Σε έναν… μαγικό αριθμό, το «10», κρύβεται το μεγάλο μυστικό της χθεσινής απόφασης του Eurogroup για την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους, τουλάχιστον αν δει κανείς τις εξελίξεις από την οπτική των επενδυτών της αγοράς ομολόγων.
Η Ελλάδα εξασφάλισε τελικά 10ετή παράταση στην περίοδο χάριτος των δανείων του δεύτερου μνημονίου και με τον τρόπο αυτό ανοίγει χώρος για να μπορεί να δανείζεται από τους ιδιώτες επενδυτές της αγοράς ομολόγων, χωρίς αυτοί να ανησυχούν ότι θα υπάρξει κάποιο «ατύχημα» στις πληρωμές των τοκοχρεολυσίων.
Τα δάνεια του δεύτερου μνημονίου είναι το μεγαλύτερο επιμέρους κομμάτι του δημοσίου χρέους. Δόθηκαν το 2012 όχι μόνο για τη χρηματοδότηση των κρατικών ελλειμμάτων, αλλά και για να καλυφθεί το κόστος του PSI («κούρεμα» χρέους), μεταξύ άλλων και με μεγάλα ποσά για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, τα κεφάλαια των οποίων εξανεμίσθηκαν από το PSI.
Για το ογκώδες αυτό δάνειο, είχε συμφωνηθεί ότι η Ελλάδα θα άρχιζε να πληρώνει από το 2023 και μετά (περίοδος χάριτος ως και το 2022). Αυτό, όμως, αποτελούσε ως τώρα το μεγαλύτερο εμπόδιο για να εκδώσει η χώρα ομόλογα με μεγάλη διάρκεια και να τα αγοράσουν ιδιώτες επενδυτές με χαμηλή απόδοση:
- Οι επενδυτές υπολόγιζαν ότι θα έπρεπε να περιμένουν τις δικές τους πληρωμές τόκων, για την περίοδο μετά το 2022, την ώρα που το Ελληνικό Δημόσιο θα έπρεπε να σηκώσει ταυτόχρονα το μεγάλο βάρος της πληρωμής τόκων για το δάνειο του EFSF.
- Όσο υπήρχε αυτή η υποχρέωση, οι επενδυτές θεωρούσαν ότι θα κινδύνευαν να μην πληρωθούν από το Δημόσιο, επειδή αυτό θα ήταν υποχρεωμένο να εξυπηρετήσει κατά προτεραιότητα το δάνειο του ευρωπαϊκού μηχανισμού. Με αυτά τα δεδομένα, μέχρι χθες η έκδοση ομολόγων μεγάλης διάρκειας ουσιαστικά απαγορευόταν: ένας θεσμικός επενδυτής ποτέ δεν θα αγόραζε ελληνικό ομόλογο με χαμηλή απόδοση, έχοντας να αντιμετωπίσει τέτοιο κίνδυνο να χάσει τα κεφάλαιά του! Έτσι, η Ελλάδα ήταν αποκλεισμένη από την αγορά ομόλογων.
Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο είχε εστιάσει την προσοχή του σε αυτό το δανειακό ογκόλιθο, πιέζοντας την Γερμανία να τον απομακρύνει από τον ορίζονται για 15 χρόνια, ως το 2038.
Το Ταμείο έχει αλλάξει τον τρόπο αξιολόγησης της βιωσιμότητας των κρατικών χρεών. Δεν ενδιαφέρεται πια πόσο χρωστάει μια χώρα σε σχέση με το εθνικό εισόδημα, αλλά για το πόσο επιβαρύνει αυτό το χρέος τις ετήσιες ανάγκες χρηματοδότησής της (Gross Financing Needs – GFN): ένα χρέος ίσο με το 100% του ΑΕΠ μιας οικονομίας μπορεί να είναι θαυμάσια βιώσιμο αν έχει χαμηλό κόστος εξυπηρέτησης και μακρά μέση διάρκεια, ενώ ένα χρέος ίσο με το 50% του ΑΕΠ μπορεί να «πνίξει» μια οικονομία, αν έχει υψηλό κόστος και κοντινές λήξεις.
Το ΔΝΤ έχει θέσει ως ανώτατο όριο χρηματοδοτικών αναγκών της Ελλάδας το 15% του ΑΕΠ για τη δεκαετία 2020-2030 και το 20% για την περίοδο ως το 2060.
Ο χθεσινοβραδινός συμβιβασμός στο Eurogroup, για 10ετή παράταση στην περίοδο χάριτος των δανείων του EFSF σημαίνει ότι η Ελλάδα δεν θα χρειασθεί να… ζοριστεί για να πληρώνει τους δυσβάστακτους τόκους αυτών των δανείων, όσο θα προσπαθεί να ανακτήσει το χαμένο στην κρίση προϊόν της οικονομίας.
Το Ταμείο αποφαίνεται ότι, με αυτό τον τρόπο, εξασφαλίζεται χωρίς κίνδυνο ότι οι ετήσιες χρηματοδοτικές ανάγκες δεν θα ξεπεράσουν το «ταβάνι» του 15% του ΑΕΠ.
Από την οπτική των επενδυτών, η εξέλιξη αυτή ουσιαστικά ανοίγει και πάλι την ελληνική αγορά ομολόγων: τους επιτρέπει να πάρουν και πάλι σε αρκετά μεγάλες ποσότητες «χαρτιά» του Ελληνικού Δημοσίου, με αποδόσεις αρκετά υψηλότερες από το μέσο όρο της ευρωζώνης, αλλά όχι απαγορευτικά υψηλές για το ελληνικό κράτος, και να… κοιμούνται ήσυχοι ότι για μια 15ετία οι τόκοι και τα χρεολύσια θα πληρώνονται χωρίς εκπλήξεις.
Αυτό είναι και το μεγαλύτερο κέρδος από τις χθεσινές αποφάσεις: η Ελλάδα αποκτά μια «κανονική» αγορά ομολόγων και βλέπει με αισιοδοξία των τερματισμό της πολύχρονης πιστωτικής ασφυξίας, που προκάλεσε εκτεταμένη καταστροφή στον ιστό της πραγματικής οικονομίας.