Στον κύκλο των χαμένων... αγωγών φαίνεται ότι περνά και το σχέδιο για διασύνδεση της Ελλάδας με τον TurkStream για να τροφοδοτηθεί η ευρωπαϊκή αγορά, καθώς η κυβέρνηση δεσμεύεται από το αναθεωρημένο μνημόνιο να πουλήσει τον ΔΕΣΦΑ - και μάλιστα πολύ γρήγορα - σε ευρωπαϊκή εταιρεία, αποκλείοντας εκ προοιμίου Ρώσους και Αζέρους που έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον. Θέτοντας αυτόν τον όρο, οι Ευρωπαίοι δανειστές θέλουν να αποτρέψουν περαιτέρω διείσδυση ρωσικών συμφερόντων στην ελληνική αγορά ενέργειας.
Στο σχέδιο για τη νότια διασύνδεση της Ρωσίας με την Ευρώπη, με παράκαμψη της Ουκρανίας, ο ΔΕΣΦΑ έχει κεντρικό ρόλο από το 2010, όταν ίδρυσε από κοινού με την Gazprom θυγατρική που θα αναλάμβανε την εγκατάσταση και εκμετάλλευση του αγωγού. Η Κομισιόν παρενέβη και σταμάτησε το σχέδιο, επικαλούμενη το κοινοτικό δίκαιο για τον ανταγωνισμό, που δεν επιτρέπει ο παραγωγός φυσικού αερίου να έχει και την ιδιοκτησία του δικτύου διανομής.
Το σχέδιο αναβίωσε για λίγο, το 2015, με την πολυδιαφημισμένη από τον Παναγιώτη Λαφαζάνη διασύνδεση της Ελλάδας με τον αγωγό TurkStream, έναντι της οποίας, όπως λεγόταν τότε, η Gazprom θα χορηγούσε δάνειο δισεκατομμυρίων στην Ελλάδα, δεσμεύοντας τα μελλοντικά έσοδα από τον αγωγό.
Από τότε, το μόνο που έχει επιταχυνθεί είναι η κατασκευή του αγωγού προς την Τουρκία, για να καλυφθούν οι ανάγκες της γειτονικής χώρας. Οι συζητήσεις για συμμετοχή της Ελλάδας στο σχέδιο έχουν «παγώσει», παρότι το ενδιαφέρον της ρωσικής πλευράς για εφοδιασμό της Ευρώπης με παράκαμψη της Ουκρανίας παραμένει ισχυρό.
Οι όροι του μνημονίου
Το νέο στοιχείο στο «παιχνίδι των αγωγών» είναι οι όροι που επέβαλαν οι Ευρωπαίοι δανειστές στην κυβέρνηση σχετικά με την ιδιωτικοποίηση του ΔΕΣΦΑ.
Σύμφωνα με το αναθεωρημένο μνημόνιο, η ιδιωτικοποίηση εντάσσεται σε αυτές που θα πρέπει να προωθηθούν άμεσα, καθώς η προκήρυξη του διαγωνισμού, αλλά και η υποβολή των προτάσεων εκδήλωσης ενδιαφέροντος είναι προαπαιτούμενα για την ολοκλήρωση της αξιολόγησης.
Όπως αναφέρει το πιο πρόσφατο προσχέδιο του μνημονίου, τα μερίδια της ΔΕΣΦΑ που κατέχουν το ΤΑΙΠΕΔ (31%) και τα ΕΛΠΕ (35%), για λόγους που σχετίζονται με την ενεργειακή ασφάλεια της Ελλάδας και της Ευρώπης, θα πρέπει να διατεθούν σε ευρωπαϊκή εταιρεία, ή σε κοινοπραξία εταιρειών, στην οποία επικεφαλής θα είναι ευρωπαϊκή εταιρεία.
Στην εταιρική δομή της ΔΕΣΦΑ, διευκρινίζεται στο κείμενο, προς αποφυγή οποιασδήποτε παρερμηνείας, όπως αυτή θα διαμορφωθεί μετά την ιδιωτικοποίηση, θα πρέπει τουλάχιστον μία ευρωπαϊκή εταιρεία να ασκεί, άμεσα ή έμμεσα, τουλάχιστον κοινό έλεγχο στη διαχειρίστρια του ελληνικού δικτύου φυσικού αερίου.
Αυτές οι δεσμεύσεις προφανώς αποκλείουν την επαναφορά του παλαιότερου ενδιαφέροντος της Gazprom για τον ΔΕΣΦΑ, όπως βεβαίως και της αζερικής SOCAR, που έφθασε κοντά στην απόκτησή του με τον τελευταίο διαγωνισμό, αλλά τελικά και αυτό το deal ακυρώθηκε από την Κομισιόν.
Επιπλέον, ο έλεγχος του ελληνικού δικτύου αγωγών από ευρωπαϊκή εταιρεία θέτει οποιαδήποτε μελλοντική συζήτηση για συνεργασία με τους Ρώσους, ιδιαίτερα για τη νότια διασύνδεση, υπό τον έλεγχο των ευρωπαϊκών αρχών, που έχουν θέσει ως στρατηγικό στόχο τη μείωση της εξάρτησης από το ρωσικό αέριο και επιδιώκουν διακαώς να μην πετύχει η προσπάθεια της Ρωσίας για παράκαμψη της Ουκρανίας.