέλος στην κυριαρχία του Γερμανού υπουργού οικονομικών στη λήψη των αποφάσεων.
Δεν είναι τυχαίο ότι ο Β. Σόιμπλε έχει απορρίψει αυτές τις προτάσεις, επικαλούμενος τον πολιτικό κίνδυνο που ενέχει ένα νέο δημοψήφισμα στην Γαλλία. Όπως έγραψε η Sueddeutsche Zeitung, ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών θέλει να μετατεθούν αργότερα οι αποφάσεις για μια νέα αρχιτεκτονική στην ευρωζώνη, διότι αυτό που προέχει τώρα είναι να εφαρμοσθεί λιτότητα για να μειωθούν τα χρέη των κρατών.
Οι θέσεις του νέου Γάλλου προέδρου για την ευρωζώνη δεν απέχουν πολύ από την πάγια γραμμή του Παρισιού, όπως εκφραζόταν και από τον Φρ. Ολάντ. Το στοιχείο που τον διαφοροποιεί είναι ότι, σε αντίθεση με τους προκατόχους του, ο ίδιος προτίθεται να «κάνει το μάθημά του», δηλαδή να ακολουθήσει πολιτικές δημοσιονομικής εξυγίανσης και να εφαρμόσει φιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις, ώστε να μη διαπραγματεύεται με την Γερμανία από μόνιμη θέση αδυναμίας, επειδή θα πρέπει να ζητάει συνεχώς παρατάσεις και διευκολύνσεις από την Κομισιόν για την εφαρμογή των υποχρεώσεων που απορρέουν από το Σύμφωνο Σταθερότητας.
Κεντρικό στοιχείο η Ελλάδα
Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε, άλλωστε, ότι η Γαλλία, παρότι παραμένει μια μεγάλη δύναμη με κεντρικό ρόλο στην Ευρώπη έχει χάσει, μετά το ξέσπασμα της κρίσης χρέους, το 2010, την ισχύ που είχε έναντι της Γερμανίας, λόγω των αδυναμιών της οικονομίας της. Το δημόσιο χρέος και η δυναμική του, που έχουν οδηγήσει σε υποβάθμιση από τους οίκους αξιολόγησης κάτω από την κορυφαία βαθμίδα του τριπλού «Α», έχουν μετατρέψει την Γαλλία σε υποψήφιο θύμα της κρίσης χρέους, ίσως όχι άμεσα, αλλά σε βάθος χρόνου. Αυτό περιορίζει τη δυνατότητα του εκάστοτε υπουργού Οικονομικών να εναντιώνεται στις θέσεις του Βερολίνου.
Από αυτή την άποψη, το πρόβλημα της Ελλάδας έχει κεντρική θέση στην ευρωπαϊκή στρατηγική του Μακρόν. Είναι απολύτως αντίθετος στην αντίληψη Σόιμπλε, που θέλει να επιβάλει το μοντέλο της προσωρινής εξόδου από την ευρωζώνη όσων χωρών χρειάζονται μεγάλη αναδιάρθρωση χρέους, ο Μακρόν ξεκαθάρισε, την Παρασκευή, ότι θα ηγηθεί της προσπάθειας να προχωρήσει μια αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους με παραμονή της Ελλάδας στην ευρωζώνη.
Προφανώς, αυτό δεν αντανακλά μόνο κάποιες φιλελληνικές αντιλήψεις, αλλά τη στρατηγική αντίληψη των συμφερόντων της Γαλλίας, που έκανε και τον Φρ. Ολάντ, το καλοκαίρι του 2015, να αντισταθεί στο σχέδιο Σόιμπλε για «διάλειμμα» από το ευρώ. Διότι, εάν εφαρμοσθεί το σχέδιο Σόιμπλε στην Ελλάδα, θα δημιουργηθεί το προηγούμενο για να απειληθεί με προσωρινή έξοδο από το ευρώ ακόμη και η Γαλλία.
Το αν και σε ποιο βαθμό θα περάσει ο Μακρόν την ατζέντα του θα εξαρτηθεί κυρίως από δύο προϋποθέσεις: να καταφέρει να εξασφαλίσει υποστήριξη από το Κοινοβούλιο και να περιορίσει τις λαϊκές αντιδράσεις στις μεταρρυθμίσεις που θα προωθήσει, αρχής γενομένης από την αγορά εργασίας, Και να διαμορφωθούν μετά τις γερμανικές εκλογές τέτοιοι πολιτικοί συσχετισμοί στην Γερμανία, ώστε, ακόμη και αν συνεχίσουν οι Χριστιανοδημοκράτες να ηγούνται της νέας κυβέρνησης συνεργασίας, να φύγει ο Β. Σόιμπλε από το υπ. Οικονομικών. Αν παραμείνει, οι προτάσεις Μακρόν θα είναι πολύ δύσκολο να «περπατήσουν»...